Рәсәй империяһы

1721 йылдан алып 1917 йылға тиклем булған дәүләт
(Рәсәй Империяһы битенән йүнәлтелде)

Рәсәй империяһы (реф. тик. Россійская Имперія; шулай уҡ Бөтә Рәсәй империяһы, Рәсәй дәүләте йәки Рәсәй) — 1721 йылдың 22 октябренән (2 ноябренән) алып 1917 йылда Февраль революцияһына һәм Рәсәй республикаһын иғлан итеүгә тиклем йәшәгән дәүләт.

Рәсәй Империяһы
реф. тик. Россійская Имперія
Милли флаг[1][2] Дәүләт гербы
Милли флаг[1][2] Дәүләт гербы

Девиз: «Съ нами Богъ!»
«Алла беҙҙең менән!»

Гимн: «Боже, Царя храни!»

Земли, когда-либо входившие в состав Российской империи, включая сферы влияния
Земли, когда-либо входившие в состав Российской империи, включая сферы влияния

 
 
22 октябрь (2 ноябрь1721 — 1 (14) сентябрь 1917[3]
Баш ҡала

Санкт-Петербург
(17211728, 17301917[4])
Мәскәү
(17281730)

Телдәр

Рәсми:
Урыҫ
Регион:
поляк (Поляк батшалығы),
фин и швед (Бөйөк Финляндия кенәзлеге)

Дин

православие

Аҡса берәмеге

һум

Майҙаны

21 800 251 км² (1914 йыл)[5]

Халҡы

178 378 800 кеше.[5][~ 1]

Идара итеү формаһы

абсолют монархия (17211905)
дуалист монархия (19051917)[6][7]

Династия

Романовы

Крупнейшие города:

[см. «Крупнейшие города»]

Император
 • 1721—1917

список императоров России

  1. «Государь Император, по всеподданейшему докладу Его Императорского Высочества, Главного Начальника флота и морского ведомства, в 29 день Апреля 1896 года, Высочайше соизволил на признание во всех случаях бело-сине-красного флага национальным.» — Император Николай II, s:Высочайшее повеление о признании во всех случаях бело-сине-красного флага национальным
  2. «Вместе с тем Его Императорскому Величеству благоугодно было Высочайше соизволить повелеть сохранить как для внешнего украшения зданий в торжественные дни, так и во всех остальных случаях частного или общественного быта, когда будет дозволен подъём флага над зданием или несение его в процессии, исключительно бело-сине-красный национальный флаг и не допускать подъёма в этих случаях нового флага-символа, содержащего в своём рисунке Императорский штандарт.» — Циркуляр МВД Российской империи об использовании флага единения царя с народом (сентябрь 1914) // РГИА, ф. 1284, оп. 238, ед. 103, л. 144
  3. Постановление о провозглашении России республикой. Провозглашена Российская республика. Дата обращения: 26 июнь 2013. Архивировано 1 июль 2013 года.
  4. в 19141917 — Петроград.
  5. 5,0 5,1 I-ый отдел. Территория и население // Статистический ежегодник России 1914 г. (Год одиннадцатый). — Петроград: Типография Штаба Петроградского военного округа., 1915. — С. 26, 58.
  6. Юртаева Е. А. Государственный совет в России (1906—1917 гг.). — М.: Эдиториал УРСС, 2001. — С. 8.
  7. Овсепян Ж. И. Система высших органов государственной власти в России (диалектика конституционно-правовых основ с начала XX по начало XXI в.). — Ростов: Ростовский государственный университет, 2006. — С. 16.
 Рәсәй империяһы Викимилектә

Төньяҡ һуғыш тамамлағандан һуң, Сенаттың үтенесе буйынса урыҫ батшаһы Пётр I 1721 йылдың 22 октябрендә (2 ноябрендә) Бөтә Рәсәй императоры һәм Ватан атаһы титулын ҡабул иткәс, империя иғлан ителә[1].

1721 йылдан 1728 йылға тиклем һәм 1730 йылдан 1917 йылға тиклем Рәсәй империяһының баш ҡалаһы Санкт-Петербург, ә 1728—1730 йылдарҙа — Мәскәү ҡалалары була.

Рәсәй империяһы ҡасандыр булған дәүләттәрҙән майҙаны буйынса (Британ һәм Монгол империяларынан һуң) өсөнсө була.

Империя башлығы — Бөтә Рәсәй императоры сикләнмәгән абсолют власҡа эйә була.

Йән иҫәбен алыуҙар[2]
йыл млн кеше
1 1722 14
2 1742 16
3 1762 19
4 1782 28
5 1796 36
6 1812 41
7 1815 45
8 1835 60
9 1851 69
10 1858 74
общая 1897 129
ЦСК 1914 166[3]
 
Империяның европа өлөшөнөң халыҡ тығыҙлығы картаһы
 
Империяның европа өлөшөнөң этнографик картаһы

1897 йылғы йән иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, Рәсәй империяһының халҡы 129,2 млн кеше тәшкил иткән[4].

Комментарийҙар

үҙгәртергә
  1. 1914 год, c Финляндией, по данным ЦСК МВД

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. Агеева О. Г. Титул «император» и понятие «империя» в России в первой четверти XVIII века // Мир истории: Российский электронный журнал. — 1999. — № 5.
  2. Россия/Население/Статистика населения // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  3. Финляндияһыҙ
  4. Общий свод по империи разработки данных первой всеобщей переписи населения, произведённой 28 января 1897 г. СПб., 1905. Т.I. С.6-7.

Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "gosflag" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.
Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "rusRepublic" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.
Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "staticRus" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.

Һылтанмалар

үҙгәртергә