Чумаков Сергей Яковлевич
Чумаков Сергей Яковлевич (28 июль (10 август) 1910 йыл — 6 декабрь 1994 йыл) совет ғалим-химигы, химия фәндәре кандидаты (1955), доцент, Пермь дәүләт педагогия институты[1] ректоры.
| Чумаков Сергей Яковлевич | ||||||||
| Файл:Чумаков Сергей Яковлевич.jpg | ||||||||
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| июнь 1942 года — сентябрь 1944 года | ||||||||
| Алдан килеүсе: | Дмитрий Михайлович Казаков | |||||||
| Дауамсы: | Макар Алексеевич Бобков | |||||||
| Тыуған: | 28 июль (10 август) 1910 Ҡурған, Тубыл губернаһы, Рәсәй империяһы | |||||||
| Үлгән: | 6 декабрь 1994 (84 йәш) Пермь, Рәсәй | |||||||
| Партия: | ВКП(б), КПСС | |||||||
| Белеме: | Пермский государственный университет | |||||||
| Ғилми дәрәжәһе: | химия фәндәре кандидаты | |||||||
| Ғилми исеме: | доцент | |||||||
| Научная деятельность | ||||||||
| Фәнни дәирә: | Ҡалып:Химик | |||||||
| Эшләгән урыны: | Пермский государственный педагогический институт | |||||||
| Наградалары: |
| |||||||
.svg)
Биографияһы
үҙгәртергәЧумаков Сергей 1910 йылдың 28 июлендә (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1910 йылдың 11 авгусы) Тубыл губернаһы Ҡурған өйәҙе Ҡурған ҡалаһында эшсе ғаиләһендә тыуған, хәҙер ҡала Ҡурған өлкәһенең административ үҙәге булып тора.
1931 йылда Ҡурған педагогия техникумын тамамлай.
1931 йылдың июленән 1932 йылдың сентябренә тиклем — Макушино ауылының ете йыллыҡ фабрика-завод станцияһы (хәҙер Ҡурған өлкәһендә) мөдире.
1932 йылда Пермь дәүләт университетының химия факультетына уҡырға инә һәм 1937 йылда тамамлай. Уҡыуын тамамлағас, Пермь ҡалаһының 1-се урта мәктәбендә химия уҡытыусыһы булып эшләй, һуңынан был мәктәптең директоры була. 1940 йылдың 8 мартында Пермь ҡалаһы Молотов тип үҙгәртелә, 1957 йылдың 2 октябрендә ҡала Пермь исеменә кире ҡайтарыла.
1940 йылдан ВКП(б) (1952 йылда партия КПСС тип үҙгәртелә) ағзаһы.
1941 йылда Молотов ҡалаһының Ленин район мәғариф бүлеге мөдире итеп тәғәйенләнә.
1942 йылдың июненән 1944 йылдың сентябренә тиклем Ленин район башҡарма комитеты рәйесе була.
1944 йылдан 1948 йылға тиклем Молотов дәүләт педагогия институты директоры булып эшләй.
1948 йылда Молотов өлкә халыҡ мәғарифы бүлеген етәкләй, был вазифала 1951 йылға тиклем эшләй. Пермь педагогия институтында (1951 йылдың феврале — 1955 йылдың октябре), Пермь университетында (октябрь 1955 — август 1956) һәм Пермь ауыл хужалығы институтында (август 1956 — февраль 1959) уҡыта.
1955 йылда химия фәндәре кандидаты ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай.
1959 йылдың февралендә Пермь дәүләт педагогия институты ректоры итеп тәғәйенләнә һәм 1979 йылдың июненә тиклем етәкселек итә Бер үк ваҡытта университетта биология һәм химия факультетының химия кафедраһын етәкләй (1967—1975).
Дмитрий Менделеев исемендәге Бөтә Союз химия йәмғиәте, Бөтә Союз «Белем» йәмғиәте һәм китап һөйөүселәр йәмғиәте ағзаһы була. 1939—1979 йылдарҙа Пермь өлкәһе, ҡала, Ленин һәм Свердловск район Советтары депутаты итеп һайлана.
Чумаков Сергей Яковлевич 1994 йылдың 6 декабрендә Пермь өлкәһенең Пермь ҡалаһында вафат була, хәҙер ҡала Пермь крайының административ үҙәге булып тора. Пермь ҡалаһының Төньяҡ зыяратында ерләнгән[2].
Наградалары
үҙгәртергә- Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены 1971 год
- «Почёт Билдәһе» ордены 1961 год
- «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында күрһәткән фиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы
- «СССР-ҙың юғары белем биреү өлкәһендә яҡшы уңыштары өсөн» Почет билдәһе
- «СССР мәғариф алдынғыһы» билдәһе
- «РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы алдынғыһы» билдәһе