Типеев Шәмсүн Ислам улы
Типеев Шәмсүн Ислам улы (1 апрель 1900 йыл — 1983 йыл) — тарихсы, партия эшмәкәре. Тарих фәндәре кандидаты (1943).
| Типеев Шәмсүн Ислам улы | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны |
Өфө губернаһы, Өфө өйәҙе, Иҫке Исай ауылы |
| Вафат көнө | |
| Вафат урыны |
РСФСР, Мәскәү өлкәһе, Истра ҡалаһы |
| Ил | |
| Ғилми даирәһе |
тарих |
| Эшләгән урыны |
Башҡортостан мәғарифты үҫтереү институты |
| Альма-матер |
В. И. Ленин исемендәге Хәрби‑сәйәси академияһы |
| Ғилми дәрәжәһе |
тарих фәндәре кандидаты |
| Ғилми исеме |
профессор |
| Награда һәм премиялары |
|
Биографияһы
үҙгәртергә1900 йылдың 1 апрелендә Өфө губернаһы Өфө өйәҙе Бүләкәй-Көҙәй улусы (хәҙер Башҡортостандың Нуриман районы) Иҫке Исай ауылында тыуған. Милләте башҡорт[1].
1917—1918 йылдарҙа Бүләкәй-Көҙәй улусында совет органдарын булдырыуҙа, һуңынан Рәсәйҙәге Граждандар һуғышында, 1918—1921 йылдарҙа крәҫтиәндәр күтәрелештәрен баҫтырыуҙа ҡатнашҡан. 1919 йылдан РКП(б) ағзаһы.
1921—1923 йылдарҙа Мәскәүҙә Көнсығыш хеҙмәтсәндәренең И. В. Сталин исемендәге коммунистик университетында белем алған.
Хеҙмәттәре
үҙгәртергә- Башҡорт милли ҡуҙғалышы hәм Совет Башҡортостаны тарихы. — Өфө, 1929.
- Бөйөк Октябрь революцияһы һәм башҡорт контрреволюцияһы. — Өфө, 1929.
- Национально-освободительное движение в Башкирии в 70—80‑х гг. ХIX в. // Историк-марксист. — 1939. — Кн. 5/6 (75/76). — С. 192—211.
- История СССР: [учебник для вузов]. — М.: Соцэкгиз, 1940. — Т. 2: Россия в XIX в. / под ред. М.В. Нечкиной. Гл. 14: Народы Поволжья, Башкирии и Сибири в первой половине ХIX в. — С. 247—249; Гл. 32: Народы царской России и национально-колониальная политика царизма в 60—80-е годы. — С. 655—662 [история башкир]; и др.
- Ольховой Р. Азбука ленинизма / Сост. и пер.: X. Хасанов, Ш. Типеев. Уфа: Башгосиздат, 1930. (На башк. яз.).
- О национальной культуре. Уфа: Башгосиздат, 1930. (На башк. яз.).
- Очерки по истории Башкирии. Уфа, 1930.
- Борьба против извращения марксизма-ленинизма на теоретическом фронте. Уфа: Башгосиздат, 1933. (На башк. яз.).
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Типеев Шамсон Исламович //Ордена Знак Почета Институт истории, языка и литературы Уфимского федерального исследовательского центра Российской академии наук, 2004-2023.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Типеев Шамсон Исламович // Уфимский федеральный исследовательский центр РАН. Ученые БФАН СССР – УФИЦ РАН / гл. ред. М. А. Ильгамов. – Уфа: Информреклама, 2021. – 196 с. — С. 156. ISBN 978-5-906878-83-0.
- Сулейманова Л. Исследователи истории Башкортостана в 1920–30-х годах // Ватандаш.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Хусаинова Г. Т. Типеев Шамсон Исламович // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.