Күлләр

Күлләр (рус. Куллярово) — Башҡортостан Республикаһының Ҡырмыҫҡалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 148 кеше булған. ОКАТО коды — 80235820007.

Ауыл
Күлләр рус. Куллярово
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ҡырмыҫҡалы
Ауыл советы	Ефремкин
Координаталар	54°17′39″ с. ш. 56°15′54″ в. д.
Халҡы	↗148 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453023
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 235 820 007
ОКТМО коды	80 635 420 131
Күлләр

Халыҡ һаны

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) буйынса өҫтөнлөк иткән милләт башҡорттар (100 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл	346
1920 йыл 26 август	404
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	509
1959 йыл 15 ғинуар	255
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	116
2002 йыл 9 октябрь	148
2010 йыл 14 октябрь	148	70	78	47,3	52,7

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Ҡырмыҫҡалы): 12 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Ефремкин): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Таҙлар станцияһы): 12 км

Урамдары

• Д.Маркс (урамы) ( рус.  К.Маркса(улица))
• Болон (урамы) ( рус.  Луговая (улица))
• Шоссе (урамы) ( рус.  Шоссейная(улица))

Тарихы

XVIII быуат аҙағында Күлләр ауылы 27 йорттан торған, 99 кеше йәшәгән. 21 йылдан һуң ихаталар һаны үҙгәрмәй, әммә халыҡ һаны 60 кешегә арта. Шул уҡ ваҡытта 5 ғаиләлә күп ҡатынлылыҡ теркәлгән. Улар — йорт хакимиәте һәм дин әһелдәре вәкилдәренең ғаиләләре. Бында Көрпәс вариҫтары йәшәгән: Көрпәс атамаһы Көрпәс-Табын мәхәлләһенә бирелгән. IX ревизия мәғлүмәттәре буйынса 1850 йылда 30 йортта 126 ир-ат һәм 112 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. 1920 йылда 87 йорт хужалығы була, унда 206 ир-ат һәм 198 ҡатын-ҡыҙ була. 1816 йылда ревизия менән 75 йәшлек отставкалағы йорт старшинаһы Йәрмөхәмәт Абдрахман улы Көрпәсов (уның улы Искәндәр, 1850 йылда уға 72 йәш була) билдәләнә. Күрпәс-Табын улусы Көрпәс (Көрпәс) исемен йөрөтә. 1850 йылғы ревизия һөҙөмтәләре буйынса 30 йортта 126 ир-егет һәм 112 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. 1920 йылда 206 ир-ат һәм 198 ҡатын-ҡыҙ менән 87 йорт була.

Ауыл халҡы малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгән. 1839 йылда 173 кешенең 500 аты, 200 һыйыры, 39 һарығы һәм 25 кәзәһе була. Ҡортсолар 80 умарта тота. Игенселектә бында билдәле бер уңышҡа өлгәшкәндәр: йән башына 7,1 бот ужым (408 бот) һәм яҙғы (832 бот) иген сәскәндәр. 157 һыу тирмәне эшләгән. Башҡа кәсептәр араһынан урман кәсептәре айырылып тора.

1812 йылғы Ватан һуғышында ҡатнашыусылар араһында Мөхәмәтәмин Хәсәнов һәм Бикбулат Ҡәҙербирҙин исемдәре бар.

Билдәле шәхестәре

• Ноғоманова Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы (18.02.1936—18.02.2021), йырсы, педагог. 1972—1983 йылдарҙа Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры солисы. 1967—1972 йылдарҙа Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. Башҡортостандың халыҡ артисы (1991).

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Һылтанмалар

• Күлләр // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2021)
• Куллярово на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2021)