Арбаш

Арбаш (рус. Арбашево) — Башҡортостандың Асҡын районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 209 кеше. Почта индексы — 452889, ОКАТО коды — 80204802001.

Ауыл
Арбаш Арбаш
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Асҡын районы
Координаталар	55°57′07″ с. ш. 56°21′56″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 204 802 001
ОКТМО коды	80 604 402 101
ГКГН номеры	0521729
Арбаш

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	209	96	113	45,9	54,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Асҡын): 35 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Көйәҙе): 139 км

Хәҙерге торошо

• Арбаш ауылында «Урал» ауыл хужалығы кооперативы, фельдшер — акушерлыҡ пункты, китапхана, почта бүлеге, мәҙәниәт йорто, ауыл хакимиәте йорто, мәсет, телефон, телевидение бар, юлдар төҙөкләндерелгән
• Арбаш ауыл хакимиәтенә ҡараған Шишмә — Үрәкәй ауылында фельдшер — акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет эшләй, телефон, телевидение бар, юлдар төҙөкләндерелгән.

Ауылда мәктәп бөтөрөлдө.

Тарихы

Арбаш ауылына, яҡынса 1702 йылдарҙа нигеҙ һалына. Беренсе булып Балтас районы Бигелде ауылы старшинаһы Шәрипов тауҙың көнбайыш яғына күсеп ултырған. Унан Бимкә, Уразай ауылы кешеләре күсенеп килә. Улар тауҙың көнсығыш битләүенә, хәҙерге мәктәп, мәҙәниәт йорто биналары урнашҡан ерҙәргә нигеҙ һала. Беренсе күсеп килеүселәр ар ырыуынан була, шуға ла ауылды Арбаш, йылғаны Ар тип атайҙар. Үҙ ерҙәре булмағанлыҡтан, бернисә күсеп килеүсе шул уҡ йылдарҙа күсеп килеүсе Упҡанкүл кешеләренән ер һатып алалар. Ауылда ике мәсет була. Ауыл ике мәхәлләгә бүленгән. Һәр мәхәлләгә икешәр мулла билдәләнгән . Һәр мәсет янында башланғыс дини мәктәп булған.

Урамдары

Урам исеме

• Дуҫлыҡ урамы (рус. улица Дружбы)
• Интернациональ урамы (рус. улица Интернациональная)
• Мәжит Ғафури урамы (рус. улица Мажита Гафури)
• Тыныслыҡ урамы (рус. улица Мира)
• Мичурин урамы (рус. улица Мичурина)
• Күпер урамы (рус. улица Мостовая)
• Болон урамы (рус. улица Полевая)
• Йылға урамы (рус. улица Речная)
• Үҙәк урамы (рус. улица Центральная)

Һылтанмалар

• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий стр.199, 204 2022 йыл 12 апрель архивланған.