Александров Кирилл Сергеевич
Александров Кирилл Сергеевич (9 ғинуар 1931 йыл, Ленинград — 10 июль 2010 йыл, Алушта[2]) — СССР һәм Рәсәйҙең ғалим-физигы, кристаллография һәм кристаллофизика өлкәһендәге белгес, СССР Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы, (1984), физика-математика фәндәре докторы, профессор.
| Александров Кирилл Сергеевич | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 9 ғинуар 1931[1] |
| Тыуған урыны | Санкт-Петербург, РСФСР, СССР[1] |
| Вафат булған көнө | 10 июль 2010 (79 йәш) |
| Вафат булған урыны | Алушта[d] |
| Ерләнгән урыны | Троекуров зыяраты[d] |
| Һөнәр төрө | физик |
| Эш урыны |
Институт кристаллографии им. А. В. Шубникова РАН[d] Красноярск йәйге мәктәбе[d] |
| Уҡыу йорто | Санкт-Петербург дәүләт электротехник университеты |
| Ғилми дәрәжә | физика-математика фәндәре докторы[d] |
| Ойошма ағзаһы | Рәсәй Фәндәр академияһы һәм СССР Фәндәр академияһы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
    |
Биографияһы
үҙгәртергәКирилл Сергеевич Александров 1931 йылдың 9 ғинуарында Ленинградта тыуған. 1954 йылда Ленинград электротехник институтын тамамлай. 1954 йылдан 1958 йылға тиклем СССР Фәндәр академияһының Кристаллография институтында эшләй. 1958 йылдан 2010 йылға тиклем СССР ФА Л. В. Киренский исемендәге физика институтының Себер (Красноярск) бүлексәһендә эшләй, 1968 йылдан— директор урынбаҫары, 1981 йылдан 2003 йылға тиклем — директор. 1971 йылдан — шулай уҡ Красноярск университеты профессоры, кафедра мөдире.
СССР Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (1972), СССР Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы (1984).
2010 йылдың 10 июлндә вафат була. Троекуров зыяратында ерләнгән (7г участкаһы)[3].
Фәнни эшмәкәрлеге
үҙгәртергәЭштәре кристаллография һәм кристаллофизикаға ҡарай (анизотроп мөхиттең һығылмалылығы, сегнетоэлектриктар физикаһы, кристалдарҙа фазаға күсеү). Бер төрлө һәм анизотроп ҡаты есемдәргә симметрия күҙлегенән берҙәм ҡарашты үҫтерә. Кристалдарҙа һығылмалы тулҡындарҙың таралыуының беренсе тапҡыр ультратауышын тикшерә, эске конус рефракцияһының күренешен, һығылмалы тулҡындарҙың поляризация яҫылығы әйләнеүен һ.б. өйрәнә. Минералдар һәм тау тоҡомдарының тау тоҡомдары барлыҡҡа килтергән үҙенсәлектәрен тикшерә.
Бер рәт сегнетоэлектриктар өсөн спонтан полярлашыуҙың барлыҡҡа килеү механизмын асыҡлай, тайпылыш тибының үткәүелен, перовскиттар ғаиләһендә мөмкин булған фаза күсештәрен анализлай. Сегнетоэлектриктарҙың яңы ғаиләһе булыуын фаразлай. Рәсәй ФА сегнетоэлектриктар һәм диэлектриктар физикаһы буйынса Ғилми советының рәйесе, РФА Себер бүлексәһенең физика-техника фәндәре буйынса берләшкән ғилми советы ағзаһы, «Кристаллография», «Физика твердого тела», «Автометрия» журналдарының, халыҡ-ара Ferroelectrics, Ferroelectrics Letters, Phase Transition журналдарының мөхәрририәт ағзаһы.
Ғилми хеҙмәттәре
үҙгәртергә- Беликов Б. П., Александров К. С., Рыжова Т. В. Упругие свойства породообразующих минералов и горных пород. — М.: Наука, 1970.
- Александров К. С., Безносиков Б. В. Структурные фазовые переходы в кристаллах (семейство сульфата калия). — Новосибирск: Наука, 1993.
- Александров К. С., Безносиков Б. А. Перовскитоподобные кристаллы. — Новосибирск: Наука, 1997.
- Александров К. С., Продайвода Г. Т. Анизотропия упругих свойств минералов и горных пород. — Новосибирск: Из-во СО РАН, 2000.
- Александров К. С., Безносиков Б. В. Перовскиты. Настоящее и будущее. (Многообразие прафаз, фазовые превращения, возможности синтеза новых соединений). — Новосибирск: Издательство СО РАН, 2004.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- Халыҡтар Дуҫлығы ордены (1974).
- ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1981, 1986).
- СССР-ҙың дәүләт премияһы (1989) — яңы материалдар тикшереү һәм улар нигеҙендә яңы приборҙар төҙөүе өсөн (авторҙашлыҡта).
- Рәсәй Фәндәр академияһының Е. С. Федоров исемендәге премияһы (1997).
- Почёт ордены (2002)[4]
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 Александров Кирилл Сергеевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Скончался один из основателей красноярского Академгородка // «Сибирское Агентство Новостей», 13 июля 2010 года
- ↑ Александров Кирилл Сергеевич (1931—2010) (могила на Троекуровском кладбище). // Сайт «Московские могилы». Дата обращения 16 марта 2018.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 14 января 2002 года № 36 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»(недоступная ссылка)
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Храмов Ю. А.: Физики. Александров Кирилл Сергеевич. с. 9.
- Л. М. Барков, Б. К. Вайнштейн, Э. П. Кругляков, А. В. Ржанов, Д. Д. Рютов, В. И. Симонов, A. Н. Сирийский, Л. А. Шувалов, Б. В. Чириков. Кирилл Сергеевич Александров (К шестидесятилетию со дня рождения). — УФН, Т.161, № 1 (1991).
- А. Л. Асеев, В. В. Власов, А. П. Деревянко, В. В. Кулешов, В. П. Мельников, В. И. Молодин, В. Н. Пармон, Р. З. Сагдеев, А. Н. Скринский, В. М. Фомин, В. Ф. Шабанов, Ю. И. Шокин. Памяти Кирилла Сергеевича Александрова. — УФН, Т.181, № 3, с. 337 (2011)