Ладога
Ладога күле (шулай уҡ Ла́дога; боронғо заманда — Не́во) — Рәсәйҙең төньяҡ-көнбайышындағы күл. Европалағы иң ҙур сөсө күл.
Озеро | |
Ладога күле | |
---|---|
карел. Luadogu, фин. Laatokka, вепсск. Ladoganjärv | |
Морфометрия | |
Абсолют бейеклеге | 4,84 м |
Үлсәме | 219 × 125 км |
Майҙаны | 17 870 км² |
Күләме | 838 км³ |
Яр һыҙаты | 1570 км |
Иң тәрән урыны | 230 м |
Уртаса тәрәнләк | 46,9 м |
Гидрология | |
Минераллығы | үтә сөсө |
Тоҙлолоғо | 0,06 ‰ |
Үтә күренеүсәнлеге | 2,3–3,9 м |
Бассейн | |
Бассейн | 258 600 км² |
Впадающие реки | Свирь, Волхов, Вуокса, Сясь, Назия |
Урынлашыуы | |
60°50′03″ с. ш. 31°33′10″ в. д.HGЯO | |
Ил | |
Идентификаторы | |
Код в ГВР: 01040300411102000010114 | |
Ладога Викимилектә |
Рәсәй һыу реестры | |
---|---|
01040300411102000010114 | |
Код бассейна | 01.04.03.004 |
Код по ГИ | 202001011 |
Том ГИ | 2[1] |
География
үҙгәртергәЛадога күле Рәсәй Федерацияһының Карелия Республикаһында (төньяҡ һәм көнсығыш ярҙары) һәм Ленинград өлкәһендә (көнбайыш, көньяҡ һәм көньяҡ-көнсығыш ярҙары) урынлашҡан.
Атлантик океандың Балтик диңгеҙе бассейнына ҡарай. Утрауҙарын иҫәпкә алмағанда, күл майҙаны — 17,9 мең км² (утрауҙар менән бергә 18,3 мең км²)[2]; күләме — 838 км³; көньяҡтан төньяҡҡа оҙонлоғо — 219 км, иң ҙур киңлеге — 125 км. Диңгеҙ кимәленән бейеклеге — 4,84 м[2][3]. Төньяҡ өлөшөндә тәрәнлеге 70-тән 230 метрға тиклем, ә көньяғында — 20-нән 70 метрға тиклем тирбәлә[4].
Яр буйындағы ҡалалар: Приозерск, Яңы Ладога, Шлиссельбург (барыһы ла — Ленинград өлкәһе), Сортавала, Питкяранта, Лахденпохья (барыһы ла — Карелия). Ладога күленә 40-ҡа яҡын йылғалар һәм эре шишмәләр ҡоя, улар араһында иң ҙуры — Свирь йылғаһы, ул Онега күленең һыуҙарын алып килә. Күлдән тик бер генә йылға ағып сыға — Нева[5]. Күлдең көньяҡ яртыһында өс ҙур ҡултыҡ — Свирь, Волхов һәм Шлиссельбург ҡултыҡтары урынлашҡан.
Һыу йыйыу бассейны майҙаны — 258 600 км²[6].
Ладога күлендә яҡынса 660 утрау бар, уларҙың дөйөм майҙаны — 435 км². Утрауҙарҙың 500 тирәһе күлдең төньяҡ өлөшөндә, Валаам һәм Көнбайыш Ладога архипелагтарында, Мантисаари утрауҙар төркөмөндә урынлашҡан[7]. Иң ҙур утрауҙар — Риеккалансари (55,3 км²), Мантсинсаари (39,4 км²), Кильпола (32,1 км²), Тулолансари (30,3 км²) һәм Валаам (27,8 км²)[8].
Ладога күле Волга-Балтика һыу юлын һәм Аҡ диңгеҙ—Балтика каналын үҙ эсенә алған мөһим һыу магистрале булып тора. Балыҡсылыҡ үҫешкән[2].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 2. Карелия и Северо-Запад/ Под ред. Е. Н. Таракановой. — Л.: Гидрометеоиздат, 1965. — 700 с.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Атлас «Ладожское Озеро». — Институт озероведения РАН. — СПб., 2002. — С. 120. — 128 с.
- ↑ Нежиховский Р. А. Река Нева и Невская губа. — Л.: Гидрометеоиздат, 1981.
- ↑ Кравчук П. А. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с. ISBN 5-7707-2044-1.
- ↑ Большая Российская энциклопедия. Т. 16. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2010. С. 576—578.
