Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы
Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы (15 декабрь 1929 йыл — 30 октябрь 2020) — йырсы. 1964 йылдан Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы, 1969—1992 йылдарҙа СССР Музыка фондының Башҡортостан бүлексәһе директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1989). Салауат Юлаев ордены кавалеры (2020).
| Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 15 декабрь 1929 |
| Тыуған урыны | Суҡраҡлы ауылы, Дурасов ауыл Советы, Шишмә районы, СССР |
| Вафат булған көнө | 30 октябрь 2020 (90 йәш) |
| Һөнәр төрө | йырсы |
| Уҡыу йорто | Өфө сәнғәт училищеһы |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Биографияһы
үҙгәртергә
Ғүмәр Мөғәлләм улы Әбделмәнов 1929 йылдың 15 декабрендә Башҡорт АССР-ының Өфө кантоны [1] Суҡраҡлы ауылында тыуған.
Өфө музыка-сәнғәт училищеһын тамамлаған (1951)
Ауырғазы район үҙешмәкәр халыҡ театрында эшләй.
1955 йылдан БАССР Министрҙар Советы ҡарамағындағы Телевидение һәм радио комитетында эшләй.
1959 йылда уҡ — БАССР Мәҙәниәт министрлығы хеҙмәткәре һәм бер үк ваҡытта Башҡортостан республика мәҙәниәт-мәғрифәт училищеһында мәҙәни‑ағартыу училищеһы (Стәрлетамаҡ) уҡытыусыһы.
1964 йылдан Башҡорт филармонияһында солист сифатында хеҙмәт юлын дауам итә. 1969-1992 йылдарҙа РФ Композиторҙар союзы Музыка фондының Башҡортостан бүлексәһе директоры[2][3]
2020 йылдың мартында йырсы Салауат Юлаев ордены менән бүләкләнде[4].
Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы 2020 йылдың 30 октябрендә 91-се йәшендә Өфөлә вафат булды.[5]
Сәхнә ижады
үҙгәртергәҒүмәр Әбделмәновтың башҡарыу манераһы ябайлыҡ һәм ихласлыҡ, үҙенсәлекле моңо менән айырылып тора. Репертуарында башҡорт халыҡ йырҙары, шулар иҫәбендә «Ғайса ахун», «Сибай», «Сәлимәкәй», «Урал», З.Ғ.Исмәғилев, Т. Ш. Кәримов, Р.Ә.Мортазин, Р. Х.Сәхәүетдинова, Х. Ф.Әхмәтовтың вокаль әҫәрҙәре бар. Р. М.Хәсәнов, Т. М.Шәрипов, Ф. Әхмәтовтың лирик йырҙарын тәүге башҡарыусы. СССР буйлап гастролдәрҙә була.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1989).
- Салауат Юлаев ордены (2020).
Популяр йырҙары
үҙгәртергә- Өфө йүкәләре, Һағыныу йыры, Сәскәләр уяныр, Һиңә тағы мин бер киләм әле (Рим Хәсәнов көйө)
- Имәндәр шаулай, Тыуған ауылым, Иҫеңдәме, Томбойоҡ, Янғантау баҫҡыстары (Тәлғәт Шәрипов көйө)
- Ҡариҙел буйында ҡалам (Зәбих Мәмәлимов көйө)
- Бер минут (Әкрәм Дауытов көйө, һүҙе)
- Бер минут (Әнүәр Бакиров көйө)
- Һабан турғайы (Сәлих Сәйҙәшев көйө)
- Мөхәббәт йыры (Роза Сәхәүетдинова көйө)
- Тамсылар тамыр саҡтар (Фәсил Әхмәтов көйө)
- Раушаниям, бәғерем (Вәсил Хәбисламов көйө)
- Әйҙә, еңәй, бейеп ҡал, Таныш тулҡындар (Таһир Кәримов көйө)
- Төнгө серенада (Абрар Ғабдрахманов көйө)
- Ҡойон (Роберт Газизов көйө)
Шулай уҡ ҡарағыҙ
үҙгәртергәИҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Шишмә районы
- ↑ Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы 2019 йыл 5 сентябрь архивланған.
- ↑ - Деятели культуры и искусства земли Чишминской
- ↑ В Уфе певца Гумера Абдульманова поздравили с 90-летием и вручили орден Салавата Юлаева. ИА «Башинформ», 6 марта 2020 года (рус.) (Тикшерелеү көнө: 6 март 2020)
- ↑ Өфөлә танылған йырсы Ғүмәр Әбделмәнов донъя ҡуйҙы
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Абдульманов Г. «В песне вся моя жизнь!»/Г. Абдульманов//Родник.- 200 авг.
- Биография//Чишмы — край светлых родников/Сост. , и др.- Уфа: Восточная печать.- 2004.- С.119-120.
- Байсурина А. "Ғүмәр, тиҙәр, Ғүмәр, тиҙәр, ул тыуған йырҙан, тиҙәр: Йырсы Ғ. Әбделмәновтың ижади эшмәкәрлегенә 40 йыл/А. Байсурина//Башкортостан.- 199март.
- Габидуллина, Ф. Хисләремне түгәр күзләр эзлим, табалырмын кебек төпсезен…: Г. Әбделмәнов/Ф. Габидуллина//Кызыл таң.- 1998.- 9апр.
- Голобородько, Я. Их объединила музыка: Г. Абдульманов/Я. Голобородько//Изв. Башкортостана.- 1998 декабря.
- Гомәр Әбделмәновның эшчәнлегенә — 40 ел//Өмет.- 1998 март.
- Заманов В. Певец души: Г. Абдульманов/В. Заманов//Родник.- 1998 авг.
- Иҙелбай Н. Йырсы егет:Ғ. Әбделманов/Н. Иҙелбай//Совет Башҡортостаны.- 196? дек.
- Кәримов М. Сине тагын мин бер тыңлыйм әле…:[ Әбделмәнов турында]/М. Кәримов//Кызыл таң.- 1998 гыйнв.
- Котлыев Р. Гөмәр Әбделмәновның сәхнә эшчәнлегенә — 40 ел/Р. Котлыев//Өмет.- 1998 март.
- Муфаррахов Г. Ключ к признанию творческого вечера Г. Абдульманова/Г. Абдульманов//Родник.- 1998 марта.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Әбделмәнов Ғүмәр Мөғәлләм улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 12 декабрь 2020)
- Поет Гумер Абдульманов
- Абдульманов Гумар Мугалямович 2019 йыл 5 сентябрь архивланған.