Босния һәм Герцеговина мәҙәниәте
Босния һәм Герцеговина мәҙәниәте — Босния һәм Герцеговина ерендә йәшәгән халыҡтар һәм унан алдағы дәүләттәр мәҙәниәте.
Һынлы сәнғәт
үҙгәртергәМузыка
үҙгәртергәЕвровидение
үҙгәртергә2008 йылда Евровидениела Босния һәм Герцеговина 10 урын ала[1]. 2006 йылда — 3 урын. 2009 йылда илдән Regina төркөмө сығыш яһай[2]
Кинематограф
үҙгәртергәСараево кинофестивале йыл да ойошторолған күләмле сара.
Иң билдәле фильмдар
үҙгәртергә- Грбавица — режиссёры һәм сценарисы Ясмила Жбанич.
Наградалары:
- 2006 — Берлин кинофестивале
- Алтын Айыу
- Экуменик (христиан) жюри призы
- Peace Приз Film Awards
- Ничья земля — фильмдың режиссёры, сценарисы Данис Танович.
Наградалары:
- 2002 — «Оскар»
- Сит телдәге иң яҡшы фильм
- 2001 — Канн кинофестивале
- Иң яҡшы сценарий —Данис Танович
- 2002 — «Сезар»
- Яҡшы тәүге эш — данис tanovic
- 2001 — «European Film Awards»
- Иң яҡшы сценарий яҙыусы — Данис Танович
- 2002 — «Алтын глобус»
- Сит телдәге иң яҡшы фильм
- 2002 — Роттердам кинофестивале
- Тамашасылар бүләге — Данис Танович
- 2001 — Сан-Себастьяндағы кинофестиваль
- Тамашасылар бүләге — Данис Танович
Номинациялары
- 2001 — Канн кинофестивале
- «Алтын пальма ботағы» — Данис Танович
- 2002 — «Сезар» премияһы
- Иң яҡшы сценарий — Данис Танович
- 2002 — «
- David di Donatello» премияһы
- Иң яҡшы сит ил фильмы — Данис Танович
- 2001 — «European Film Awards»
- Иң яҡшы актёр — Джурич Бранко
Иң билдәле режиссёрҙар
үҙгәртергәБилдәле сценарий авторҙары
үҙгәртергә- Абдула Сидран
- Иво Андрич
- Славко Голдштейн
Билдәле актёрҙар
үҙгәртергә- Ивана Миличевич
- Давор Дуймович
- Беким Фехмию
- Ирфан Менсур
- Семка Соколович-Берток
- Дадо Джехан
- Йован Милицевич
- Раде Радованович
- Ксения Йованович
- Зорана Бечич
- Драго Бука
- Ненад Брандо Марич
Билдәле музыканттар
үҙгәртергә- Горан Брегович
- Дино Мерлин
- Мухамед Фазлагич
Билдәле композиторҙар
үҙгәртергә- Д-р Неле Карайлич
Архитектура
үҙгәртергә- Вишеград күпере, йәки Мехмед-паша, — 11-тороҡло 180 метр оҙонлоҡтағы таш күпер. Ул Дрина йылғаһы аша Вишеград ҡалаһына һалынған. Күпер урта быуаттағы төрөк инженер сәнғәтенә һәйкәл булараҡ 2007 йылда ЮНЕСКО ҡарары буйынса Бөтә Донъя ҡомартҡыһы иҫәбенә индерелгән.
- Император мәсете — Сараево ҡалаһындағы иң боронғо мәсет. Солтан Сөләймән I хөрмәтенә аталған.
Әҙәбиәт
үҙгәртергәБосния һәм Герцеговиналағы иртә осорҙағы дини йөкмәткеле китаптар глаголица һәм кириллица менән яҙылған. Босния мосолмандары ғәрәп, төрөк, фарсы һәм хорват телдәрендә яҙған.[3]
Иң билдәле босний яҙыусыһы — Иво Андрич. Ул «Дриналағы күпер» әҙәре өсөн Нобель премияһына лайыҡ була[4].
Спорт
үҙгәртергәБосния и Герцеговина волейбол буйынса 2004 йылғы Паралимпия уйындарында чемпион була. Уйынсыларҙың күбеһе 1992—1995 йылдарҙағы һуғышта ғәрипләнгәндәр.
1984 йылғы Олимпиада
үҙгәртергәБосния һәм Герцеговинаның тарихында 14 ҡышҡы Олимпия уйындары айырым урын алып тора. Ул Сараевола 1984 йылдың 8 — 19 февралендә үтә.
Олимпиадала 1127 ир һәм 283 ҡатын-ҡыҙ спортсы ҡатнаша.
Футбол буйынса йыйылма команда
үҙгәртергә- Элвир Болич[5]
- Элвир Бальич[6]
- Сергей Барбарез[7]
- Хасан Салихамиджич[8]
- Звездан Мисимович[9]
- Эмир Спахич[10]
- Элвер Рахимич[11]
- Саша Папач[12]
- Златан Байрамович[13]
- Сафет Сушич[14]
- Мехо Кодро[15]
- Ведад Ибишевич[16]
- Марко Топич[17]
- Эдин Джеко[18]
Баскетбол буйынса йыйылма команда
үҙгәртергә- Дамир Мршич[19]
- Харис Муезинович[20]
- Эвлир Овчина[21]
- Зелемир Стеванович[22]
- Мирза Телетович[23]
- Ясмин Хукич[24]
Шахматсылар
үҙгәртергәМилли аш
үҙгәртергәҺыйыр, һарыҡ, сусҡа ите киң ҡулланыла.