- ↑ Атлас Ленинградской области. — М.: ГУГК при СМ СССР, 1967. — С. 24—25.
- ↑ Плечко Л. А. Водные маршруты Ленинградской области. Л.: Лениздат, 1978. С. 49-101.
- ↑ Калесник С. В. Ладожское озеро
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Андреев А. П. Ладожское озеро. Ч. 1-2. — СПб.: Тип. Морского министерства, 1875.
- Ладожское озеро // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Озёра Карелии / Ред. коллегия: Александров Б. М., Зыцарь Н. А., Новиков П. И., Покровский В. В., Правдин И. Ф. — Петрозаводск: Госиздат Карельской АССР, 1959. — С. 362–385 (Ладожское озеро). — 618 с. — 3000 экз.
- Григорьев С. В., Люллин А. Г. Ладожское озеро как объект хозяйственного использования. — Л., «Наука», 1975. — 124 с.
- Озерецковский Н. Я. Путешествие по озёрам Ладожскому и Онежскому. — Петрозаводск: Карелия, 1989. — 208 с.: ил. — ISBN 5-7545-0151-X
- Калесник С. В. Ладожское озеро. — Л.: Гидрометеоиздат, 1968. — 160 с. (обл.)
- Кочкуркина С. И. Памятники Юго-Восточного Приладожья и Прионежья X—XIII вв. — Петрозаводск: Карелия, 1989. — 348 с.: ил. — ISBN 5-7545-0317-2
- Кочкуркина С. И. Приладожье в X—XIII вв.: Автореф. дис. канд. ист. наук / АН СССР. Ин-т археологии. — М.: Б. ин-та., 1969. — 19 с.
- Кочкуркина С. И. Юго-Восточное Приладожье в Х-XIII вв. — Л.: Наука, 1973. — 150 с.: ил.
- Средневековые поселения Карелии и Приладожья: [Сб. ст.] — Петрозаводск: КФАН СССР, 1978. — 167 с.: ил.
- Ладога / Под ред. В.А. Румянцева, С.А. Кондратьева. — Санкт-Петербург: Издательство Института озероведения РАН, 2013. — 568 с.
- Юрковец В. П. Ладожская астроблема. // Вестник Российской академии ДНК-генеалогии. — ISSN 1942-7484. Raleigh N. C. Lulu. 2011. Т. 4. № 10. С. 1997—2018.
Һылтанмалар
үҙгәртергәЛадога Викимилектә | |
Ладога Викигид |
- Научно-исследовательский центр «Валаам» . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2012 йыл 4 ғинуар архивланған.
- Ладожское озеро — возможности для рыбалки . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2011 йыл 12 ғинуар архивланған.
- Сайт «Ладожское озеро» . Архивировано 18 август 2011 года.
- Фотоальбом «Ладога и Онега» . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2011 йыл 19 сентябрь архивланған.
- Загадочные явления на Ладожском озере . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- Ладожские шхеры . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2010 йыл 2 декабрь архивланған.
- Ладожское озеро (в аудиоформате) . Дата обращения: 6 декабрь 2010. 2011 йыл 1 июль архивланған.
- Бой у острова Сухо . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- Карты глубин Ладожского озера . Архивировано 29 сентябрь 2007 года. 2007 йыл 19 август архивланған.
- Прогноз ледовых условий на Финском заливе и Ладожском озере . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- Список островов . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2010 йыл 12 февраль архивланған.
- Историческая справка по островам и мысам Ладоги и места стоянок . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- Flash-панорамы Ладожского озера . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2013 йыл 27 ноябрь архивланған.
- Проект Ладога . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- История исследований Ладоги . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2018 йыл 27 ноябрь архивланған.
- Особенности движения и стоянки судов по судоходным путям Северо-Западного бассейна. Движение судов. Ладожское озеро . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года.
- Тайны затонувших кораблей. Карта . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2010 йыл 3 декабрь архивланған. (рус.)
- Субетто Д. А. История формирования Ладожского озера и его соединения с Балтийским морем . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. (рус.)
- Кудерский Л. А. Пути формирования ихтиофауны Ладожского озера . Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано 18 август 2011 года. 2012 йыл 4 ғинуар архивланған. (рус.)
- Лоция Ладожского озера 2014 йыл 24 октябрь архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 1 апрель 2019)
Топографик карталар
үҙгәртергәP-36-XIX,XX | ||
P-36-XXV,XXVI | P-36-XXVII,XXVIII | |
P-36-XXXI,XXXII | P-36-XXXIII,XXXIV | |
O-36-II |