Википедия

Хосе де Рибера

Хосе йәки Хуселе де Рибера  (исп. José de Ribera)  Спаньолетто ҡушаматлы (Ауазы Spagnoletto — «бәләкәй испанлы»; 17 февраль 1591 йыл, Хатива — 2 сентябрь 1652 йыл, Неаполь — барокко дәүерендәге испан караваджисы, итальян Неаполендә  йәшәгән һәм эшләгән. Һынлы сәнғәт эштәренән тыш графиканың ҙур күләмен ҡалдырған.Гойяға тиклем эшләгән иң мөһим испан гравёры.

Хосе де Рибера
исп. José de Ribera
Рәсем
Зат ир-ат[1][2][3]
Гражданлыҡ  Арагонская корона[d]
Тыуған көнө 12 ғинуар 1591({{padleft:1591|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})[4][5][6][…]
Тыуған урыны Хатива[d], Валенсия[d], Испания[7][8][9][…]
Вафат булған көнө 3 сентябрь 1652({{padleft:1652|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:3|2|0}})[10][11][6] (61 йәш)
Вафат булған урыны Неаполь[d], Неаполитанское королевство[d][12][13]
Ерләнгән урыны Santa Maria del Parto a Mergellina, Naples[d]
Хәләл ефете Caterina Azzolino[d]
Һөнәр төрө рәссам, художник-гравёр, художник-график, рәссәм, архитектурный чертёжник, деятель изобразительного искусства
Эшмәкәрлек төрө живопись
Биләгән вазифаһы придворный художник[d]
Уҡыусылар Джордано, Лука[d]
Кемдә уҡыған Рибальта, Франсиско[d]
Әүҙемлек урыны Валенсия[d][14], Рим[14], Парма[d][14] һәм Неаполь[d][14]
Сәнғәт йүнәлеше Барокко[12]
Жанр религиозное искусство[d][12] һәм мифологическая живопись[d][12]
Хеҙмәттәре тупланмаһы Штеделевский художественный институт[d], Прадо[d], Чикаго сәнғәт институты[d], Музей искусств Нельсона-Аткинса[d], Auckland Art Gallery[d], Музей Тиссена-Борнемисы[d], Финская национальная галерея[d], Гетти музейы, Виктория милли галереяһы[d], Милли сәнғәт галереяһы[d], Милли һынлы сәнғәт музейы[d], Национальная галерея Канады[d], Нәфис сәнғәт һарайы[d][15], Метрополитен-музей[d], Музей цивилизации[d], Королевские музеи изящных искусств[d][16], Королевский музей изящных искусств[d][17], Museum of Fine Arts of Córdoba[d], Quadreria dei Girolamini[d], Museo Fundación Lerma[d], Fondazione Roberto Longhi[d], Musei di Strada Nuova[d], Шотландия милли галереялар[d], Juan B. Castagnino Fine Arts Museum[d], Museumslandschaft Hessen Kassel[d], Национальный музей искусства Каталонии[d], Национальный музей Сан-Мартино[d], Государственные художественные собрания Дрездена[d], Индианаполис художество музейы[d], Художественный музей Сан-Диего[d], Национальная галерея старинного искусства[d], Израиль музейы[d], Венгрия һынлы сәнғәт музейы, Эрмитаж Дәүләт Музейы[d], Музей Фабра[d], Национальные музей и галерея Каподимонте[d], Музей изобразительного искусства Нанси[d], Музей Соумайя[d], Бирмингемский художественный музей[d], Галерея Альбертина[d], Уолтерс художество музейы[d], Библиотека-музей Виктора Балагера[d], Монреальский музей изящных искусств[d], Бруклинский музей[d], Государственный музей искусств[d], Филадельфия художество музейы[d], Музей искусств округа Лос-Анджелес[d], Национальный музей в Варшаве[d], Национальный музей западного искусства[d], Мемориальный художественный музей Аллена[d], Лондон милли галереяһы[d], Музей истории искусств[d], Национальный музей изящных искусств[d][18], Музей изобразительных искусств Бильбао[d], Kimbell Art Museum[d], Бавар дәүләт картиналар йыйынтығы[d], Goya Museum[d], Музей Августинцев[d], Кливленд художество музейы[d], Детройтский институт искусств[d], El Paso Museum of Art[d], Musée des Beaux-Arts de Pau[d], MuMa Museum of modern art André Malraux[d], Национальная галерея Ирландии[d], Сәнғәт музейы[d], Вустер сәнғәт музейы[d], Музей искусств Далласа[d], John and Mable Ringling Museum of Art[d], Бостон нәфис сәнғәт музейы[d], Музей изобразительного искусства[d], Vanderbilt Museum of Art[d], Уодсворт Атенеум[d], Hunterian Museum and Art Gallery[d], Hispanic Society of America[d], Уффици[d], Чертоза-ди-Сан-Мартино[d], Musée des Beaux-Arts de Carcassonne[d], Эпсли-хаус[d], Гарвард художество музейы[d], Museum of Grenoble[d], Фогг художество музейы[d], Музей фюрера[d], Берлинская картинная галерея[d], Музей изящных искусств Валенсии[d], Королевская академия изящных искусств Сан-Фернандо[d], Художественный музей Пикардии[d], Palazzo Abatellis[d], Прага милли галереяһы, Museo de la Trinidad[d], Музей изящных искусств Ренна[d], Лионский музей изобразительных искусств[d], Национальный музей Кардиффа[d], Ferens Art Gallery[d], Сәнғәт галереяһы һәм Келвингроув музейы, Victoria Art Gallery[d], Музей Боуз[d], Burrell Collection[d], Museum of John Paul II Collection[d], Archdiocesan Museum in Katowice[d], Национальный музей[d], Perth Art Gallery[d], The Box[d], York Art Gallery[d], Print Collection[d][19], Franz Mayer Museum[d], Musée des Beaux-Arts de Chartres[d], Galleria Nazionale d'Arte Antica di Palazzo Corsini[d], Национальный музей старинного искусства[d], Guernsey Museum and Art Gallery[d], Национальный музей истории и искусства[d][20], Королевский дворец в Мадриде[d], Palazzo Bianco[d], Wellcome Collection[d], Naples Academy of Fine Arts[d] һәм Filangieri Civic Museum[d]
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән[d]
Файлы артиста по адресу Frick Art Research Library[d] һәм Smithsonian American Art and Portrait Gallery Library[d][21]
Авторҙың Викимилектәге ҡалыбы José de Ribera
 Хосе де Рибера Викимилектә

