Сират күпере

Wikimedia-Listn

Сират (الصراط|юл|ас-сира́т) — ислам эсхатологияһында йәһәннәм өҫтөнә ҡоролған күпер. Сират күпере йоҡа: сәс һәм ҡылыс йөҙөнөң ослолығынан артмай[1].

Яҡынса 1610-1630 йылдарҙа төшөрөлгән Фәлнәмә китабында Һуңғы хөкөм рәсеме. Өҫтә борғо тотҡан Исрафил, аҫта ут тотҡан ен. Сират күперенән үткәндә гонаһлылар йыландар менән тулы тамуҡҡа ҡолап төшө, гонаһһыҙҙарҙың йәне ожмахға эләгә

Ҡөрьәндә

үҙгәртергә

«Сират» һүҙе Ҡөрьәндә «тура юл» мәғәнәһендә ҡырҡтан ашыу осрай (ғәр. الصراط المستقيم‎ — ас-сирата ль-мөстәҡим)[2].. Шиғый-ун икеселәр иҫәпләүенсә, «сират әл-мөстәҡим» — ул Алисыларҙың тоғролоғо һәм ысын күңелдән бирелгәнлеге.

Риүәйәткә ярашлы, Ҡиәмәт көнөндә бөтә кешеләр Сират күпере буйлап үтергә тейеш. Тәҡүә мосолмандар тиҙ генә «йәшен тиҙлегендә» күпер аша ожмахҡа Кәүсәр шишмәһенә күсәсәк , ә кафырҙар һәм гонаһлылар, уның аша үтә алмаясаҡ, тамуҡҡа ҡолап төшәсәк[3].

Исламдағы сират күпере зороастризмдағы Чинват күперенә оҡшаш. Зороастризмда изге илаһ Вай Чинват күпере буйлап үҙе билдәләгән урынға — тәҡүә зороастриясыларҙың йәнен үткәрә.

Шиғыйҙарҙа Сират күпере

үҙгәртергә

Шиғый ун икенселәрҙең Ҡиәмәт көнө концепцияһына ярашлы, яуап көнөндә күперҙең уң яғында Мөхәммәт пәйғәмбәр буласаҡ, ә һулдан — Али ибн Әбү Талип. Шиғыйҙар был фекерҙе Ҡөрьән шиғырына нигеҙләй: «Һәр үҙ һүҙле тиҫкәре иманһыҙҙарҙы икәүләп тамуҡҡа (гееннаға) ташлағыҙ»[4].

Шиғыйҙарҙың инаныуҙарына ярашлы, ожмахҡа Әли ибн Әбү Талиптан фарман (ҡарар) алыусылар ғына үтәсәк.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

үҙгәртергә
  • Мазе Камурдж (боронғо әрмән мифологияһы күпере);
  • Калинов күпере (урыҫ мифологияһындағы күпер)
  • Кәүҫар

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. /А. Али-заде «Исламский энциклопедический словарь», стр, 250
  2. см. Әл-Бәҡара https://ru.quranacademy.org/quran/2:142-142/kul, Әл-Әнғәм https://ru.quranacademy.org/quran/6:126-126/kul, Әл-Әғрәф https://ru.quranacademy.org/quran/7:16-16/kul и др.
  3. Али-заде, А. А. Сират // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
  4. Ҡаф 50:24 (Кулиев)

Прозоров С. М. СИРАТ // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 209—210. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.

Али-заде, А. А. Сират // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).

Ṣirāṭ / Monnot, G. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)

/А. Али-заде «Исламский энциклопедический словарь», стр, 250