XVI быуат

II мең йыллыҡ

XIV быуат — XV быуат — XVI быуат — XVII быуат — XVIII быуат

1490-се йылдар 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500-се йылдар 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510-се йылдар 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520-се йылдар 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530-се йылдар 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540-се йылдар 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550-се йылдар 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560-се йылдар 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570-се йылдар 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580-се йылдар 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590-се йылдар 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600-се йылдар 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609

Хронологик таблица

16-сы (XVI) быуат Григориан календары буйынса 1501 йылдан алып 1600 йылғаса һуҙыла.

Төп ваҡиғалар

• Ҙур географик асыштар эпохаһы (XV—быуат башы XVII). Испанияның алтын быуаты (XVI—быуаттың беренсе яртыһы XVII быуаттар). Испандар Ацтек һәм Инктар империяһын баҫып ала. Европалылар Тымыҡ океанды аса (1513; Васко де Бальбоа).
• Италия һуғыштары (1499—1504, 1508—1516, 1521—1526, 1526—1530, 1536—1538, 1542—1544, 1551—1559).
• Осман империяһы һәм Венеция (1499—1503, 1537—1540, 1570—1573), Персия (1514—1555, 1578—1590), Габсбургтар (1526, 1530—1552, 1593—1606) араһындағы һуғыштар.
• Рәсәй-Литва һуғышы (1500—1503, 1507—1508, 1512—1522, 1534—1537, 1558—1583).
• Һинд океанында хакимлек итеү өсөн Португалия менән Египет араһында һуғыш (1505—1517) и Османской империей (1509, 1538—1557, 1538—1557, 1558—1566, 1580—1589).
• Һиндостанда беренсе европалылар колонияһы (1510; Португалдар Гоаны баҫып ала). Бөйөк Моголдар империяһы нигеҙләнә (1526).
• Реформация башланыуы (1517; Мартин Лютер). Протестантизм (1529; Шпайер протестацияһы). Англияла Реформация (1534; Ссупрематия тураһында акт). Кальвинизм (1536; Institutes of the Christian Religion).
• Европа һәм Япония араһында тауар һәм мәҙәни алмашыу башлана (1543). Феодаль тарҡаулыҡты бөтөргән Адзути-Момояма осоро (1568—1600).
• Иван Грозный (1547—1584) һәм Елена Глинская (1533—1538) хакимлек иткән осор.
• Рәсәй-швед һуғышы (1554—1557, 1590—1595).
• Ҡытайҙа португалдар беренсе сауҙа нөктәһен аса (1557; Макао). Ҡытайҙа ер тетрәү (1556).
• Англияла «Елизавета эпохаһы» (1558—1603).
• Францияла дини һуғыштар (1562—1598). Варфоломеев төнө (1572). Нант эдикт (1598).
• Төньяҡ ете йыллыҡ һуғышы (1563—1570).
• Нидерланд революцияһы (1568—1648; «Һикһән йыллыҡ һуғыш»).
• Польша короллеге һәм Бөйөк Литва кенәзлеге берләшеп Речь Посполитая (1569—1795) барлыҡҡ килә. Ливон конфедерацияһы (1435—1561) тарҡала.
• Португалия мираҫы өсөн һуғыш (1580—1583). Португалия һәм уның колониялары испан Габсбургтары хакимлегенә күсә (1581; Иберийская уния).
• Григориан календары индерелә (1582).
• Англия-Испанская һуғышы (1585—1604). «Еңелмәҫ армады» походы (1586—1588) Испанияның диңгеҙҙәге өстөнлөгөн тапшырырға мәжбүр итә.

Тыуғандар

Марс ҡийәфетендә Лигала еңеүсе — Генрих IV. Жакоб Бюнель рәсеме (По замогының Милли музейы)

• 1508 йыл — Глинская Елена Васильевна.
• 1519 йыл — Генрих II (Франция короле).
• 1530 йыл — Иван Грозный.
• 1533, 14 октябрь — Анна Мекленбург-Гюстровская — Курляндии герцогы Готхарда фон Кетлера ҡатыны.
• 1551 год, 19 сентябрь  — Генрих III, Валуа династияһынан Францияның һуңғы короле.
• 1553 год, 13 декабрь  — Генрих IV Великий, Бурбонов дан династияһынан Францияның беренсе короле.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

XVI век категорияһы табылманы