Рус Арктикаһы милли паркы
Рус Арктикаһы (рус. Ру́сская А́рктика) — Архангельск өлкәһендәге милли парк. Яңы Ер архипелагының төньяҡ өлөшөндә[1] һәм Франц-Иосиф архипелагында урынлашҡан[2]. 2009 йылдың 15 июнендә ойошторола.
| Рус Арктикаһы милли паркы | |
|---|---|
 | |
| Категория МСОП — II (Милли парк) | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 14 260 км² |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 15 июнь 2009 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 75°42′ с. ш. 60°54′ в. д.HGЯO | |
| РФ субъекты | Архангельск өлкәһе |
| Район | Яңы Ер |
| Яҡындағы ҡала | Нарьян-Мар, Архангельск |
rus-arc.ru | |
 Рус Арктикаһы милли паркы Викимилектә | |
Милли парк составына дөйөм майҙаны 1 426 000 гектар тәшкил иткән запас ерҙәр инә, шуларҙың 632 090 гектары — ҡоро ер, 793 910 гектары диңгеҙ акваториялары[1]. 2016 йылдың 25 авгусында Рәсәй Хөкүмәте ҡарары менән Франц-Иосиф Ере заказнигы биләмәһе Рус Арктикаһы милли паркы составына индерелә.
Парк ойоштороу сәбәптәре һәм маҡсаттары үҙгәртергә
Был төбәктә Төньяҡ ярымшарҙағы ҙур «ҡош баҙарҙары» (кайралар һәм гагалар), морж туплауҙары урынлашҡан, поляр айыу, Гренландия киты, аҡ төлкө, Гренландия тюлены һәм нерпалар тереклек итә[3]. Үҫемлектәрҙән мүк, лишайник һәм сәскәле үҫемлектәрҙең ҡайһы бер төрҙәре үҫә. Парк Арктиканың уникаль тәбиғәтен һаҡлау өсөн булдырыла.
Милли парк булдырыу инициаторы — географ һәм поляр тикшеренеүсе П. В. Боярский[4][5].
Милли парктың мәҙәни мираҫы ла уникаль: Рәсәй Арктикаһын XVI быуаттан алып асыу һәм үҙләштереү тарихы менән бәйле урындар һәм объекттар бар, атап әйткәндә, рус поляр тикшеренеүселәре Русанов һәм
- перенаправление Седов
тың эшмәкәрлеге менән бәйле, шулай уҡ был ерҙәрҙе көнбайыш европалылар өсөн асҡан Голландия диңгеҙҙә йөҙөүсеһе Виллем Баренцтың торамаһы ла, һәм унан күпкә алдараҡ булған урыҫ поморҙары менән бәйле объекттар.
Шулай итеп, был төбәк экологик фәнни һәм танып белеү туризмын үҫтереү өсөн ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙыра. 2009 йылда Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе Владимир Путин министрҙарға сираттағы отпускыларын был паркта йәки башҡа ошондай урындарҙа үткәрергә тәҡдим итә[3].
Рәсәй Арктика милли паркы шулай уҡ федераль әһәмиәттәге Франц-Иосиф Ере дәүләт тәбиғәт заказнигы территорияһын, шулай уҡ ошо заказник биләмәһендә биологик төрлөлөктө һаҡлау һәм тәбиғи торошта һаҡланған тәбиғәт комплекстарын тәбиғи хәлдә тотоу буйынса сараларҙы тормошҡа ашыра.
2016 йылдың 25 авгусындағы 840-сы ҡарары менән Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәте Франция-Иосиф ере заказнигын бөтөрә. Бөтөрөлгән заказник территорияһының бер өлөшө Рәсәй Арктика милли паркы составына инә[6]. ғәйәт ҙур диңгеҙ биләмәләре һаҡланыусы статусын юғалта, һәм был территорияла нефть һәм диңгеҙ ресурстарын сәнәғәт масштабында сығарыу мөмкинлеге барлыҡҡа килә[7].
2019 йылда рекорд ҡуйыла: йәйге миҙгелдә милли паркҡа донъяның 44 иленән 1306 кеше килә[8].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 «В России создан новый национальный парк „Русская Арктика“». Архивировано из оригинала 13 октябрь 2010 года. — Российский национальный комитет содействия Программе ООН по окружающей среде
- ↑ Территории. Национальный парк «Русская Арктика».
- ↑ 3,0 3,1 В. Путин создаст на Новой Земле парк «Русская Арктика». rbc.ru (15 июнь 2009). Дата обращения: 22 июнь 2009. Архивировано из оригинала 19 август 2009 года.
- ↑ Боярский, Пётр. «Русская Арктика» — уникальна. // Интернет-издание «Вести.ру» (27 июнь 2009). Дата обращения: 23 апрель 2016.
- ↑ Донских, Екатерина. Авантюрист в Арктике. Как из романтика вырос уникальный учёный (рус.) // Аргументы и факты : газета. — 2014. — № 9 (1738) за 26 февраля. — С. 62. (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2016)
- ↑ Постановление от 25 августа 2016 г. № 840 О расширении территории национального парка «Русская Арктика»
- ↑ Заказник в Арктике ликвидируют в угоду нефтяным компаниям? 2016 йыл 18 сентябрь архивланған.
- ↑ Рекордное число туристов посетило нацпарк "Русская Арктика" в 2019 году. ТАСС. Дата обращения: 29 сентябрь 2019.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Геопортал национального парка «Русская Арктика»
- «В России создан новый национальный парк „Русская Арктика“» — Российский национальный комитет содействия Программе ООН по окружающей среде
- «Национальный парк „Русская Арктика“» — сайт национального парка «Русская Арктика»