Уның күпселек әҫәрҙәре Прадо музейынды һәм неаполитан  сиркәүҙәрендә һаҡлана (башлыса, изге Януарий ғибәҙәтханаһында).

Биографияһы

үҙгәртергә

Биограф Паломино  хәбәр итеүенсә, Франсиско Рибальтаның оҫтаханаһында уҡыған . Рибераның йәшлек йылдары тураһында мәғлүмәттәр әҙ[22].  1613 йылдарҙан ҡалмай Италияға күсеп килеүе ихтимал, унда, нигеҙҙә, Парма һәм Римдә боронғо оҫталарҙың картиналарын өйрәнә.

Рәссамдың һаҡланған барлыҡ эштәре неаполитан осорона ҡараған. Рибераның Неаполдә тәүге тапҡыр булыуы тураһында 1616 йылда хәбәр ителә, был ваҡытта ул урындағы ҡыҙға өйләнә. Урындағы руханиҙарҙың,  вице-король герцог Осундың, шулай уҡ уның вариҫтарының заказдары буйынса эшләй. Заказсыларҙың күбеһе Рибераның картиналарын үҙҙәре менән Испанияға алып китә, унда Рибераны баһалайҙар һәм күп эштәренең күсермәһен алалар.  1626 йылда ул Изге Лука рим академияһының ағзаһы булып һайлана. 

