Грозный
Рәсәйҙәге ҡала
Гро́зный (чеч. Соьлжа-ГӀала — Сунжа йылғаһы исеменән + гӀала «ҡала») — Чечен Республикаһының баш ҡалаһы, Сунжа йылғаһы ярында урынлашҡан.
Ҡала | |||||
Грозный чеч. Соьлжа-ГӀала | |||||
| |||||
Ил | |||||
---|---|---|---|---|---|
Федерация субъекты | |||||
Муниципаль район | |||||
Координаталар | |||||
Эске бүленеш |
4 район: | ||||
Башлыҡ |
Ислам Кадыров[1] | ||||
Нигеҙләнгән | |||||
Элекке исеме | |||||
Ҡала с | |||||
Майҙаны | |||||
Бейеклеге |
130 м | ||||
Халҡы |
277 414 кеше (2013) | ||||
Тығыҙлығы |
855,8 кеше/км² | ||||
Конфессиональ составы | |||||
Этнохороним |
гро́зненсылар | ||||
Сәғәт бүлкәте | |||||
Телефон коды |
+7 8712 | ||||
Почта индексы |
364000-364099 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды |
95 | ||||
ОКАТО коды | |||||
ОКТМО коды | |||||
Рәсми сайт | |||||
Награды | |||||
Төньяк Кавказдың ҙур ҡалаларынан береһе (3-сө урын).
Чечен Республикаһы халҡының 21 проценты Грозныйҙа йәшәй.
Исем
үҙгәртергәУрыҫса:
- 1818 — 30 декабрь 1869 (н. ст. — 11 ғинуар 1870) —Грозная ҡәлғәһе [3]
- 30 декабрь 1869 —Грозный ҡалаһы.
Чеченса:
- Соьлж-ГІала
Климат
үҙгәртергәҠала климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
Абсолют максимум, °C | 14,1 | 22,3 | 29,7 | 33,7 | 38,1 | 39,1 | 40,7 | 41,4 | 36,8 | 32,5 | 23,7 | 18,0 | 41,4 |
Уртаса максимум, °C | 0,6 | 2,5 | 8,7 | 17,9 | 23,7 | 27,9 | 30,5 | 29,7 | 24,7 | 16,6 | 9,3 | 3,2 | 16,3 |
Уртаса температура, °C | −3,2 | −2,1 | 2,9 | 10,5 | 16,7 | 21,2 | 23,9 | 23,0 | 17,7 | 10,4 | 4,3 | −0,8 | 10,4 |
Уртаса минимум, °C | −6,2 | −4,9 | −0,5 | 5,4 | 11,0 | 15,4 | 18,2 | 17,2 | 12,7 | 6,1 | 1,8 | −3 | 6,1 |
Абсолют минимум, °C | −31,5 | −30,8 | −19,1 | −7,6 | −3,1 | 5,6 | 9,2 | 5,0 | −2,7 | −9,6 | −23,5 | −26,6 | −31,5 |
Яуым-төшөм нормаһы, мм | 19 | 21 | 23 | 33 | 57 | 72 | 57 | 44 | 33 | 30 | 26 | 24 | 439 |
Сығанаҡ: «Гидрометцентр», «Thermo Karelia.Ru» |
Галерея
үҙгәртергә-
Грозныйҙың ҡәлғә ҡапҡалары
-
Грозныйҙың Часовая ҡәлғәһе
-
Грозный ҡәлғәһе
-
Сунжа
-
Грозныйҙың иҫке тимер юл вокзалы
-
Грозныйға инеү юлы
Хылыҡ (2010 йылдағы иҫәп алыу)
үҙгәртергәХалыҡ | Һаны, кеше | % |
---|---|---|
чечендар | 201 562 | 95,7 |
урыҫтар | 5 295 | 2,5 |
ингуштар | 2 129 | 1,0 |
татарҙар | 270 | 0,1 |
әрмәндәр | 189 | 0,1 |
кумыктар | 158 | 0,1 |
аварҙар | 110 | 0,1 |
украиндар | 92 | 0,1 |
ногайҙар | 4 | 0,1 |
Дөйөм | 210 720 | 100 |
Архитектура
үҙгәртергә-
Грозный-сити
-
Чечен республикаһының мосолмандар диниә назараты йорто
-
Чечня йөрәге мәсете һәм Сунжа йылғаһы
-
Сунжа йылғаһында Грозный-сити
Иҡтисад
үҙгәртергәСәнәғәт
үҙгәртергәЭре ойошмалар:
- «Грознефтегаз»
- «Трансмаш»
- «Грозный электромеханика заводы»
- «Электропульт-Грозный»
- Грозный эксперементаль йығаҙ фабрикаһы
- «Беркат» тегеү фабрикаһы
- Грозный консервалар заводы
- 4 икмәк заводтары
- Кирбеҫ заводы
- ДОК «Фагус»
- «Чеченавто» завод ы
- «Энергия+Плюс» (2013 й. асылды)
Мәғариф
үҙгәртергә«Вуздар»:
- Чечен дәүләт университеты
- Грозный дәүләт нефть техник университеты. Рәсәйҙең иң оло нефть университеты, 1920 йылда асылған.
- Чечен дәүләт педагогия институты
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергәҺылтанмалар
үҙгәртергәГрозный Викимилектә | |
Грозный Викияңылыҡтарҙа | |
Грозный Викигид |
- Наш Грозный (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Город ГРОЗНЫЙ. Фотографии, виртуальный музей 2018 йыл 6 июль архивланған. (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Город ГРОЗНЫЙ. Фотогалерея (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Грозный Виртуальный. Один из первых сайтов и форумов о грозненцах 2016 йыл 30 май архивланған. (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Фотоальбом «Один день в Грозном», комментарии на английском языке (инг.) (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)