Зеленова Анна Ивановна
Зеленова Анна Ивановна (28 февраль 1913, Санкт-Петербург — 16 ғинуар 1980, Павловск) — сәнғәт, әҙәбиәт белгесе, 1941 йылдан 1979 йылға тиклем Павел һарайы -музейы директоры .
| Зеленова Анна Ивановна | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 28 февраль 1913[1][2] |
| Тыуған урыны | Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 16 ғинуар 1980[1][2] (66 йәш) |
| Вафат булған урыны | Павловск (Санкт-Петербург), Пушкинский район[d], Санкт-Петербург, РСФСР, СССР |
| Үлем төрө | тәбиғи үлем[d] |
| Үлем сәбәбе | Миокард инфаркты |
.jpg) | |
| Һөнәр төрө | реставратор, искусствовед, учёный-литературовед, литературовед |
| Эшмәкәрлек төрө | сәнғәт фәне[3] |
| Эш урыны | Рәсәй милли китапханаһы[d][2] |
| Биләгән вазифаһы | директор музея[d][3] |
| Уҡыу йорто | Петришуле[d] |
Биографияһы
үҙгәртергәАнна Ивановна Зеленова Санкт-Петербургта завод эшселәре ғаиләһендә тыуған. 1921 йылдан 1930 йылға тиклем 41-се ФЗД-ла уҡый (фабрика-завод туғыҙ йыллығы; элекке Петришуля). 1931 йылда чертеж-конструкторлыҡ курстарын тамамлай, унда бер үк ваҡытта мәктәп дәрестәренә йөрөп, 1929 йылдан алып уҡый. 1931—1933 йылдарҙа Махсус металлуригя заводтарын проектлау буйынса дәүләт институтында черчение дәрестәре уҡыта һәм чертеж курстары менән етәкселек итә. 1933—1934 йылдарҙа үҙенең тыуған мәктәбендә китапханасы булып эшләй.
1933—1938 йылдарҙа Ленинград дәүләт университетының экскурсия-тәржемә бүлегендә һәм Ленинград дәүләт педагогия институтының әҙәбиәт факультетында уҡый, сәнғәт һәм әҙәбиәт белгесе һөнәре ала. Бер үк ваҡытта Эрмитажда экскурсовод булып эшләп, тарих һәм сәнғәт белеменең практик дәрестәрен дауам итә. Одновременно продолжала практические занятия историей искусств и музееведением, работая экскурсоводом в Эрмитаже.тарих һәм сәнғәт ғилеме практик дәрес дауам итә, экскурсовод булып эшләй Эрмитаж.
Павел һарайы һуғыш алдынан һәм блокада йылдарында
үҙгәртергә1934—1936 йылдарҙа Зеленова Эрмитажда, Рус музейында һәм ҡала яны һарай-музейҙарҙа экскурсовод булып эшләүен дауам итә. Уны бигерәк тә уникаль паркы менән Павел музей комплексы ҡыҙыҡһындыра. 1936 йылда А.Зеленова Павел һарай-музейында ғилми хеҙмәткәр сифатында эшләй башлай. Бер аҙҙан ул музейҙың ғилми бүлеге буйынса директор урынбаҫары була, ә 1941 йылдың 21 авгусында эвакуациялау өсөн яуаплы кеше итеп тәғәйенләнә.
Кисекмәҫтән эшкә тотоноп, ул музей фондтарының иң ҡиммәтле өлөшөн йәшереү һәм эвакуациялауҙы ойоштора. Немец ғәскәрҙәре Павловск ҡалаһын баҫып алыуҙан бер көн алда — 1941 йылдың 17 сентябрендә һуңғы машинаға музей экспонаттарын тейәп, Ленинградҡа йәйүләп китә.
Блокадалы Ленинградта Зеленова музей байлыҡтарын һаҡлау һәм системалаштырыу буйынса эште дауам итә. 1942 йылдың февралендә Ленинград һарайҙары һәм парктары Идаралығының Музей бүлеге начальнигы вазифаһын ҡабул итә. Был осорҙа ул лекциялар һәм блокадалы ҡала халҡы һәм оборонаның алғы һыҙығы фронтовиткары өсөн, шулай уҡ госпиталдәрҙә һәм Балтик флотының караптарында күргәҙмәләр ойоштора
1943 йылдың июлендә ул Асыҡ китапхананың бүлегендә эшләй башлай, бер үк ваҡытта Всеобуч йортонда, НКВД клубында оборона темаларына күргәҙмәләр ойоштороу менән шөғөлләнә. 1944 йылдың 1 июленән Рәсәй милли китапханаһанан китә һәм Павел һарайы-музейы директоры вазифаһын биләй.
Павел һарайын реставрациялау
үҙгәртергәПавловскты немец ғәскәрҙәренән азат иткәндән һуң бер аҙна үткәс, 1944 йылдың 5 февралендә А. Зеленова, музей комплексын тергеҙеү эштәрен башлау өсөн, Павловск һарайына әйләнеп ҡайта. Был ваҡытта музей емереклектәр өйөмөнән торған була.
