Үрге күл
Үрге күл (ингл. Lake Superior, франц. lac Supérieur) — Канада һәм АҠШ сигендәге күл, Бөйөк күлдәрҙең береһе.
| Озеро | |
| Үрге күл | |
|---|---|
| ингл. Lake Superior, фр. lac Supérieur | |
 | |
| Морфометрия | |
| Абсолют бейеклеге | 183 м |
| Үлсәме | 563 × 257 км |
| Майҙаны | 82 700 км² |
| Күләме | 12 000 км³ |
| Яр һыҙаты | 4385 км |
| Иң тәрән урыны | 406 м |
| Уртаса тәрәнләк | 147 м |
| Гидрология | |
| Минераллығы | сөсө |
| Бассейн | |
| Площадь бассейна | 127 700 км² |
| Впадающая река | Нипигон |
| Урынлашыуы | |
| 47°46′03″ с. ш. 87°22′16″ з. д.HGЯO | |
 Үрге күл Викимилектә | |
География
үҙгәртергәМайҙаны — 82,7 мең км². Майҙаны буйынса донъялағы иң ҙур сөсө күл[1] Диңгеҙ кимәленән бейеклеге 183 м. Максималь тәрәнлеге — 406 м, күләме — 11,6 мең км³. Яр буйы ныҡ йырғыланған, иң ҙур ҡултыҡтары — Кивино, Уайтфиш. Иң ҙур утрауҙары: Айл-Ройал, Мадлен, Мишипикотен һәм Апосл утрауҙары. Төньяҡта ярҙары бейек (400 метрға тиклем) һәм ҡаялы, ә көньяҡта — башлыса уйһыулы һәм ҡомло[1].
Күл майҙаны менән бергә бассейнының майҙаны 207,2 мең км² тәшкил итә. Күлдең ҙур ҡушылдыҡтары юҡ. Күлдән сыҡҡан Сент-Мэрис йылғаһы аша Гурон менән тоташа. Күлдәге һыу һалҡын һәм үтә күренмәле. Яр буйы зонаһы уртаса декабрь башынан апрель аҙағына ҡәҙәр боҙ менән ҡапланған[2].
Үрге күл АҠШ-тың Миннесота, Висконсин һәм Мичиган штаттарының һәм Канаданың Онтарио провинцияһының яр буйҙарын йыуа.
Төп порттары: Дулут, Сьюпириор, Ашленд (барыһы ла — АҠШ), Тандер-Бей (Канада)[2].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 Верхнее озеро — Хәҙерге заман географик атамалар һүҙлеге / Акад. В. М. Котляков редакцияһы. — Электрон баҫма. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006 (рус.)
- ↑ 2,0 2,1 Верхнее озеро — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
Һылтанмалар
үҙгәртергә- International Lake Superior Board of Control 2003 йыл 21 ноябрь архивланған.
- EPA’s Great Lakes Atlas
.svg){kind=small}
|
Был Канада тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
|
Был Америка Ҡушма Штаттары географияһы буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |