Эмануил Ласкер
Ласк Эмануил (нем. Emanuel Lasker, урыҫ сығанаҡтарында ҡайһы берҙә исеме Эмануэль һәм Эммануил тип яҙыла; 24 декабрь 1868 йыл — 11 ғинуар 1941 йыл) — немец шахматсыһы һәм математигы, позицион мәктәп вәкиле, шахмат буйынса икенсе донъя чемпионы (1894 йылда Стейництан яулап ала һәм 1921йылда Капабланканан еңелә). Ласкер донъя чемпионы исемен 27 йыл һаҡлай, был шахмат өсөн рекордлы ҡаҙаныш булып тора. Чемпион исемен юғалтҡандан һуң да ул 68 йәшенә тиклем юғары кимәлдә сығыш яһауын дауам итә.
| Эмануил Ласкер | |
| нем. Emanuel Lasker | |
 | |
| Зат | ир-ат[1][2] |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
.svg){kind=small} Веймар Республикаһы |
| Спортта ил өсөн сығыш яһай |
.svg){kind=small} Германия империяһы |
| Тыуған көнө | 24 декабрь 1868[2][1][3][…] |
| Тыуған урыны | Барлинек[d], Барлинек[d], Мыслибуржский повят[d], Западно-Поморское воеводство[d], Польша[3][4][5] |
| Вафат булған көнө | 11 ғинуар 1941[2][1][3][…] (72 йәш) |
| Вафат булған урыны | Нью-Йорк, Нью-Йорк, Америка Ҡушма Штаттары[2][4] |
| Ерләнгән урыны | Beth Olam Cemetery[d][6] |
| Бер туғандары | Бертольд Ласкер[d] |
| Хәләл ефете | Марта Ласкер[d] |
| Һөнәр төрө | математик, шахматсы, бриджист, фәлсәфәсе, шахматный композитор |
| Эшмәкәрлек төрө | алгебра, шахмат[7], математика[7] һәм фәлсәфә[7] |
| Эш урыны | Тулейнский университет[d] |
| Уҡыу йорто |
Гейдельбергский университет[d] Университет Эрлангена — Нюрнберга[d][8] |
| Ғилми дәрәжә | фән докторы[d][2] |
| Диссертация | Uber Reihen auf der Convergenzgrenze[d][8] |
| Ғилми етәксе | Макс Нётер[d][8] |
| Спорт төрө | шахмат |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
 | |
| Вики-проект | Проект:Математика[d] |
 Эмануил Ласкер Викимилектә | |
Ласк универсаль уйын стиленә эйә була, әммә уның иң көслө яғы позицияны тойоу һәм эндшпиль була. Бик күп биографтар һәм тикшеренеүселәр Ласкерҙы шахматҡа психологик ҡарашты асыусы тип атай: Ласкер йыш ҡына аныҡ дәғүәсе өсөн уйынды уңайһыҙ яҡҡа бороу маҡсатында үҙ позицияһын хөртәйтергә әҙер булған. Был ҡараш хәҙер ҙә киң таралған, шулай ҙа эксперттарҙың бер өлөшө уны хаталы тип һанай һәм Ласкерҙың ошо алым менән уңыш ҡаҙаныуын уның шахматты тәрән аңлауы, партияны дауам итеүҙең ыңғай һәм кире яҡтарын баһалай белеъе менән аңлата.
Шахмат карьераһы дауамында Ласкер күп тапҡырҙар математика һәм фәлсәфә менән шөғөлләнер өсөн сығыштарын туҡтатып торған. 1901 йылда ул математика буйынса докторлыҡ диссертацияһы яҡлай, ә математикала төп ҡаҙанышы булып үҙенең һәм Эмми Нетер исеме менән аталған теорема була. Бынан тыш, Ласкер бер нисә фәлсәфәүи эш һәм әҙәби әҫәр баҫтыра.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Deutsche Nationalbibliothek Record #118569872 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
- ↑ 4,0 4,1 Национальная библиотека Франции — 1537.
- ↑ Немецкая национальная библиотека — 1912.
- ↑ Find a Grave (ингл.) — 1996.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Вайнштейн, Б. С. Мыслитель. — М.: Физкультура и спорт, 1981. — 287 с.
- Зак, В. Г. Ласкер. — М.: Физкультура и спорт, 1963. — 197 с.
- Каспаров Г. К. От Стейница до Алехина // Мои великие предшественники. — М.: РИПОЛ классик, 2005. — Т. 1. — С. 127—244. — 512 с. — ISBN 5790519970.
- Левидов М. Ю. Стейниц. Ласкер. — М.: Жургазоб'единение, 1936. — 304 с. — (Жизнь замечательных людей).
- Dreyer, M., Sieg, U. Emanuel Lasker - Schach, Philosophie, Wissenschaft. — Studien zur Geistesgeschichte. — Philo, 2001. — 289 p. — ISBN 9783825702168.
- Hannak, J. Emanuel Lasker: the life of a chess master. — Dover, 1991. — 320 p. — ISBN 9780486267067.
- Soltis, A. Why Lasker Matters. — Batsford, 2006. — 288 p. — ISBN 9780713489835.
- Whyld, K. The collected games of Emanuel Lasker. — Masters of chess. — Chess Player, 1998. — 229 p. — ISBN 9781901034028.
- Emanuel Lasker Games 1889—1903, Chess Stars, 1998, ISBN 954-8782-07-3.
- Emanuel Lasker II Games 1904—1940, Chess Stars, 1998, ISBN 954-8782-10-3.
- Михаил Ботвинник. Портреты / И. Ю. Ботвинник. — М.: «64», 2000. — С. 14—22. — 168 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-94046-002-X.
Һылтанмалар
үҙгәртергә
|
Эмануил Ласкер Викиөҙөмтәлә |
|---|---|
|
Эмануил Ласкер Викимилектә |
|
Эмануил Ласкер Викияңылыҡтарҙа |
- Биография Эмануила Ласкера на сайте ФШР
- Личная карточка Эмануила Ласкера на сайте 365chess.com
- Эмануил Ласкер. ChessPro. Дата обращения: 4 март 2010.
- 50 шахматных задач, основанных на партиях Ласкера (англ.)
- Lasker’s Chess Magazine (январь 1905)
- Ҡалып:Schwalbe
- Ҡалып:Find A Grave