Пацаев Виктор Иванович
Пацаев Виктор Иванович (19 июнь 1933 йыл — 30 июнь 1971 йыл) — СССР-ҙың летчик-космонавты[4], Советтар Союзы Геройы (үлгәндән һуң)[5]. Ер атмосфераһынан ситтә эшләүсе беренсе донъя астрономы.
| Пацаев Виктор Иванович | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 19 июнь 1933[1][2] |
| Тыуған урыны | Аҡтүбә, Ҡаҙаҡ Автономиялы Социалистик Совет Республикаһы[d], РСФСР, СССР |
| Вафат булған көнө | 30 июнь 1971[1][2] (38 йәш) |
| Вафат булған урыны |
Союз-11[d] низкая околоземная орбита[d] |
| Үлем төрө | смерть от несчастного случая[d] |
| Үлем сәбәбе | гипоксия[d] һәм Декомпрессионная болезнь[d] |
| Ерләнгән урыны | Кремль диуарындағы некрополь[d] |
| Һөнәр төрө | инженер, Космонавт |
| Уҡыу йорто | Пенза дәүләт университеты |
| Летал на | Союз-11[d][3] |
| Сәйәси фирҡә ағзаһы | Советтар Союзы Коммунистар партияһы |
| Время в космосе | 34 221 Минут |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
 Пацаев Виктор Иванович Викимилектә | |
.jpg)
Биографияһы үҙгәртергә
Виктор Иванович Пацаев 1933 йылдың Ҡаҙағстандың Аҡтүбә ҡалаһында тыуған. Атаһы Бөйөк Ватан һуғышында һәләк була. 1943 йылда Пацевтар ғаиләһе Калининград өлкәһе Нестрев ҡалаһына күсә. 1950 йылда — мәктәпте тамамлай, Мәскәү геологоразведка институтының аэрофотосъемка факультетына документтарын бирә. Виктор имтихандарын уңышлы тапшыра, әммә кәрәкле балл йыя алмай, уға Пенза индустриаль институтына күсергә тәҡдим итәләр. Пенза индустриаль институтының механика факультетында машиналарҙың теүәл иҫәпләү-аналитикаһы бүлеге асылғас, декантҡа яңы бүлеккә күсереүҙе һорап ғариза яҙа[6].
1955 йылда — Пенза индустриаль институтын тамамлай һәм СССР-ҙың гидрометхеҙмәте Үҙәк аэрология обсерваторияһына эшкә килә. Метеорология ракеталары өсөн приборҙар төҙөүҙә ҡатнаша.
1958 йылда — ОКБ-1 (КБ Королева). Конструктор бүлегендә антенно-фидер ҡоролошонда эшләй.
1968 йылда — космонавтар отрядына ҡабул ителә (граждандар төркөмө белгестәре № 3).
1971 йылда— йыһан карабы «Союз-11» һәм орбиталь йыһан станцияһы «Салют-1» инженер-тикшеренеүсе булып осош яһай. Йыһанда 18 сәғәт 23 минут 43 секунд осоу дауам итә. Төшөрөү аппараты «Союз-11» герметик системаһы боҙолоу сәбәпле экипаж составында: Георгий Добровольский, Волков Владислав Виктор Пацаев һәләк булалар[6].
| # | Караптарының старт | Старт, UTC | Экспедиция | Карапҡа ултыртып | Ултыртыу, UTC | Һөжүм | Асыҡ йыһанға сығыу | Асыҡ йыһанда булыу ваҡыты |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Бер | Союзы-11 | 06.06.1971, 04:55 | Союзы-11, Салют-1 (1) | Союзы-11 | 29.06.1971, 23:16 | Тәүлегенә 18 сәғәт 23 минут 21 | Нуль | Нуль |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре үҙгәртергә
- Советтар Союзы Геройы (1971) үлгәндән һуң;
- Ленин Ордены;
- ВЛКСМ-дың Почёт билдәһе;
Иҫтәлеген мәңгеләштереү үҙгәртергә
Кремль диуары янында ерләнә[6].
Пацаев исеме менән аталған:
- ай кратеры һәм бәләкәй планета № 1791 Patsayev;
- Актүбәлә , Калининградта, Калугала, Владивостокта, Орскиҙә, Пензала, ә Ростов-на-Дону урам;
- фәнни-тикшеренеү судноһы «Космонат Виктор Пацаев» исемен йөрөтә;
- Аҡтүбәлә бюст (1976), авторы С. П. Хаджибарон.
Фильмдар үҙгәртергә
- Крутые дороги космоса — СССР, Центрнаучфильм, 1972.
- Добровольский, Волков, Пацаев. Вернуться и умереть — Россия, Первый канал, Тайны века, 2006.
- Гибель «Союза» — Россия, телекомпания «Останкино», ТРК «Петербург — Пятый канал», 2008.
Шулай уҡ ҡарағыҙ үҙгәртергә
- «Союз-11»
- Һәләк булған косманавттар исемлеге
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 Пацаев Виктор Иванович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Viktor Ivanovich Patsayev // Find a Grave (ингл.) — 1996.
- ↑ http://www.spacefacts.de/english/e_first.htm
- ↑ Лётчик-космонавт СССР — Энциклопедия техники — Энциклопедии & Словари
- ↑ Пацаев Виктор Иванович // Авиационная энциклопедия в лицах / Отв. А. Н. Ефимов. — Москва: Барс, 2007. — С. 461. — 712 с. — ISBN 978-5-85914-075-6.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Герои страны/Пацаев Виктор Ивнович
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Пацаева Г. И. Отвага исканий. — М.: Молодая гвардия, 1976. — 128 с.
- И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители). Советские и российские космонавты. 1960—2000 / Под редакцией Ю. М. Батурина. — М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. — ISBN 5-93345-003-0.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Пацаев Виктор Иванович. «Герои страны» сайты.
- Ҡала хакимиәтенең рәсми сайтынан Байконур. Ҡаланың почетлы граждандары.
- Добровольский, Волков, Пацаев: последнее интервью (неопра.). ВКС ВЭС (18 2016 октябрь). Мөрәжәғәт дата: 12 апрель 2017.
