Охот диңгеҙе
Охот диңгеҙе (рус. Охотское море) — Тымыҡ океан диңгеҙе.
| Охот диңгеҙе | |
|---|---|
 | |
| Урынлашыуы | Төньяҡ-Көнсығыш Азия |
| Майҙаны | 1603 мең км² |
| Күләме | 1316 мең км³ |
| Иң ҙур тәрәнлек | 3916 м |
| Уртаса тәрәнлек | 1780 м |
 | |
 Охот диңгеҙе Викимилектә | |
География
үҙгәртергәОкеандан Камчатка ярымутрауы, Курил утрауҙары һәм Хоккайдо утрауы менән айырыла. Лаперуза һәм Невельский (Мамия) боғаҙҙары аша Япон диңгеҙе менән тоташа. Диңгеҙ һыуҙары Рәсәй Федерацияһы һәм Япония ярҙарын йыуа.
Майҙаны — 1603 мең км². Уртаса тәрәнлеге — 1780 м, максималь тәрәнлеге — 3916 м.
Октябрҙән май-июнгә тиклем диңгеҙҙең төньяҡ өлөшө тулыһынса боҙ менән ҡапланған. Көньяҡ-көнсығыш өлөшө туңмай тиерлек. Төньяҡта яр буйы ныҡ йырғыланған, төньяҡ-көнсығышта диңгеҙҙең иң ҙур ҡултығы — Шелихов ҡултығы урынлашҡан. Диңгеҙгә ҡойоусы иң ҙур йылғалар — Амур, Охот, Кухтуй.
Балыҡ тотоу (лосось, сельдь, минтай, мойва, навага һ.б.), диңгеҙ хайуандарын аулау (камчатка диңгеҙ ҡыҫалаһы), нефть һәм газ сығарыу тармаҡтары үҫешкән. Төп порттары: ҡитғала — Магадан, Аян, Охотск; Сахалин утрауында — Корсаков, Курил утрауҙарында — Төньяҡ Курильск.
2014 йылдың 15 мартынан алып БМО ҡарарына ярашлы, Хоккайдо утрауы янындағы бәләкәй өлөштән башҡа, Охот диңгеҙе Рәсәй Федерацияһының айырым иҡтисади зонаһына индерелә[1].
Гидроним
үҙгәртергәОхот диңгеҙе атамаһы Охот йылғаһы исеменән алынған, ә ул үҙ сиратында эвен телендәге «Окат» (йылға) һүҙенән барлыҡҡа килә. Элекке атамалары — Лам диңгеҙе (эвен телендә «лам» — «диңгеҙ») һәм Камчатка диңгеҙе[2]. Япондар борон диңгеҙҙе Хоккай (北海; «Төньяҡ диңгеҙ») тип атаһалар, хәҙер Охоцуку-кай (オホーツク海) тип исемләйҙәр.
Климаты
үҙгәртергәДиңгеҙҙең өҫкө ҡатламдарындағы уртаса һыу температураһы ҡышын −1,8 °C-тан +2,0 °C-ҡа тиклем, йәйен +10 °C-тан +18 °C-ҡа тиклем тирбәлә.
| Горизонт м | Ғинуар | Февраль | Март | Апрель | Май | Июнь | Июль | Август | Сентябрь | Октябрь | Ноябрь | Декабрь |
| 0 | 2,37 | 0,34 | -0,44 | 0,05 | 1,27 | 2,08 | 5,26 | 6,04 | 10,0 | 8,12 | 4,47 | 3,08 |
| 10 | 2,38 | 0,32 | -0,42 | 0,10 | 1,30 | 1,68 | 4,48 | 5,47 | 8,20 | 6,76 | 5,03 | 3,09 |
| 20 | 2,37 | 0,33 | -0,23 | 0,10 | 1,14 | 1,47 | 3,57 | 4,07 | 6,31 | 6,45 | 4,56 | 3,09 |
| 50 | 2,50 | 0,86 | -0,09 | 0,25 | 0,38 | 1,10 | 1,70 | 2,16 | 2,42 | 4,17 | 3,48 | 3,06 |
| 100 | 3,06 | 1,01 | 0,29 | 0,50 | 0,12 | 0,98 | 1,30 | 1,53 | 1,90 | 2,53 | 2,46 | 2,66 |
| 200 | 2,25 | 1,46 | 0,60 | 0,70 | 0,72 | 0,94 | 1,16 | 1,41 | 1,13 | 1,68 | 1,44 | 1,59 |
| 400 | 1,71 | 1,21 | 1,25 | 1,10 | 1,23 | 1,01 | 1,11 | 1,28 | 1,44 | 1,49 | 1,39 | 1,15 |
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Охотское море - наше все. // rg.ru. Дата обращения: 22 ноябрь 2015.
- ↑ Старые карты городов России - от древних времен до наших дней. www.retromap.ru. Дата обращения: 15 ғинуар 2016.
- ↑ (для точки с координатами 46,5° с. ш. 150,5° в. д.; данные за 1942—2005 года):ЕСИМО. Архивировано 22 август 2011 года. 2011 йыл 22 август архивланған.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Шамраев Ю. И., Шишкина Л. А. Океанология. Л.: Гидрометеоиздат, 1980.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Охотское море (физическая карта, масштаб 1:5 000 000) // Национальный атлас России. — М.: Роскартография, 2004. — Т. 1. — С. 286—287. — 496 с. — 3000 экз. — ISBN 5-85120-217-3.
- Литосфера Охотского моря
- Охотское море в книге: А. Д. Добровольский, Б. С. Залогин. Моря СССР. Изд-во Моск. ун-та, 1982.
|
Был океанология буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |