Яйҡар

Яйҡар (рус. Яйкарово) — Башҡортостандың Әбйәлил районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 157 кеше. Почта индексы — 453611, ОКАТО коды — 80201813010.

Ауыл
Яйҡар Яйҡар
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Әбйәлил районы
Координаталар	53°47′49″ с. ш. 58°51′49″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 201 813 010
ОКТМО коды	80 601 413 146
Яйҡар

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
187	↘183	↘157

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 99 % тәшкил итә.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	157	87	70	55,4	44,6

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Асҡар): 75 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Байым): 8 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ташбулат): 18 км

Урамдары

• Коммунистик урам (рус. Коммунистическая (улица))
• Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
• Яңы урамы (рус. Новая (улица))
• Һәҙиә Дәүләтшина урамы (рус. Хадии Давлетовой (улица))
• Үҙәк урам (рус. Центральная (улица))
• Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))

Тарихы

Яйҡар ауылы XVIII быуат уртаһында барлыҡҡа килә. Тәүге төпләнеүсе Яйҡар Шәриповҡа 1834 йылда 94 йәш тулған. Уның улдары — Әбдрәхим (уның Ғәҙелша, Бәҙәмша), Мөҡсин (уның Байрамғол, Яманғол, Килдеғол) һәм Мостафа.

1795 йылда ауылда 95 кеше йәшәй һәм 14 йорт була. 1859 йылда 44 ихатала 260 кеше йәшәгән. Беренсе совет халыҡ иҫәбен алыуҙа 266 кеше йәшәгән 59 йорт күрһәтелгән.

Халыҡтың төп шөғөлө — ярым күсмә малсылыҡ. Йәйләүҙә Манал, Сатра, Һәүәнде, Баҡылды йылғалары үҙәндәрендә урынлашҡандар. 240 кеше йәшәгән 32 йортҡа 85 ат, 100 һыйыр, 16 һарыҡ хужа булған. Әммә был һандар ярым күсмә хужалыҡтың рентабелле булыуын дәлилләмәй. Игенселек башланғыс хәлдә була. Ни бары 66 бот ужым һәм 416 бот яҙғы иген сәселгән. Биҙгенде йылғаһы буйында ауылдың ике тирмәне булған.

Видеояҙмалар

• Яйҡар. Тәбиғәт.