Киң билдәле ризыҡтар:
- «Босански-лонас» — Йәшелсә ҡушып ҡурылған ит;
- «Жапрак» — Йәшелсә, емеш япраҡтарына төрөп бешерелә;
- «Чевапчичи», шешлек «шиш» — үткәрелгән, туралған иттән бешерелә;
- «Хаджийски-чевап» — йәшелсә менән мейестә бешерелгән ит;
- «Джювеч» («гювеч») — дөгө, йәшелсә менән быҡтырылған ит;
- «Гайдук»- ҡурылған ит;
- «Плескавица» — туралған ит;
- Бурек — ит йәки сырҙан;
- «Пита» — ит һәм сыр ҡушылған бәлеш.
Десерт
үҙгәртергә- «Баклава»;
- «Хәлүә»;
- «Локум»;
- «Гурабие»;
- «Суджук»;
- «Приганица»;
- Сырға ҡушып бешерелгән сәтләүек;
- «Туфахия» — алма бәлеше;
- «Альва» — балға ҡушылған сәтләүек;
Эсемлек
үҙгәртергәБосния һәм Герцеговинала ҡара кофе, һөтлө сәй, үлән сәйе, бал, төрлө һуттар ҡулланыла. Салеп — ҡыр орхидеяһы тамыры ононан яһалған милли эсемлек.
Алкоголле эсемлектәрҙән һыраны киң ҡулланалар, һолонан яһалған еңелсә иҫерткес буҙа эсәләр, көслөләрҙән — ракия һәм өйҙә эшләнгән көмөшкә. Шулай уҡ урындағы шараптар — «Гангаш» һәм «Жилавка».
Киң мәғлүмәт саралары[28]
үҙгәртергәПресса
үҙгәртергә- «Ослободженье»
- «Дневни аваз»
- «Независне новине»
- «Глас Српске»
- «Дневни лист»
- «Дани»
- «Слободна Босна»
- «Репортер»
Телевидение
үҙгәртергә- «БГТВ-1»
- Федерация ТВ (ФТВ)
- Радио-ТВ. Сербия (РТРС)
- «Мрежа Плюс»
- Асыҡ радио селтәре (ОБН)
- «ТВ Пинк БГ»
Радио
үҙгәртергә- БГ Радио-1
- Радио ФБиГ
- Радио-ТВ. Сербия (РТРС)
- Радио Мостар
- Босанска Радио Мрежа (БОРАМ)
- Радио БМ
- Радио Стари Град
Мәғлүмәт агентлығы
үҙгәртергә- Федерация яңылыҡтары Агентлығы (ФЕНА)
- СРНА
- «Онаса»
Мәғариф
үҙгәртергәБашланғыс белем биреү 5-6 йәштән туғыҙ йыл дауам итә. Урта белемде дөйөм, профессиональ-техник урта мәктәптәр бирә. Урта дөйөм белем биреү мәктәптәрен тамамлағандарға диплом бирелә һәм улар институтҡа инә ала[29].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ DELFI Новости > Евровидение-2009 > Участники - Досье: Regina - Босния и Герцеговина . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Евровидение-2009 на Lenta.ru . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Босния и Герцеговина на www.krugosvet.ru .
- ↑ Culture of Bosnia and Herzegovina (англ.) .
- ↑ Болич Элвир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 30 июнь архивланған.
- ↑ Бальич Элвир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
- ↑ Барбарез Сергей клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 6 июнь архивланған.
- ↑ Лига чемпионов - Хасан Салихамиджич - Чемпионат.ру . Архивировано 31 март 2012 года. 2009 йыл 10 ноябрь архивланған.
- ↑ Мисимович Звездан клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 8 июнь архивланған.
- ↑ Спахич Эмир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 6 июнь архивланған.
- ↑ Рахимич Элвер клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
- ↑ Папач Саша клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 10 июнь архивланған.
- ↑ Байрамович Златан клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
- ↑ Футболисты / Европа / Босния / Сафет Сушич / Футболисты мира . Архивировано 31 март 2012 года. 2009 йыл 21 сентябрь архивланған.
- ↑ Сборную Боснии и Герцеговины возглавил Мехо Кодро / ROL . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Ибишевич Ведад клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Топич Марко клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
- ↑ Джеко Эдин клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ БК УНИКС-Команда-Сезон 2002/2003-Дамир Мршич-Команда-Игроки . Архивировано 31 март 2012 года. 2016 йыл 10 май архивланған.
- ↑ Баскетбол.ру//Справочник//Игроки//Харис Муезинович (Haris Mujezinovic) . Архивировано 31 март 2012 года. 2011 йыл 14 октябрь архивланған.
- ↑ НаВыезд.ru Страны, Босния и Герцеговина, игроки, Эвлир Овчина (Evlir Ovcina) . Архивировано 31 март 2012 года. 2016 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Баскетбол.ру//Справочник//Игроки//Зелемир Стеванович (Zelemir Stevanovic) . Архивировано 31 март 2012 года. 2011 йыл 6 ноябрь архивланған.
- ↑ Мирза Телетович на www.slamdunk.ru . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Ясмин Хукич не поможет Боснии и Герцеговине в квалификационном турнире Евробаскета-2009/ROL . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ The chess games of Predrag Nikolic (англ.) . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Predojevic, Borki FIDE Chess Player Profile (англ.) . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ The chess games of Ivan Sokolov (англ.) . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Би-би-си > Аналитика > Босния и Герцеговина: краткая справка . Архивировано 31 март 2012 года.
- ↑ Structere of education system in Bosnia ang Herzegovina (англ.) . Архивировано 31 март 2012 года.