Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы

Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы (15 май 1953 йыл) — башҡорт театр һәм кино актёры, юғары мәктәп уҡытыусыһы, профессор (2005). Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1981), Рәсәй Федерацияһының (2000) һәм Башҡортостан Республикаһының (1994) халыҡ артисы.

Таңсулпан Бабичева
Таңсулпан Даһи ҡыҙы Бабичева
Тыуған ваҡыты:	15 май 1953({{padleft:1953|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:15|2|0}}) (71 йәш)
Тыуған урыны:	Дәүләкән, Башҡорт АССР-ы
Һөнәре:	актёр
Гражданлығы:	СССР→ Рәсәй Федерацияһы
Әүҙем йылдары:	с 1974 г.
Театр:	Башҡорт дәүләт академия драма театры
Наградалары:	Рәсәй Федерацияһының халыҡ артисы Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған артисы Башҡортостандың халыҡ артисы Салауат Юлаев исемендәге премияһы

Биографияһы

• Таңсулпан Даһи ҡыҙы Бабичева 1953 йылдың 15 майында Башҡорт АССР-ының Дәүләкән ҡалаһында тыуған;
• 1974 йылда Өфө дәүләт сәнғәт институтын (хәҙер Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт академияһы) тамамлай. Рафаэль Әйүпов курсында уҡый;
• 1974—2005 йылдарҙа Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрында эшләй;
• 2005—2006 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Мостай Кәрим исемендәге милли йәштәр театрының художество етәксеһе;
• 1984 йылдан — Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт академияһында уҡытыусы;
• 2001 йылдан — режиссура һәм актёр оҫталығы кафедраһы мөдире.

Ролдәре

Театрҙа

• Зөбәржәт һәм Шәфәҡ (М. Кәрим, «Ай тотолған төндә»)
• Айһылыу (И. Абдуллин, «Айһылыуҙың айлы кистәре»)
• Илона Альгрен (Х. Вуолийоки, «Ят йондоҙ» — «Женщины Нискавуори»)
• Аҡйондоҙ, Мария Тереза (М. Кәрим — Р. Исрафилов «Яҙмыштарҙан уҙмыш бар», «Ярлыҡау»)
• Гөл (М. Садиҡова, «Бергенәм, гөлгөнәм»)
• Диләфрүз (Т.Миңнуллин, «Диләфрүзгә дүрт кейәү»)
• Ольга Прозорова (А. П. Чехов, «Апалы-һеңлеле өсәү»)
• Филумена Мартурано (Э. де Филиппо, «Илай белмәгән ҡатын»)
• Һәҙиә Дәүләтшина (Ғ. Шафиҡов, «Һәҙиә») һәм башҡалар.

Был персонаждарҙа һуңғы тиҫтә йылдарҙа башҡорт сәнғәтендә кешелеклек йүнәлешенең артабан үҫешенә туранан-тура бәйле булған принципиаль үҙгәрештәр сағылыш тапты.

Кинола

• «Визит» (ҡыҫҡа метажлы) — Режиссёры Булат Йосопов, 2013.
• «На заре туманной юности» — Режиссёры Василий Панин. Производство: РитмМосфильм, Асе-Видео, 1997.
• «Русский роман» / «Russian Romance» — режиссёры Владимир Македонский. Производство: Рәсәй, Словакия, Германия: Infafilm (Мюнхен) / WN Danubius Film (Братислава) / Экран (Останкино), 1993, 2 сериялы.
• «Алтын атлы һыбайлы» (Всадник на золотом коне): Гөлбикә — Режиссёры Василий Журавлёв, «Мосфильм» киностудияһы, 1980.

Йәмәғәт эшмәкәрлеге

• Башҡортостан Республикаһы Ҡатын-ҡыҙҙар союзының идара ағзаһы.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған артисы (1981).
• Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаты (1981).
• СССР халыҡтарының милли драматургияһы һәм театр сәнғәте буйынса IV Бөтә Рәсәй фестивале премияһы һәм дипломы (1982).
• РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1991).
• Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1994).
• Рәсәй Федерацияһының халыҡ артисы (2000).

Хеҙмәттәре

• Ғәмәл. Актёр оҫталығы мәктәбе. (1 синыф). — Өфө, 2001.

Актёр тураһында мәҡәләләр һәм уның менән әңгәмәләр

• Мортазина О. Баш ҡалала артистар һәм яҙыусылар социаль учреждениелар өсөн урындағы баҫмаларға яҙылды. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2015, 9 декабрь.
• Романов В. Цель ее жизни — служение театру (К юбилею актрисы и театрального педагога Тансулпан Бабичевой). «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2013, 15 май.

Әҙәбиәт

• Саитов С. С. Тансулпан Бабичева. — Уфа, Китап, 1995.

Һылтанмалар

• Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 14 март 2021)
• Мортазина О. Баш ҡалала артистар һәм яҙыусылар социаль учреждениелар өсөн урындағы баҫмаларға яҙылдыdate=2015-12-09  (билдәһеҙ). «Башинформ». Дата обращения: 9 декабрь 2015.
• Бабичева Таңсулпан. «Башҡортостандың мәҙәни донъяһы» сайты 2015 йыл 6 октябрь архивланған.
• Актёры. Фильмография. Бабичева Тансулпан Догиевна. «Кино-Театр.ru» сайты (рус.)