Үрге Әүжән
Үрге Әүжән (рус. Верхний Авзян) — Башҡортостан Республикаһының Белорет районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 2024 кеше була[5]. Почта индексы — 453524, ОКАТО коды — 80211815001.
| Үрге Әүжән | |
| Нигеҙләү датаһы | 1756 |
|---|---|
.jpg) | |
| Рәсми атамаһы | Верхне-Авзяно-Петровский завод |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
| Административ үҙәге | Үрге Әүжән ауыл Советы[2] |
| Административ-территориаль берәмек | Үрге Әүжән ауыл Советы һәм Верхнеурал өйәҙе |
| Халыҡ һаны |
6064 кеше (1959)[3], 4992 кеше (1970)[4], 3828 кеше (1979)[4], 3136 кеше (1989)[4], 2576 кеше (2002)[4] |
| Почта индексы | 453524 |
 | |
 Үрге Әүжән Викимилектә | |
Географик урыны үҙгәртергә
Ауыл аша Р316 «Стәрлетамаҡ — Белорет — Магнитогорск» автомобиль юлы үтә.
Үрге Әүжән ауылынан көньяҡ—көньяҡ-көнбайышҡа табан 14 километр алыҫлыҡта, Әүжән участка урмансылығының биләмәһендә Әүжән урмансылығында йыртҡыс ҡоштарҙың оялары тәбиғәт ҡомартҡыһы урынлашҡан.
Тарихы үҙгәртергә
Ауыл 1754 йылда күсеп килгән урыҫ крәҫтиәндәре тарафынан нигеҙләнгән. Был ваҡытта Әүжән-Петровский суйын иретеү заводы һалына башлаған.
2014 йылдың 21 июлендә ауылдың нигеҙләнеүенә 260 йыл тулыуы айҡанлы ауылда оло байрам үткән[6].
Билдәле шәхестәре үҙгәртергә
- Лисовский Николай Кузьмич (3.12.1914—25.05.1987), ғалим-тарихсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1949—1953 йылдарҙа Силәбе уҡытыусылар институтының директор урынбаҫары, 1964 йылдан — Силәбе дәүләт педагогия институтының тарих кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (1966), профессор (1967). РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1974). Октябрь Революцияһы (1977), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971) һәм «Почёт Билдәһе» (1966) ордендары кавалеры.
Радио үҙгәртергә
- 68,00 МГЦ, 105,4 МГЦ Радио России / ГТРК "Башкортостан";
- 105,8 МГц Юлдаш;
- 107,7 МГц Спутник FM
Халыҡ һаны үҙгәртергә
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 2024 | 919 | 1105 | 45,4 | 54,6 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — Б. 448.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — Б. 448.
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ http://regnum.ru/news/fd-volga/bash/1828029.html 2014 йыл 4 август архивланған. (рус.)
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Үрге Әүжән // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 25 ноябрь 2019)
- Верхний Авзян на портале «Генеалогия и Архивы»
- Официальный сайт храма Казанской иконы Божией Матери