Әхмәт Йәсәүи университеты
Әхмәт Хужа Йәсәүи исемендәге халыҡ-ара ҡаҙаҡ-төрөк университеты (ҡаҙ. Қожа Әхмәт Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеты) — Ҡаҙағстан Республикаһы Төркөстан өлкәһе (элекке Көньяҡ Ҡаҙағстан өлкәһе) Төркөстан ҡалаһындағы юғары уҡыу йорто.
| Әхмәт Йәсәүи университеты | |
| Нигеҙләү датаһы | 1991 |
|---|---|
 | |
 | |
| Кем хөрмәтенә аталған | Әхмәт Йәсәүи |
| Дәүләт |
 Ҡаҙағстан СССР |
| Административ-территориаль берәмек | Төркөстан |
| Урын | Төркөстан |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | Төркөстан |
| Хеҙмәткәрҙәр | 922 кеше |
| Рәсми сайт | yesevi.edu.tr |
| Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр | 9057 |
 Әхмәт Йәсәүи университеты Викимилектә | |
Тарихы үҙгәртергә
Төркөстан дәүләт университеты 1991 йылдың 6 июнендә Ҡаҙағстан Республикаһының беренсе президенты Нурсолтан Назарбаевтың шәхси инициативаһы буйынса асылған (1991 йылдың 6 июнендәге 329-сы Указ, Алматы).
1992 йылдың 1 майында Ҡаҙағстан Республикаһы президенты Нурсолтан Назарбаев Һәм Төркиә премьер-министры Сөләймән Демирелдең рәсми осрашыуы ваҡытында «халыҡ-ара университет» булдырыу тураһында килешеүгә өлгәшелә.
1992 йылдың 31 октябрендә Төркиәнең баш ҡалаһы Анкараға Ҡаҙағстан Республикаһы хөкүмәте менән Төркиә Республикаһы хөкүмәте араһында «Юғары уҡыу йортон Әхмәт Хужа Ясауи исемендәге халыҡ-ара ҡаҙаҡ-төрөк университеты» итеп үҙгәртеп ҡороу тураһында Килешеүгә ҡул ҡуйыла. Килешеү Ҡаҙағстан һәм Төркиә парламенттары тарафынан ратификацияланғандан һуң көсөнә инә.
Университеттың Ҡаҙағстан өсөн уникаль корпоратив идара итеү системаһы бар. Ҡаҙағстан һәм Төркиә хөкүмәттәре раҫлаған Уставҡа ярашлы, юғары идара итеү органы булып Хөкүмәт-ара тулы хоҡуҡлы совет (Анкара) тора, ул университеттың дөйөм етәкселеген паритет нигеҙендә тәьмин итә һәм 10 ағзанан тора, уларҙың бишәүһе, шул иҫәптән президент — ректор, Ҡаҙағстан Республикаһы хөкүмәте тарафынан, ҡалған бишәүһе Төркиә хөкүмәте тарафынан тәғәйенләнә. Финанслау республика бюджетынан һәм Төркиә Республикаһы бюджетынан башҡарыла.
2007 йылдың майында университет Болон декларацияһына ҡушылыу тураһында меморандумға һәм 2010 йылдың сентябрендә Болонья декларацияһының нигеҙе булған Университеттарҙың Бөйөк Хартияһына ҡул ҡуйған.
Әгәр 1991 йылда университетҡа 332 студент ҡабул ителһә, хәҙерге студенттар контингенты яҡынса 10 000 студент, интерн, магистрант һәм докторант тәшкил итә, шул иҫәптән 1,5 мең самаһы студент (контингенттың 15 проценты) — яҡын һәм алыҫ төрки телле сит илдәрҙән.
Хөкүмәт-ара килешеүҙәргә ярашлы йыл һайын төрки телле яҡын һәм алыҫ сит илдәрҙән йәш студенттарҙы уҡытыуға Ҡаҙағстан Республикаһы хөкүмәте тарафынан университетҡа 200 маҡсатлы дәүләт белем биреү гранттары бүленә.
Хөкүмәт-ара тулы хоҡуҡлы совет (Анкара) ҡарары менән Төркиә бюджетынан йыл һайын берҙәм милли тест һөҙөмтәләре буйынса иң юғары балл алған, әммә дәүләт белем биреү гранттарын алыу конкурсы буйынса үтмәгән Ҡаҙағстан абитуриенттары өсөн 500 белем биреү гранты бүленә.
Белем биреү эшмәкәрлеге 54 бакалавриат, 30 магистратура, 11 PhD докторантураһы, 3 резидентура һәм 7 интернатура һөнәрҙәре буйынса тәбиғи, гуманитар, иҡтисади, юридик, социаль, медицина, техник фәндәр, мәғариф, бизнес, хеҙмәтләндереү һәм сәнғәт өлкәһендә ғәмәлгә ашырыла.
2018-2019 уҡыу йылында университетта 71 фән докторы, 282 фән кандидаты, 67 PhD эшләгән. Шуларҙың 5 проценты —Төркиәнән һәм башҡа илдәрҙән килгән сит ил уҡытыусылары.
2018 йылдан уҡыу йорто Төрки илдәренең университеттар советы рәйесе булып тора, ойошмаға Төркиә, Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан, Әзербайжандың 19 университеты инә.
Уҡытыу ҡаҙаҡ, төрөк, урыҫ һәм инглиз телдәрендә алып барыла.
Ректорҙары үҙгәртергә
| № | Ректорҙары | Ваҡыты | |
|---|---|---|---|
| 1 | Журинов Морат Журин улы | 1991 | 1995 |
| 2 | Рысулы Мостафа Рысул улы | 1995 | 1997 |
| 3 | Журинов Морат Журин улы | 1997 | 2001 |
| 4 | Сабденов Оразалы | 2001 | 2003 |
| 5 | Пралиев Серрик Жайлау улы | 2003 | 2008 |
| 6 | Ташимов Лесбәк Ташим улы | 2008 | 2013 |
| 7 | Әбдибәков Үәлихан Сәйдильдай улы | 2013 | 2018 |
| 8 | Абдрасилов Болатбәк Серикбай улы | 2018 | 2021 |
| 9 | Темирбәкова Жанар Амангелде ҡыҙы | 2021 | әлеге ваҡытта |
Уҡыу процесы үҙгәртергә
Болон процесы талаптарына ярашлы университетта өс кимәлле уҡытыу системаһы индерелгән: бакалавриат-магистратура-докторантура (резидентура).
Факультеттар/Юғары мәктәптәр үҙгәртергә
- Дәүләт идаралығы һәм иҡтисад юғары мәктәбе
- Тәбиғәт белеме факультеты
- Инженерлыҡ факультеты
- Социаль фәндәр факультеты
- Гуманитар фәндәр факультеты
- Филология факультеты
- Сәнғәт факультеты
- Медицина факультеты
- Стоматология факультеты
- Университеттан һуңғы медицина белеме факультеты
- Әҙерлек факультеты (»Foundation")
- Теология факультеты
Институттары үҙгәртергә
- Төркиәт ғилми-тикшеренеү институты
- Археология ғилми-тикшеренеү институты
- «Йәсәүи» ғилми-тикшеренеү институты
- «Евразия» ғилми-тикшеренеү институты
- Тәбиғәт белеме ғилми-тикшеренеү институты
- Экология ғилми-тикшеренеү институты
- Юғары уҡыу йортонан һуң юғары медицина белеме институты (Шымкент медицина институты)