Йылайыр

Рәсәйҙең Башҡортостан Республикаһындағы Йылайыр районы ауылы, район һәм ауыл советы үҙәге

ЙылайырБашҡортостандың Йылайыр районындағы ауыл. Йылайыр районы үҙәге. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 5585 кеше[1]. Почта индексы — 453680, ОКАТО коды — 80 227 816 001.

Йылайыр
Йылайыр
Нигеҙләү датаһы 1748
Рәсем
Рәсми атамаһы Йылайыр
Рәсми тел башҡортса‎ һәм урыҫ теле
Дәүләт  Рәсәй
Административ үҙәге Йылайыр районы һәм Йылайыр ауыл Советы (Йылайыр районы)
Административ-территориаль берәмек Йылайыр ауыл Советы (Йылайыр районы)
Сәғәт бүлкәте UTC+05:00[d]
Халыҡ һаны 5585 кеше (2010)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 540 метр
Почта индексы 453680
Рәсми сайт zilair.bashkortostan.ru
Урындағы телефон коды 34752
Карта
 Йылайыр Викимилектә

Климаты үҙгәртергә

Климаты уртаса континенталь..

Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек
Уртаса температура, °C {{{Янв_ср}}} {{{Фев_ср}}} {{{Мар_ср}}} {{{Апр_ср}}} 11,4 {{{Июн_ср}}} {{{Июл_ср}}} {{{Авг_ср}}} {{{Сен_ср}}} {{{Окт_ср}}} {{{Ноя_ср}}} {{{Дек_ср}}}
Сығанаҡ: [2].

Халыҡ һаны үҙгәртергә

Халыҡ иҫәбе
2002[3]2009[4]2010[5]
586162415585
Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар рустар (62,5 %), башҡорттар (31,6 %) тәшкил итә[6].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 6555 3137 3418 47,9 52,1
1959 йыл 15 ғинуар 4564 2016 2548 44,2 55,8
1970 йыл 15 ғинуар 4307 1912 2395 44,4 55,6
1979 йыл 17 ғинуар 5049 2157 2892 42,7 57,3
1989 йыл 12 ғинуар 4933 2247 2686 45,6 54,4
2002 йыл 9 октябрь 5861 2746 3115 46,9 53,1
2010 йыл 14 октябрь 5585 2641 2944 47,3 52,7

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Урамдары үҙгәртергә

  • Йылайырҙың 250 йыллығы урамы
  • Октябрҙең 50 йыллығы тыҡрығы
  • Александр Башкатов урамы
  • Исемһеҙ тыҡрыҡ — (рус. Безымянный (переулок))
  • Бурзянцев тыҡрығы
  • Волков урамы
  • {өнсығыш урам
  • Галина Филиппова урамы
  • Геодизистар тыҡрығы
  • {олубцов урамы
  • Тау урамы
  • Гусев тыҡрығы
  • Юл урамы
  • Йылға аръяғы урамы
  • Яңғырауыҡ тыҡрығы
  • Йылайыр тыҡрығы
  • И. Дилмөхәмәтов урамы
  • Ириков урамы
  • Калинин урамы
  • Кедрлы урамы
  • Кириллов урамы
  • Киров урамы
  • Ҡулса урамы
  • Комаров тыҡрығы
  • Комсомол урамы
  • Кооператив урамы
  • Ҡыҙыл партизандар урамы
  • Кувшинов урамы
  • Ленин урамы
  • Ленникова урамы
  • Урманлы урам
  • Урмансылар урамы
  • Магистраль урам
  • Тыныслыҡ (урамы
  • Йәштәр урамы
  • Муравейский (урамы) — рус. Муравейского (улица)
  • Яр буйы (урамы)
  • Нефть үткәүеле урамы
  • Октябрьский урамы
  • Павлов урамы
  • 1 Май урамы
  • Пионер тыҡрығы)
  • Еңеү урамы
  • Преображенский урамы
  • Сәнәғәт урамы
  • Пушкин урамы
  • С. Юлаев урамы
  • Серков урамы
  • Скоробогатов урамы
  • Совет урамы
  • Ҡояшлы урамы
  • Баш ҡала урамы
  • Төҙөүселәр урамы
  • Твердышев урамы
  • Урал урамы
  • Өфө урамы
  • Хачин урамы
  • Гәлсәр урам
  • Ш. Бабич урамы
  • Ш. Бабич тыҡрығы
  • Шестаков урамы
  • Мәктәп тыҡрығы
  • Щипакин урамы
  • Юбилей тыҡрығы[7]

Тарихы үҙгәртергә

 
Преображенск баҡыр иретеү заводы

1748 йылда Сембер сауҙагәрҙәре Урман Йылайыр йылғаһында Преображенск баҡыр иретеү заводын төҙөй башлай. Артабан ауылға Волга буйынан урыҫ крәҫтиәндәре күсеп килә.

1922 йылдың ноябрендә Преображенский ауылы Йылайыр кантоны үҙәгенә әйләнә.


1925 йылдың 19 ғинуарында Йылайыр кантон советының 3-сө съезында Преображенск ауылын Йылайыр ауылына үҙгәртеү тураһында ҡарар ҡабул ителә. Артабан, 1925 йылдың сентябрендә, БАССР-ҙың районлаштырыу буйынса БашЦИК административ комиссияһы ВЦИК-ҡа был ҡарарҙы раҫлау үтенесе менән мөрәжәғәт итә, әммә 1925 йылдың 8 октябрендә ҡала статусын биреүҙән баш тарталар.

1965 йылдан Йылайыр ауылы Йылайыр районының административ үҙәге булып тора[8]. Тағы ла уҡығыҙ[9].

Белем биреү учреждениелары үҙгәртергә

Билдәле шәхестәре үҙгәртергә

 

Видеояҙмалар үҙгәртергә

Сайттар үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. ФГБУ "ВНИИГМИ-МЦД".
  3. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
  4. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
  5. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  6. Итоги Всероссийской переписи населения 2002 года: В 14 т. / Рос. Федерация. Федер.служба гос.статистики. — Офиц.изд. — М.: Статистика России, 2004. — Т.4: Национальный состав и владение языками, гражданство. — 1 электрон.опт.диск (CD-ROM). — (Всероссийская перепись населения 2002 года; Т.4).
  7. Улицы
  8. Зилаир. История.
  9. [1]
  10. Подведомственные организации 2022 йыл 7 февраль архивланған.
  11. Башҡорт энциклопедияһы — Валявин Геннадий Георгиевич 2016 йыл 21 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 24 декабрь 2018)
  12. Башҡорт энциклопедияһы — Ленникова Татьяна Ивановна 2016 йыл 21 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 31 декабрь 2018)

Әҙәбиәт үҙгәртергә

Һылтанмалар үҙгәртергә