Шумер һәм Аккад батшалары исемлеге

Боронғо Көньяҡ Месопотамиялағы дәүләттәрҙең батшалары исемлеге

Шумер һәм Аккад батшалары исемлеге — боронғо Көньяҡ Месопотамиялағы дәүләттәрҙең хакимдары исемлеге. Ниппур батшалар исемлегенә нигеҙләнгән, башҡа сығанаҡтарҙан тулыландырылған. Батшаларҙың идаралыҡ ваҡыты һәм оҙайлығы ныҡ ҡына арттырып күрһәтелгән.  

Туфанға (династияларға) тиклемге осор батшалары үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXX быуат йәки элгәрерәк  

Бындай батшаларҙың булғанлығына шаһитлыҡ иткән берҙән-бер сығанаҡ — Ниппур батшалар исемлеге, унда раҫланыуынса, уларҙың хакимлығы туфан һыуы ҡалҡыу менән тамамланған.  Ираҡтағы ҡаҙыныуҙар Шуруппак һәм башҡа шумер ҡалалары торған урындарҙың һыу аҫтында ҡалыуына иҫбатламалар бирә.   Беҙҙең эраға тиклем  2900 йыл тирәһендә торамаларҙың йәшәйешендәге өҙөклөктө йылға ултырмалары ҡатламдары күрһәтә [1]

Киштың I династияһы    үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXIX—XXVII быуаттар

Этанаға тиклемге батшаларҙың исеме башҡа тарихи сығанаҡтарҙа юҡ, уларҙың булыу-булмауы  археологик күҙлектән дә тикшерелмәгән.  Ғалимдар һуңғы ике батша — Эн-Мебарагеси менән уның улы   Агга тураһында ғына бер аҙ мәғлүмәткә эйә. Батшалар исемлегенә ярашлы, Киш  Месопотамияла туфандан һуң хакимлыҡ итә.  Гилгәмеш  Агганы еңгәс, хакимлыҡ Урукҡа күсә.

Уруктың I династияһы үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXIX—XXVI быуаттар

Хакимлыҡ Урға күсә

Урҙың I династияһы  үҙгәртергә

Лагаштың I династияһы үҙгәртергә

Лагаштың беренсе династияһы Батшалар исемлегендә телгә алынмай, әммә башҡа яҙма ҡомартҡыларҙан яҡшы билдәле.  

Беҙҙең эраға тиклем 2500—2312 йылдар

Аван династияһы үҙгәртергә

Киштың II династияһы үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXVI—XXIV быуаттар

Хакимлыҡ Хамазиға күсә

Хамази династияһы   үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем яҡынса 2400 йыл

Уруктың II династияһы үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем 2400—2336 йылдар

Хакимлыҡ Урға күсә

Урҙың II династияһы   үҙгәртергә

Адаб династияһы   үҙгәртергә

Мари династияһы үҙгәртергә

Хакимлыҡ  Кишҡа күсә

Киштың III династияһы    үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXIV—XXIII быуаттар

Акшак династияһы    үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем 2500—2315 йылдар

Хакимлыҡ Кишҡа күсә

Киштың IV династияһы  үҙгәртергә

Хакимлыҡ Урукҡа күсә

Умма династияһы үҙгәртергә

Уруктың III династияһы үҙгәртергә

Аккад династияһы үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем 2316—2137 йылдар

Уруктың IV династияһы үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем 2150—2120 йылдар


Хакимлыҡ гутийҙарға күсә

Гутийҙар үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем XXII быуат

Хакимлыҡ Урукҡа күсә

Лагаштың II династияһы үҙгәртергә

(гутийҙар менән бер ваҡытта) беҙҙең эраға тиклем яҡынса 2136—2109 йылдар

Уруктың V династияһы үҙгәртергә

Урҙың III династияһы үҙгәртергә

Исиндың I династияһы  үҙгәртергә

беҙҙең эраға тиклем  2017—1794 йылдар

Ларса династияһы үҙгәртергә

беҙҙең эраға тиклем  2025—1763 йылдар

Эшнунна батшалары үҙгәртергә

Беҙҙең эраға тиклем  2025—1727 йылдар 

Әҙәбиәт үҙгәртергә

  • Сычёв Н. Книга Династий. — М.: Издательство АСТ, 2005. — С. 960. — ISBN 5-17-032495-2

Һылтанмалар үҙгәртергә

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. [1] Harriet Crawford Sumer and the Sumerians — Cambridge University Press, 2004 — isbn=978-0-521-53338-6.
  2. Langdon S., The Chaldean Kings Before the Flood // The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — 1923. — Vol. 55, №. 2 (Apr). — PP. 258, note 5
  3. 3,0 3,1 Kingdoms of Mesopotamia — Nippur
  4. [2] Takayoshi Oshima, Babylonian Poems of Pious Sufferers: Ludlul Bel Nemeqi and the Babylonian Theodicy
  5. [3] 2016 йыл 9 октябрь архивланған. Гильгамеш и Агга (перевод от ETCSL)
  6. Chronicle of the É-sagila
  7. Chronicle of É-sagila
  8. Был эпитеттар йәки исемдәр «Батшалар исемлеге»нең бөтә версияларына ла индерелмәгән
  9. Согласно статье Эшнунна