Миңләхмәтов Нурлы Миңләхмәт улы
Миңләхмәтов Нурлы Миңләхмәт улы (15 июнь 1914 йыл — 9 сентябрь 1989 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугиры, уҡсылар дивизияһы айырым сапер батальонының отделение командиры, гвардия сержанты. Советтар Союзы Геройы (1944).
| Миңләхмәтов Нурлы Миңләхмәт улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Хеҙмәт итеүе | СССР |
| Тыуған көнө | 15 июнь 1914 |
| Тыуған урыны | Асҡыш, Байҡыбаш ауыл Советы (Ҡариҙел районы), Ҡариҙел районы |
| Вафат булған көнө | 9 сентябрь 1989 (75 йәш) |
| Вафат булған урыны | Ҡариҙел районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР |
| Ерләнгән урыны | Тигермән |
| Һөнәр төрө | хәрби хеҙмәткәр |
| Һуғыш/алыш | Бөйөк Ватан һуғышы |
| Ғәскәр төрө | пехота[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
      |
Биографияһы
үҙгәртергәНурлы Миңләхмәт улы Миңләхмәтов 1914 йылдың 15 июлендә Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе[1] Асҡыш ауылында крәҫтиән ғаиләһендә тыуған. 1929 йылда ауыл мәктәбендә өс класты тамамлай. «Ҡыҙыл Яр» колхозында умартасы, колхоз рәйесе булып эшләй. 1950 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.
1936 йылда, аҙаҡ 1941 йылда Башҡорт АССР-ының Байҡыбаш районы хәрби комиссариаты тарафынан Ҡыҙыл Армияға хеҙмәткә саҡырыла. Люберцы ҡалаһында (Мәскәү өлкәһе) десантсыға уҡый.
1942 йылдан Бөйөк Ватан һуғышы фронттарында. Сапер, минер, разведчик булып хеҙмәт итә. Яралана.
Кесе сержант Н. М. Миңләхмәтов Десна йылғаһы янындағы алышта батырлыҡ күрһәтә. Дошман уты аҫтында Десна йылғаһы аша сығып, йәшерелгән яҡынса 80 танкыға ҡаршы минаны зарарһыҙландыра, сәнскеле сымды киҫеп, беҙҙең частәрҙең хәүефһеҙ үтеүе өсөн юл аса.
Ҡыйыу яугир һуғыштан һуң демобилизациялана. Тыуған ауылында йәшәй. «Ҡыҙыл Герой» колхозында рәйес, һуңынан умарталыҡ мөдире булып эшләй.
1989 йылдың 9 сентябрендә вафат була. Башҡортостандың Ҡариҙел районы Тигермән ауылында ерләнгән[2].
Батырлығы
үҙгәртергә«39-сы гвардия айырым сапер батальонының отделение командиры (Үҙәк фронттың 65-се армияһы 37-се гвардия уҡсылар дивизияһы) гвардия кесе сержанты М. Н. Миңләхмәтов, 1943 йылдың 12 сентябрендә Украинаның Сумы өлкәһе Шосткинский районы Собич ауылынан көнбайыштараҡ районда, дивизия частәре менән Десна йылғаһын һуғышып аша сыҡҡанда, десант кәмәһендә утыҙ биш рейста йылғаның дошман биләгән көнбайыш ярына ҡоралы менән 370 яугирҙы, 5 орудиены һәм боеприпастар менән 11 арбаны аша сығара».
СССР Юғары Советы Президиумының 1944 йылдың 15 ғинуарындағы указы менән, командованиеның хәрби заданиеларын теүәл үтәгәне һәм шул уҡ ваҡытта ҡыйыулыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткәне өсөн, гвардия кесе сержанты Миңләхмәтов Нурлы Миңләхмәт улына Советтар Союзы Геройы исеме бирелә һәм Ленин ордены менән «Алтын Йондоҙ» миҙалы (№ 4616) тапшырыла.[3]
Наградалары
үҙгәртергә- «Алтын Йондоҙ» миҙалы, Советтар Союзы Геройы (15.01.1944)[4].
- Ленин ордены (15.01.1944).
- 1-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены (06.04.1985)[5].
- 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены (22.09.1943)[6].
- «Батырлыҡ өсөн» миҙалы (16.09.1943)[7].
- «Сталинградты обороналаған өсөн» миҙалы.
- Миҙалдар.
Хәтер
үҙгәртергә- Башҡортостан Республикаһында «Ҡыҙыл Герой» колхозы Н. М. Миңләхмәтов хөрмәтенә аталған.
- Ҡариҙел ауылында — Башҡортостан Республикаһының Ҡариҙел районы район үҙәгендә бер урам Герой исемен йөрөтә.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡариҙел районы
- ↑ Миңләхмәтов Нурлы Миңләхмәт улы. «Герои страны» сайты.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза генералам, офицерскому, сержантскому и рядовому составу Красной Армии» от 15 января 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 23 января (№ 4 (264)). — С. 1.
- ↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 686043/793756, д. 3/31, л. 28/321, 322).
- ↑ Карточка награждённого к 40-летию Победы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында.
- ↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 686044, д. 260, л. 5, 110, 111).
- ↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 686044, д. 119, л. 2, 22, 23).
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Несокрушимые. — Уфа, 1985.
- Славные сыны Башкирии. — Уфа, 1979.
- Башкирская энциклопедия. Гл. ред. М. А. Ильгамов т. 4. Л-О. Уфа: Башкирская энциклопедия, 2008. — 672 с. — ISBN 978-5-88185-068-5.
Һылтанмалар
үҙгәртергәРеспублика Хәрби Дан музейы: Нурл миңләхмәт улы Миңләхмәтов 2015 йыл 7 июль архивланған..