Сидоров Василий Леонтьевич

Укки Вяйнямейнен, шулай уҡ Сидоров Василий Леонтьевич, Василий Левонен (фин. Ukki Väinämöinen; 1855 йыл — 1942 йыл) — карел һәм фин йәмәғәт эшмәкәре. 1921 йылда Совет Рәсәйенә ҡаршы Карелия ихтилалын етәкләй. Икенсе совет-фин һуғышы дауамында баш күтәреүселәр көстәре яғында була.

Сидоров Василий Леонтьевич
фин. Vassily Levonen
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  Финляндия
Тыуған көнө	1 август 1855({{padleft:1855|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:1|2|0}})
Тыуған урыны	Тунгуда[d], Сосновецкое сельское поселение[d], Беломорский район[d]
Вафат булған көнө	10 ғинуар 1942({{padleft:1942|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:10|2|0}}) (86 йәш)
Вафат булған урыны	Вуокатти[d], Финляндия
Һөнәр төрө	хәрби хеҙмәткәр
Сәләмәтлек торошо	Һуҡырлыҡ
Һуғыш/алыш	Рус-төрөк һуғышы (1877—1878) һәм Икенсе совет-фин һуғышы
Ғәскәр төрө	Партизанская война[d]

Биографияһы

Иртә йылдары

Сидоров Василий Леонтьевич (Финляндияла Василий Левонен булараҡ билдәле) 1855 йылда Беломор Карелияһында, Тунгуда ауылында тыуа. 1877 — 1878 йылдарҙағы Рус-төрөк һуғышында Рәсәйҙең фин частарында алыша.

Советтарға ҡаршы ихтилал

Левонен «урман партизандары» (фин. «metsäsissit») —Рәсәйҙәге Граждандар һуғышының һуңғы йылдарында большевиктар ойошторған Карел хеҙмәт коммунаһытерриторияһында төҙөлгән карел милли партизандар ойошмаһының һайлап ҡуйылған лидеры булараҡ билдәләлек ала. Василий Сидоров большевизмға ҡаршы, хәсәд христианин һәм инанған антикоммунист була. Бынан тыш, ул карелдар араһында ул ҙур популярлыҡ менән файҙалана. Левонен тәпәш буйлы, мыҡты, оҙон һаҡаллы була, карел крәҫтиәндәренә «Калевала» эпосындағы былина батыры Вяйнямейненды хәтерләтә. Шулай уның псевдонимы — Вяйнямейнен олатай (фин. Ukki) барлыҡҡа килә.

1921 йылдың декабрь аҙағында фин ирекмәндәре тарафынан хуплау тапҡан Вяйнямейнен олатай етәкселегендәге баш күтәреүселәр Төньяҡ-Көнсығыш Карелияның һиҙелекрлек өлөшөн контролләй, бары шунда ғына совет етәкселеге А. И. Седякин етәкселегендә Карел фронтын ойошторорға ҡарар итә. РККА-ның 20 меңгә тиклем еткән подразделениелары шунда ташлана. 1922 йылдың февраль урталарында, ҡыҙылдар баш күтәреүселәрҙең һуңғы төйәген — Ухта ауылын — биләп алғас, карел-финдарҙың ҡаршылығы тамам һындырыла. Баш күтәреүселәр, уларҙың араһында Василий Левонен да була, Финляндияға китә.

Финляндияға ҡасҡандан һуң күп тә тормай Василий Левонен һуҡырая. Ғүмеренең һуңғы 20 йылын ул һуҡыр килеш үткәрә. 1942 йылда вафат була.

Һылтанмалар

• Биография 2011 йыл 3 октябрь архивланған. (фин.)