Даниэлян Айкануш Багдасаровна

Даниэлян Айкануш Багдасаровна (әрм. Հայկանուշ Դանիյելյան; 15 декабрь 1893 йыл — 19 апрель 1958 йыл) — опера йырсыһы, педагог. СССР-ҙың халыҡ артисы (1939).

Айкануш Багдасаровна Даниэлян Հայկանուշ Դանիելյան
Файл:Даниэлян.jpg
Төп мәғлүмәт
Тыуған	3 (15) декабрь 1893({{padleft:1893|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})
Тыуған урыны	Рәсәй империяһы, Тифлис
Үлгән	19 апрель 1958({{padleft:1958|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:19|2|0}}) (64 йәш)
Үлгән урыны	СССР, Әрмән ССР-ы, Ереван
Ил	Рәсәй империяһы СССР
Һөнәрҙәре	камер йырсыһы, опера йырсыһы, музыка педагогы
Йырлау тауышы	лирик-колоратуралы сопрано
Коллективтар	З. Палиашвили исемендәге Грузин опера һәм балет театры, А. Спендиаров исемендәге Әрмән академик опера һәм балет театры
Наградалар	«1941–1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙакәр хеҙмәте өсөн» миҙалы
Аудио, фото, видео Викимилектә

А. И. Бекназарян, А. И. Таманян, В. К. Папазян, В. Е. Таиров, Л. Г. Енгибарян, А. Б. Даниелян, С. И. Амбарцумян, Г. А. Шагинян, Т. А. Тороманян

Биографияһы

Айкану́ш Багдаса́ровна (Анна Борисовна) Даниэля́н 1893 йылдың 3 декабрендә (яңы стиль буйынса 15 декабрҙә) Рәсәй империяһы Тифлис (хәҙерге Тбилиси) ҡалаһында тыуған.

1920 йылда Наталия Александровна Ирецкая классы буйынса Петроград консерваторияһын тамамлай.

1920—1922 йылдарҙа Петроградта сығыш яһай. 1922—1932 йылдарҙа — З. П. Палиашвили исемендәге Грузин опера һәм балет театры солисы. 1924 йылда Александр Шамильевич Мелик-Пашаев һәм Шара Мкртычевич Тальян етәкселегендәге опера труппаһында ҡатнаша (Ленинаканда һәм Ереванда спектаклдәр ҡуялар).

1933 йылдан 1948 йылға тиклем — А. А. Спендиаров исемендәге Әрмән опера һәм балет театры солисы.

Концерт йырсыһы булараҡ сығыш яһай (Комитастың, әрмән, урыҫ һәм Көнбайыш Европа композиторҙарының әҙәрҙәрен башҡара).

1943—1951 йылдарҙа Комитас исемендәге Ереван консерваторияһында уҡыта (1943—1948 йылдарҙа — вокаль кафедраһы мөдире, 1949 йылдан — профессор).

1941 йылдан ВКП(б) ағзаһы. СССР-ҙың 2-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты (1946—1950). Әрмән ССР-ының 1-се һәм 3-сө саҡырылыш Юғары Советы депутаты.

1958 йылдың 19 апрелендә Ереванда вафат була. Тохмах зыяратында ерләнә.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• СССР-ҙың халыҡ артисы (1939)
• Беренсе дәрәжә Сталин премияһы (1946) — М. И. Глинканың «Иван Сусанин» һәм Дж. Мейерберҙең «Гугеноттар» опера спектаклдәрендә Антонида һәм Маргарита Валуа партияларын башҡарған өсөн
• Ленин ордены (4.11.1939)
• Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (24.11.1945)
• «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы
• Миҙалдар.

Һайланған партиялар

• «Ануш» (авторы: А. Т. Тигранян) — Ануш
• «Аршак II» (Т. Г. Чухаджян) — Олимпия
• «Батша кәләше» (Н. А. Римский-Корсаков) — Марфа
• «Иван Сусанин» (М. И. Глинка) — Антонида
• «Гугеноттар» (Дж. Мейербер) — Маргарита Валуа
• «Травиата» (Дж. Верди) — Виолетта
• «Отелло» (Дж. Верди) — Дездемона
• «Риголетто» (Дж. Верди) — Джильда
• «Севилья цирюльнигы» (Дж. Россини) — Розина
• «Чио-Чио-Сан» (Дж. Пуччини) — Чио-Чио-Сан.

Фильмографияһы

• 1941 — «Армянский киноконцерт».

Хәтер

• 2000 йылда Даниэлянға арналған Әрмәнстандың почта маркаһы сығарылған.

Һылтанмалар

• Статья в БСЭ
• Даниэлян Айкануш Багдасаровна (1893—1958) // Вокально-энциклопедический словарь: Биобиблиография : в 5 т. / М. С. Агин. — М., 1991-1994.
• Биография в Энциклопедии Хайазг