Сысҡан (Ҡырмыҫҡалы районы)

Сысҡан (рус. Сысканово) — Башҡортостандың Ҡырмыҫҡалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 109 кеше. Почта индексы — 453019, ОКАТО коды — 80235875008.

Ауыл
Сысҡан Сысҡан
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ҡырмыҫҡалы районы
Координаталар	54°24′43″ с. ш. 56°26′38″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 235 875 008
ОКТМО коды	80 635 475 136
Сысҡан

Халыҡ һаны

Милли составы

2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса төп милләт — башҡорттар (99 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл	111
1920 йыл 26 август	175
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	208
1959 йыл 15 ғинуар	190
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	102
2002 йыл 9 октябрь	116
2010 йыл 14 октябрь	109	52	57	47,7	52,3

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Ҡырмыҫҡалы): 19 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Сахай): 8 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ҡарлыман): 5 км

Тарихы

Сысҡан ауылы Өфө өйәҙенең (18 быуат аҙағында Стәрлетамаҡ) 8-се башҡорт кантоны урынлашҡан Күрпәс-Табын улусына ҡараған.

1795 йылда Сысҡан ауылы иң ҙур була һәм 34 ихатанан тора, унда 166 кеше йәшәй, шул иҫәптән 8 ихатала 42 типтәр.

1834 йылдағы VIII ревизияға ни бары 96 башҡорт тура килә. 1870 йылға шул сама тиерлек башҡорт 32 ихатала. 1920 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙа ла шул һанда булған.

Ауыл Кенәз-Көрпәс-Табын улус исеме менән Кенәзләр-Сысҡан тип аталған. Ауылда Кенәз (зауряд-яҫауыл Сәйфетдин Куждәүләт улы Кенәзев, 1795—1846) фамилияһы менән кеше йәшәй. Бынан тыш, ул урындлашыуы буйынса Ҡыҙылъяр булараҡ та билдәле булған. Бөгөн уны Баҡсалы тип тә йөрөтәләр. Сысҡан — антропоним. Элегерәк бындай исем кешеләрҙә осраған.

Ауыл халҡы малсылыҡ һәм игенселек менән шөғөлләнгән. 19 б. аҙағында улус кешеләре тураһында халҡы тураһында «икмәк үҫтереүселәр» тип яҙғандар. 1843 йылда 95 кешенең һәр береһенә 6,4 бот иген сәселгән, йәмғеһе 88 бот ужым һәм 528 бот яҙғы иген сәселгән.