Ижады

үҙгәртергә
 
Прометей.1630 йй. тирәһе
 
Изге Филиптың ыҙа сигеүе. 1639
 
"Изге Инесса һәм уны япма менән ҡаплап торған фәрештә", 1641

Рибераның тәүге картиналары тенебризм  традицияһына ярашлы һәм остазы Рибальта эштәренә оҡшаш, Караваджоның  көслө йоғонтоһо аҫтында башҡарылған. Һуңыраҡ караваджо нигеҙенә Караваджонан сиктән тыш алыҫ булған Караччи болон академистарының йоғонтоһо һалына. Караваджо осрағында һымаҡ уҡ, Рибераның стиль манераһы яҡтылыҡ һәм күләгә контрасына ҡорола. Драматик ыҙа сигеү күренештәренда тән ғазабы һәм ыҙа сигеү өҫтөнән рухтың һәм ихтыяр көсөнөң еңеүен күрһәтә.

Рибера һүрәттәренең натурализмы уны ҡурҡыныс легендаларҙың һәм ғәйбәттәрҙең геройы яһай.  Күп йылдар төрмәләрҙә һорау алыу ваҡыттарын һүрәткә төшөрә, кешеләрҙең язалау ваҡытында үҙҙәренең тотошон күҙәтә. Рибераның ижади мираҫында мифологик һәм дини темалар өҫтөнлөк итә. Уны боронғо тарих, Иҫке һәм Яңы Ғәһед  ваҡиғалары, изгеләрҙең  тормош күренештәре ҡыҙыҡһындыра. Шулай уҡ бер нисә портрет һаҡланған.

Ҙур совет энциклопедияһында билдәләнеүенсә,  яҡынса 1635 йылдан алып Рибера «баҫалҡыраҡ төҫтәргә күсә: әҫәрҙәрендә яҡтылыҡ һәм күләгәләр йомшағыраҡ була, төҫтәр гаммаһы алтын  һәм көмөш  төҫмөрҙәр менән тулыландырыла»[23]. Ҡурҡыныс реалистик деталдәр тупаҫ буяу аша башҡарыла. Яра, йыйырсыҡ, һаҡалдарҙың драматик эффекты  йыш ҡына буяу ҡатламын ҡалынайтыу юлы менән өлгәшелә.

Рәссамдың  иң яҡшы әҫәрҙәренең береһе тип «Изге. Инесса» картинаһы иҫәпләнә (1641; Дрезден, картиналар галереяһы)[24].

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  2. ↑ KulturNav (ингл.) — 2016.
  3. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118788604 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  4. ↑ Jusepe Ribera // Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  5. ↑ Jusepe de Ribera // Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (нем.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
  6. ↑ 6,0 6,1 José de. El Españoleto Ribera // Diccionario biográfico español (исп.) — Real Academia de la Historia, 2011.
  7. ↑ http://explore.rkd.nl/explore/artists/66553 — Нидерландский институт истории искусств.
  8. ↑ Waterhouse E. Italian Baroque Painting — Лондон: Phaidon Press, 1962. — Б. 174.
  9. ↑ https://www.artnet.com/artists/jusepe-de-ribera/past-auction-results — 1998.
  10. ↑ Jusepe de Ribera // SNAC (ингл.) — 2010.
  11. ↑ Sánchez A. E. P. Jusepe [José] de Ribera // Ribera, Jusepe [José de] (ингл.) // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T071858
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 José de Ribera // Encyclopædia Britannica (ингл.)
  13. ↑ https://cs.isabart.org/person/31165
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 RKDartists (нидерл.)
  15. ↑ http://pba-opacweb.lille.fr/fr/search-notice?type=list&filters%5Bfacets.id%5D%5B%5D=5cc2aee05c0284355b8b4f23
  16. ↑ https://www.fine-arts-museum.be/nl/de-collectie/artist/de-ribera-jusepe-1
  17. ↑ http://kmska.be/collection/work/data/3xx6as
  18. ↑ https://www.bellasartes.gob.ar/
  19. ↑ https://web.archive.org/web/http://wallachprintsandphotos.nypl.org/catalog/405361
  20. ↑ https://collections.mnaha.lu/
  21. ↑ https://library.si.edu/art-and-artist-files
  22. ↑ Jose de Ribera (Spanish painter) (англ.). — статья из Encyclopædia Britannica Online.
  23. ↑ [ Рибера Хусепе де] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
  24. ↑ Т. П. Каптерева. Искусство Испании // Всеобщая история искусств. Том 4. Искусство 17-18 веков

Һылтанмалар

үҙгәртергә
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Хосе_де_Рибера&oldid=1274630» битенән алынған