Нуриев Дамир Әхмәт улы
Нуриев Дамир Әхмәт улы (18 март 1941 йыл — 28 апрель 2023 йыл) — ғалим-философ. 1970—1976, 1993—2011 йылдарҙа һәм 2014 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2011 йылдарҙа философия һәм социология факультеты деканы, философия тарихы һәм фәне кафедраһы мөдире. Философия фәндәре докторы (1996), профессор (1996). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (1998).
| Нуриев Дамир Әхмәт улы | |
 | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны | |
| Вафат көнө | |
| Вафат урыны | |
| Ил |
|
| Ғилми даирәһе |
философия |
| Эшләгән урыны | |
| Альма-матер |
Башҡорт дәүләт университеты |
| Ғилми дәрәжәһе |
философия фәндәре докторы |
| Ғилми исеме |
профессор (1996) |
| Награда һәм премиялары |
 Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004) |
Биографияһы
үҙгәртергәДамир Әхмәт улы Нуриев 1941 йылдың 18 мартында Башҡорт АССР-ының (хәҙер Башҡортостан Республикаһы) Салауат районы Көҫәпәй ауылында крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.
Урта белемде Арҡауыл урта мәктәбендә ала. 1970 йылда Башҡорт дәүләт университетының физика-математика факультетын тамамлай һәм философия кафедраһында ассистент итеп эшкә ҡалдырыла. 1973—1975 йылдарҙа Мәскәү дәүләт университетында, тәбиғи факультеттарҙың философия кафедраһы аспирантураһында уҡый һәм «философия фәндәре кандидаты» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай.
1976 йылдан Дамир Нуриев Өфө элемтә ҡорамалдары заводына социолог булып эшләй, 1978 йылдан хеҙмәт эшмәкәрлеген Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия институтында (хәҙер Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы) дауам итә: ассистент һәм өлкән уҡытыусы була. 1981—1987 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институтында (хәҙер Башҡорт дәүләт медицина университеты) шул уҡ вазифаларҙы башҡара, ә 1988—1993 йылдарҙа ошо уҡ уҡыу йортонда доцент булып эшләй.
1993 йылдан Дамир Әхмәт улы — Башҡорт дәүләт университетында: башта доцент, 1996 йылдан — профессор, философия кафедраһы мөдире вазифаһын башҡарыусы, 2000 йылдан — философия һәм социология факультеты деканы, философия һәм фән тарихы кафедраһы мөдире.
Ғалим 2023 йылдың 28 апрелендә Өфө ҡалаһында вафат булды[1].
Фәнни эшмәкәрлеге
үҙгәртергәПрофессор Дамир Нуриевтың фәнни тикшеренеүҙәре философияның мөһим мәсьәләләре — онтология, гноселология, логика һәм фәндең методологик нигеҙҙәрен өйрәнеүгә йүнәлтелгән. Уларға арналған 80 артыҡ ғилми хеҙмәте, шул иҫәптән тиҫтәгә яҡын монография донъя күргән. Ғалимдың докторлыҡ диссертацияһы философик категория булараҡ "материя"ның нигеҙҙәрен асыҡлауға арналған.
Ғилми хеҙмәттәре
үҙгәртергәрус телендә:
- Сущность субстанциально-атрибутивного подхода к определению материи. Философско-социологические проблемы науки. — М, 1977.
- Единство теоретического и эмпирического в формировании научной картины мира. Научная картина мира: основание, формирование, развитие. — Уфа, 1987.
- О предмете диалектического материализма. Диалектический материализм: вчера, сегодня завтра. — М, 1989.
- Категория материи, ее место и роль в философии. Ч.1 и 2. — Уфа, 1989
- Понятие материи в философии (системный анализ). — Уфа, 1995.
- Гносеологическое и методологическое основания категории «материя». — Уфа, 1995.
- Историческое, логическое и мировоззренческое основания категории «материя». — Уфа, 1996.
- Логические отношения понятий. — Уфа, 1997.
- Логика. (В соавт.). — Уфа, 2001.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004)
- Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (1998).
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ В Уфе ушел из жизни ученый, основатель факультета философии БашГУ Дамир Нуриев. ИА «Башинформ», 28.04.2023 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 29 апрель 2023)
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- Словари и энциклопедии на Академике. Большая биографическая энциклопедия Нуриев, Дамир Ахметович (Тикшерелеү көнө: 15 март 2021)
- Земля салаватская, земля батыра. / Автор-составитель: Сабирьянова С. Г. — Уфа: АН РБ, Гилем, 2010. — 400 с. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 15 март 2021)
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Нуриев Дамир Әхмәт улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 15 март 2021)
- Словари и энциклопедии на Академике. Большая биографическая энциклопедия Нуриев, Дамир Ахметович