28 айлыҡ оккупация һәм һуғыштар эсендә музей хеҙмәткәрҙәре сығарып йәки йәшереп өлгөрмәгән бөтә нәмә ҡыйратылған һәм юҡҡа сыҡҡан була. Немец ғәскәрҙәре бөтә павильондарҙы емерә, күперҙәрҙе шартлата һәм 70 меңдән ашыу парк ағастарын киҫә. Сигенгәндә улар һарайҙы яндыра һәм емереклектәрҙе миналай. Һарайҙы тергеҙеү мөмкин түгел кеүек тойола.
Ләкин, А.Зеленова вазифаны алып бер нисә көн үткәс, минёрҙар һарайҙы минанан таҙарта башлай, ә Зеленова уны реставрациялау буйынса методикалар төҙөүгә керешә. Һуңынан был 3 томлыҡ хеҙмәте һуғыш ваҡытында зыян күргән Ленинградтың барлыҡ ҡала яны һарай-музейҙарҙы тергеҙеүҙә нигеҙ итеп алына.
1944 йылдың яҙынан 1978 йылға тиклем Павел музей комплексын тергеҙеү өҫтөндә күп һанлы реставраторҙар төркөмө эшләй. А.Зеленова һәм А. Трескин етәкселегендә Павел һарайын һәм паркын тергеҙеү буйынса ғәйәт ҙур эш башҡарыла паркы тергеҙеү буйынса эштәр ҙур ваҡиға була һәм һарайға һәм беспрецедентного Трескина.[4].
Павловск ҡалаһында ватан музей реставрацияһының ысын мәктәбе төҙөлә. 1957 йылда Павел һарайының тергеҙелгән залдары килеүселәр өсөн асыла.
Бер нисә ай үткәс, 1979 йылдың 20 ғинуарында Анна Ивановна Зеленова Ленинградтың «партия юғары ҡатламдары» менән килешмәүсәнлек арҡаһында музей директоры вазифаһынан китә (айырым алғанда, КПСС-тың Ленинград ҡала комитетының беренсе секретары Ю. Ф. Соловьев менән).
1980 йылдың ғинуарында 66 йәшендә миокард инфарктынан вафат була, Павловка зыяратында ерләнә
2005 йылда А.И. Зеленоваға үлгәндән һуң Павловск ҡалаһының почётлы гражданы исеме бирелә.[5].
Әҫәрҙәр
үҙгәртергә- «Павловский дворец-музей и парк в г. Слуцке», Л., 1939 (в соавт. с С. В. Трончинским и Ф. Н. Выходцевым);
- «Павловский парк: Справочник-путеводитель», Л., 1954;
- «Павловск: Виды парка», М., 1956;
- «Снаряды рвутся в Павловске: Из восп. // Подвиг века: Художники, скульпторы, архитекторы, искусствоведы в годы Великой Отечественной войны и блокады Ленинграда», Л., 1969;
- «Дворец в Павловске», Л., 1978 (2 е изд., испр. и доп. 1986);
- «Павловский дворец. История и судьбы. Статьи. Воспоминания. Письма», Арт-Палас, Санкт-Петербург, 2006.
Наградалары
үҙгәртергә- Октябрь Революцияһы ордены
- «Ленинградты обороналаған өсөн» миҙалы
- «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында маҡтаулы хеҙмәте өсөн» миҙалы
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1966)
Хәтер
үҙгәртергәПавловсктағы Урицкий урамы 1997 йылда Анна Зеленова урамы тип үҙгәртелә
Һуңғы йылдарҙа ҡайһы бер кешеләр Павловск ҡалаһында Анна Зеленовағы һәйкәл ҡуйыу өсөн ҡултамға йыя. Һәйкәлде Баҡса урамы һәм Мәғариф урамдары киҫелешендә ҡуйырға ниәт итәләр. Эскиз пректы әҙерләнгән[6].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 Зеленова Анна Ивановна // Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (урыҫ) / под ред. О. В. Богданова
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Сотрудники Российской национальной библиотеки (урыҫ)
- ↑ 3,0 3,1 Zelenova, Anna Ivanovna // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Реставрация. Павловск. Дата обращения: 21 декабрь 2012. Архивировано 23 декабрь 2012 года. 2013 йыл 28 ноябрь архивланған.
- ↑ Павловский парк в искусстве
- ↑ Обнародован эскиз памятника бывшему директору ГМЗ «Павловск» // Канонер. — 25 августа 2014
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Вейс З. А., Вейс Н. В. «В Павловском парке», Л., 1967
- Друян Н. А. «Хранители // Пути в незнаемое: Писатели рассказывают о науке», М., 1969. Сб. 7
- Тихомирова М. А. «Памятники, люди, события: Из зап. музейного работника», Л., 1970
- Борщев С. Н. «От Невы до Эльбы», Л., 1970
- А. С. Ёлкина. «Сделайте это для меня», Знание, Санкт-Петербург, 2005 (книга ученицы А. И. Зеленовой)
- Некролог: «Ленинградская правда», 1980. 19 января
- Некролог: «Вперед», Пушкин, 1980. 19 января
Архив
үҙгәртергә- Архив РНБ. Ф. 10/1
- Объединённый межведомствственный архив культуры, Ф. 4, оп. 2, д. 1172
- Личный архив В. А. Беланиной