Юҡҡа сығыу

төрҙәрҙең ҡырағай тәбиғәттән юҡҡа сығыуы

Юҡҡа сығыу  — биология һәм экологияла билдәле бер биологик төрҙөң йәки тотош таксондың бар вәкилдәренең дә үлеп бөтөүе. Юҡҡа сығыуҙың сәбәптәре тәбиғи ҙә , кеше (антропоген) тәьҫиренән дә булырға мөмкин. Тәбиғәттә биологик төрҙөң ҡыҫҡа ваҡыт эсендә күпләп ҡырылыу йәғни күпләп юҡҡа сығыу (массовое вымирание) күренеше бар.

КембрийОрдовикСилурДевон осороТашкүмер осороПермь осороТриасЮра осороАҡбур осороПалеогенНеоген
Миллион йылдар элек
КембрийОрдовикСилурДевон осороТашкүмер осороПермь осороТриасЮра осороАҡбур осороПалеогенНеоген
Фанерозой осоронда диңгеҙ фаунаһының юҡҡа сығыуы. Һәр ваҡыт интервалы өсөн, ул ваҡытта йәшәгән төрҙәрҙәң нисә проценты киләһе ваҡыт интервалына тиклем юҡҡа сыҡҡанын күһәтә. Бөтә юҡҡа сыҡҡан төрҙәр түгел, тик ташҡа әүерелелеп һаҡланғандары ғына күрһәтергән. Рәсемдәге хәрефтәр «Биш Ҙур» юҡҡа сығыуҙы күрһәтә. (рәсем мәғлүмәте)

Ер тарихында төрҙәрҙең дәһшәтле юҡҡа сығыу тарихы үҙгәртергә

е

Юҡҡа сығыуҙың сәбәптәре үҙгәртергә

Әгәр билдәле арауыҡта тыуым үлемде ҡаплай (компенсировать) алмаһа, төр юҡҡа сыға.

Юҡҡа сығыу сәбәптәре:

  • Популяция эсендәге һан (төркөм эсендә генә үрсеү мөмкинлеге булған хайуандар, мәҫәлән,гиҙеүсе күгәрсен)
  • генетик төрлөлөк (гепардтарға янарға мөмкин)
  • ғүмер оҙонлоғо
  • йыртҡыстар
  • Бер үк йәшәү урынында башҡа төрҙәр менән конкуренция
  • паразиттар баҫыуы (ниндәйҙер сир)
  • катастрофалар
  • Әйләнә-тирә мөхиттең үҙгәреүе
  • кеше факторы

Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә


Ҡалып:Disasters-stub