Айғыръял

Айғыръял (рус. Айгырьял) — Башҡортостандың Балаҡатай районындағы ауыл. Яңыбай ауыл Советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 188 кеше. Почта индексы — 452594, ОКАТО коды — 80210840002.

Ауыл
Айгырьял башҡ. Айғыръял
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Балаҡатай районы
Ауыл биләмәһе	Яңыбай ауыл Советы
Координаталар	55°43′05″ с. ш. 58°48′31″ в. д.
Халҡы	↘188 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	452594
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 210 840 002
ОКТМО коды	80 610 440 106
Айгырьял

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Яңы Балаҡатай): 10 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Яңыбай): 10 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Үңкерҙе): 40 км

Айғыръял ауылы Әй йылғаһы ҡушылдығы Оло Ыйыҡ буйында, район үҙәге Яңы Балаҡатай ауылынан көнбайышҡа табан 10 километр һәм Үңкерҙе (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 40 километр алыҫлыҡта урынлашҡан.

Тарихы

Айғыръял ауылына XIX быуаттың 80-се йылдарында Златоуст өйәҙе территорияһында хәҙерге Мәсетле районы Дыуан-Мәсетле ауылынан бүленеп сыҡҡан кешеләр нигеҙ һалған. Артабан бында шул уҡ өйәҙҙең Бурансы, Яуыш/Иҫке Яуыш ауылы кешеләре күсеп килгән. Шулай уҡ Яңы Мәсетле, Новосёлка исемдәре менән дә билдәле булған.

1895 йылда Айғыръял ауылы Дәүләтҡан ҡасабаһының 6 ғаиләһе 75 дисәтинә ерҙе 6 йылға ҡуртымға алған.

1920 йылда Айғыръял ауылындағы 48 йортта 280 башҡорт йәшәгән.

Әлеге ваҡытта Айғыръял ауылында төп мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб бар.

Халыҡ һаны

Айғыръял ауылында башҡорттар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	280	135	145	48,2	51,8
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	391	174	217	44,5	55,5
1959 йыл 15 ғинуар	382
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	222	110	112	49,5 %	50,5 %
2002 йыл 9 октябрь	203	108	95	53,2 %	46,8 %
2010 йыл 14 октябрь	188	98	90	52,1 %	47,9 %

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
203	↘192	↘188

Урамдары

• Мәсетле урамы (рус.  Мечетлинская (улица)
• Йылға аръяғы урамы (рус.  Заречная (улица)

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

• Әй, Оло Ыйыҡ

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Ҡатай

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.

Һылтанмалар

• Айғыръял // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 566. — ISBN 978-5-295-04683-4. 566 б.
• Совет муниципальных образований Республики Башкортостан.
• Деревня Айгырьял - на портале novo-belokatay.ru 2017 йыл 5 апрель архивланған.