Усманов Ғайса Иҙрис улы
Усманов Ғайса Иҙрис улы (20 август 1922 йыл — 1993 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Дан орденының тулы кавалеры[1], 122-се гвардия артиллерия полкының разведка отделениеһы командиры, гвардия өлкән сержанты — I дәрәжә Дан ордены менән бүләкләнгән ваҡытында.
| Усманов Ғайса Иҙрис улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Хеҙмәт итеүе | СССР |
| Тыуған көнө | 20 август 1922 |
| Тыуған урыны | Северный районы (Ырымбур өлкәһе), Ырымбур өлкәһе, РСФСР |
| Вафат булған көнө | 1993 |
| Һуғыш/алыш | Бөйөк Ватан һуғышы |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
   |
Биографияһы үҙгәртергә
Ғайса Иҙрис улы Усманов 1922 йылдың 20 авгусында хәҙерге Ырымбур өлкәһе Төньяҡ районы Кряжлы ауылында тыуған. Ете класс тамамлай. Колхозда тракторсы булып эшләй.
1941 йылдың июнь айында Ҡыҙыл Армия сафына саҡырыла. Шул уҡ йылдың июленән Көньяҡ-Көнбайыш, Сталинград, Калинин, Воронеж, 2-се һәм 1-се Балтик буйы фронттары составында немец илбаҫарҙарына ҡаршы һуғыша. 1944 йылдан ВКП(б) ағзаһы. Һуғыш аҙағында 122-се гвардия артиллерия полкының разведка полкында хеҙмәт итә.
1944 йылдың 22 июнендә украин ауылы Сиротино районында дошман оборонаһын өҙөр өсөн барған һуғыш ваҡытында разведчик-күҙәтеүсе гвардия кесе сержанты Усманов нейтраль һыҙатҡа үтеп инә, ут сараларының координаталарын батареяһына тапшыра. Уның иҫкәртеүҙәре буйынса дошмандың танкыларға ҡаршы батареяһы һәм өс пулемёты юҡ ителә. 25 июндә беренселәр рәтендә Балбечье ауылы янында Көнбайыш Двина йылғаһын аша сығып, расчёты менән дошман пулемётын сафтан сығара. 1944 йылдың 9 июль бойороғо менән гвардия кесе сержанты Усманов Ғайса Иҙрис улы III дәрәжә Дан ордены менән бүләкләнә.
1944 йылдың 5 октябренә ҡаршы төндә шул уҡ полктың өлкән разведчигы гвардия сержанты Усманов Куршинай тораҡ пункты янында һуғышып разведка яһауҙа ҡатнаша. Уның маҡсатлы күрһәтмәләре буйынса өс пулемёт нөктәһе һәм миномёт батареяһы көтмәгәндә баҫып алына. 7 октябргә ҡарата төндә, Триникяй тораҡ пункттары янында торғанда, дошман танкылары тупланыуы тураһында мәғлүмәт табып, батареяһына ваҡытында хәбәр итә. 1944 йылдың 16 ноябрь бойороғо менән гвардия сержанты Усманов Ғайса Иҙрис улы II дәрәжә Дан ордены менән бүләкләнә.
1945 йылдың 22 февралендә Межиниеки тораҡ пункты янында гвардия өлкән сержанты Усманов 2 дзот һәм алдында иҫкәрмә 2 миномёт батареяһы координаталарын билдәләп иҫкәртә, һәм улар юҡ ителә. Һөжүм алыштарында 10 дошман һалдатын юҡ итә.
СССР Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 29 июнь Указы менән, Бөйөк Ватан һуғышының дошман илбаҫарҙарына ҡаршы ахырғы алыштарында командованиеның заданиеларын өлгөлө үтәгәне өсөн гвардия өлкән сержант Усманов Ғайса Иҙрис улы I дәрәжә Дан ордены менән бүләкләнә һәм Дан орденының тулы кавалеры була.
1945 йылда гвардия өлкән сержанты Усманов демобилизациялана була. Тыуған иленә әйләнеп ҡайта. Ырымбур өлкәһе Абдулла районы Степановка-2 ауылында йәшәй. «Родина» колхозында баҫыусылыҡ бригадаһында, сауҙа предприятиеһында шофёр булып эшләй. 1993 йылда вафат була.
I дәрәжә Ватан һуғышы орденына, Дан орденының өс дәрәжә, миҙалдарға, шул иҫәптән ике «Батырлыҡ өсөн» миҙалына лайыҡ була.
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Гришко г. а., М. Ю. Жаворонкин китап Орденский. Мәскәү, 2005
- Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — 703 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01883-9.
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
Һылтанмалар үҙгәртергә
Гайса Идрисович Усманов. «Герои страны» сайты. Дата обращения: 6 июль 2014.