Мораҡай

Мораҡай (рус. Муракаево) — Башҡортостандың Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 329 кеше. Почта индексы — 453611, ОКАТО коды — 80201813005.

Ауыл
Мораҡай Мораҡай
Мораҡай ауылы күренеше
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Әбйәлил районы
Координаталар	53°45′45″ с. ш. 58°41′52″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 201 813 005
ОКТМО коды	80 601 413 121
Мораҡай

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
293	↗303	↗329

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — башҡорттар (98 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1900 йыл	323
1920 йыл 26 август	398
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	325
1959 йыл 15 ғинуар	310
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	291
2002 йыл 9 октябрь	293
2010 йыл 14 октябрь	329	169	160	51,4	48,6

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 79 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Байым): 12 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мораҡай): 2 км

Урамдары

• Дуҫлыҡ урамы (рус.  Дружбы (улица)}})
• Көркәктау урамы (рус.  Куркактау (улица)}})
• Тыныслыҡ урамы (рус.  Мира (улица)}})
• Йәштәр урамы (рус.  Молодежная (улица)}})
• Салауат Юлаев урамы (рус.  Салавата Юлаева (улица)}})
• Үҙәк урам (рус.  Центральная (улица)}})
• Ямантау урамы (рус.  Ямантау (улица)}})

Тарихы

Ауылға Верхнеурал өйәҙе Күбәләк улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала, 1786 йылдан алып билдәле. Тәүге төпләнеүсенең исеме менән аталған, уның улдары Сынбулат, Иманһары, Мәүлит, Ҡаҙыбай Мораҡаевтар билдәле.

Мураҡайҙа V ревизияла 26 йорт була. Унда 88 ир-егет һәм 96 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. 1834 йылда — 293, 1859—290, 1920 йылда — 398 кеше йәшәгән.

Мораҡайҙың улдары Сынбулат (1775 йылғы), Иманһары (1832 йылда Себергә һөргөнгә ебәрелгән), Мәүлит менән Ҡаҙыбай атаһының ауылында йәшәгән.

Халыҡтың төп шөғөлө — ярым күсмә малсылыҡ. 48 йорт хужалығында (204 кеше) 115 ат, 100 һыйыр, 200 һарыҡ, 50 кәзә булған. Ауыл хужалығы бик аҙ кешегә таныш булған. 1843 йылда бында 88 бот ужым һәм 224 бот яҙғы иген сәселгән.

1900 йылда халыҡ һаны 323 кеше тәшкил итә, 1920 йылда — 398 кеше, 1939 йылда — 325 кеше, 1959 йылда — 310 кеше, 1989 йылда — 291 кеше, 2002 йылда — 293 кеше, 2010 йылда — 329 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002 йыл буйынса). Башланғыс мәктәп (Яңы Балапан ауылы урта мәктәбе филиалы), фельдшер-акушерлыҡ станцияһы, клуб, мәсет эшләй.

Тәбиғәт ҡомартҡылары

Мораҡай ҡурғандары һәм Көркәк тауҙары

Видеояҙмалар

• Башҡортостан. Әбйәлил районы Мураҡай ауылы.