Һөйәрғол

Һөйәрғол (рус. Суяргулово) — икенсе исеме — Көҙөй, Башҡортостандың Учалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 90 кеше. Почта индексы — 453743, ОКАТО коды — 80253855004.

Ауыл
Һөйәрғол Һөйәрғол (Höyərğol)
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Учалы районы
Ауыл советы	Яңы Байрамғол
Координаталар	54°05′14″ с. ш. 58°59′15″ в. д.
Милли состав	башҡорттар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 253 855 004
ОКТМО коды	80 653 455 116
Һөйәрғол

Тарихы

Һөйәрғол ауылы 1812 йылда барлыҡҡа килә. Уға Мәһәҙей ауылынан 12 ғаилә, Көбәк ауылынан 3 ғаилә нигеҙ һала. Мәһәҙей ауылынан сыҡҡан Һөйәрғол Хоҙайшөһөрөв исеме менән атлаған. XIX быуаттың беренсе яртыһында ауыл халҡы ныҡ кәмей, йыш ҡына икенсе ауылдарға күсенеп китә. Башлыса, 1858 йылда берешәр ғаилә Ҡәйепҡол, Сораман, Ҡалуй, Көсөк, Ҡаҙаҡҡол, Мәхмүт ауылдарына күсенә. Күренеүенсә, Мәһәҙей һәм Көбәктән килгән көҙәйҙәр һәм ҡара-табындар бер Һөйәрғол торамаһын төҙөгән. Һуңынан көҙәйҙәр күрше тораҡ пункттарҙы тулыландырған. Ике ауылдың да кешеләре бер үк урынға, атап әйткәндә, Һыуыҡҡойо, Тейәлгән йылға, Боғары йылғалары буйына бер үк урынға күсеп йөрөү өсөн сыҡҡан. Ике ауыл халҡы ла малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгән.

Хәҙерге осор

Яңы Байрамғол ауыл Советына ҡарай. 2002 йылғы мәғлүмәттәр буйынса ауылда башҡорттар йәшәй. Ауылда клуб, магазин бар.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	90	44	46	48,9	51,1

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (98 %).

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Һөйәрғол ауылы Миндәк йылғаһы буйында урынлашҡан.

• Район үҙәгенә тиклем (Учалы): 63 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Яңы Байрамғол): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Урал-Тау): 68 км

Билдәле шәхестәре

• Лоҡманов Рәсих Сәләх улы (21.08.1942—2.11.2019), педагог, комсомол, мәғариф һәм партия органдары, матбуғат хеҙмәткәре. 1965 йылдан ВЛКСМ-дың Белорет район комитеты секретары; 1969 йылдан Белорет район мәғариф бүлеге мөдире; 1978 йылдан КПСС-тың Ҡыйғы район комитеты секретары; 1980 йылдан КПСС-тың Учалы ҡала комитеты инструкторы; 1991—1999 йылдарҙа Учалы районының «Яйыҡ» гәзите мөхәррире. Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1981), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1982).

Урамдары

• Моратҡол урамы (рус. улица Мураткул)
• Мәктәп урамы (рус. Школьная улица)
• Ямантау урамы (рус. улица Ямантау).

Сығанаҡтар

Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 25. — ISBN 978-5-295-04683-4.