Рәсүл (рус. Расулево) — Башҡортостандың Учалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 292 кеше[1]. Почта индексы — 453734, ОКАТО коды — 80253830004.

Ауыл
Рәсүл
Рәсүл
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Учалы районы

Ауыл советы

Иманғол

Координаталар

54°12′47″ с. ш. 59°14′09″ в. д.HGЯO

Милли состав

башҡорттар

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 253 830 004

ОКТМО коды

80 653 430 111

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Рәсүл (Рәсәй)
Рәсүл
Рәсүл
Рәсүл (Башҡортостан Республикаһы)
Рәсүл

Географик урыны үҙгәртергә

Ҡандыболаҡ йылғаһы (Урал йылғаһы ҡушылдығы) буйында урынлашҡан.

  • Район үҙәгенә тиклем (Учалы): 15 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Иманғол): 10 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Учалы): 27 км[2]

Тарихы үҙгәртергә

Рәсүл ауылына Нуғай даруғаһы Ҡаратабын улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һалған, XVIII быуаттан, 1776 йылдан, билдәле. Ауылға Пугачёв ихтилалында ҡатнашыусы Ҡаратабын улусы старшинаһы тархан Итжыймасов Рәсүл нигеҙ һала. Ауылдың икенсе исеме Тайсын. Риүәйәт буйынса Тайсын — Рәсүлдең уллыҡҡа алған ҡалмыҡ малайы. XIX быуатта Рәсүл ауылында 14 йорт-хужалыҡ була, унда бөтәһе 64 кеше: 32 ир-ат һәм 30 ҡатын-ҡыҙ йәшәй.

Йәйләүгә 250 кешенән торған 34 йорт-хужалыҡ сыҡҡан. Уларҙың 80 аты, 47 һыйыры, 87 һарығы һәм 9 баш кәзәһе булған. Был ауыл халҡы ла яйлап игенселеккә күскән. 1859 йылда ауылдағы 36 хужалыҡта — 148 кеше, 1866 йылда 36 хужалыҡта 167 кеше йәшәгән.

Совет халыҡ иҫәбен алыу ваҡытында 52 йортта 275 кеше йәшәгән[3].

Хәҙерге осор үҙгәртергә

Рәсүл ауылы Иманғол ауыл Советына ҡарай. Ауылда Иманғол урта мәктәбе филиалы Рәсүл төп мәктәбе, балалар баҡсаһы, фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана, мәсет бар[4].

Халыҡ һаны үҙгәртергә

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август 275
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 304
1959 йыл 15 ғинуар 318
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 292
2002 йыл 9 октябрь 294
2010 йыл 14 октябрь 292 147 145 50,3 49,7
Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (99 %)[5].

1900 йылда 219 кеше йәшәгән.

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Урамдары үҙгәртергә

  • Сейә урамы (рус. Вишневая улица)
  • Йәштәр урамы (рус. Молодежная улица)
  • Күпер урамы (рус. Мостовая улица)
  • Тайсын урамы (рус. улица Тайсын)
  • Фазулла Шәйәхмәтов урамы (рус. улица Фазуллы Шаяхметова)
  • Мәктәп урамы (рус. Школьная улица)
  • Юныс урамы (рус. улица Юнус)[6]

Билдәле шәхестәре үҙгәртергә

Башҡорт халыҡ ижады информаторҙары үҙгәртергә

  • Рәсул ауылы. 1962 йылда Учалы районының Рәсүл ауылында С. Мәүлетҡолов яҙып алған. — БЛ, № 91.

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
  3. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 20. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  4. Рәсүл // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
  6. Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 20 по Республике Башкортостан

Һылтанмалар үҙгәртергә