Йылдам үҫеш биләмәһе
Рәсәй Федерацияһында йылдам социаль-иҡтисади үҫеш биләмәһе ( (рус.) ТОР[1] йәки ТОСЭР[2]) — Рәсәйҙә инвестициялар йәлеп итеүҙе, иҡтисад үҫешен тиҙләтеү һәм халыҡ тормошон яҡшыртыу маҡсатында ойошторолған льготалы һалым шарттары, ябайлаштырылған административ процедуралар һәм башҡа өҫтөнлөктәргә эйә иҡтисади зона[3]. Бында «Азия-Тымыҡ океан Регионының (АТР) төп эшлекле үҙәктәре менән көнәркәшлек итерлек бизнес шарттары» булдырырлырға тейеш .
| Йылдам үҫеш биләмәһе | |
| Нигеҙләү датаһы | 29 декабрь 2014 |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рәсәй |
Ил эсендә инфраструктура һәм ташламалар менән етештереү старты кәрәкле территорияларҙы айырыу — эре предприятиеларҙы йәлеп итеүҙә киң таралған халыҡ-ара практика[2]. Ил эсендә ошондай территориялар булдырыуҙы «ҡытай юлы» тип атайҙар .
Тарихы
үҙгәртергә2013 йылдың 12 декабрендә Рәсәй президенты рәсәй Федераль йыйылышҡа мөрәжәғәтнамәһендә ойошторорға тәҡдим Алыҫ Көнсығышта һәм Себерҙә, шул иҫәптән экспортҡа сеймал ғына йүнәлтмәй, етештереүҙе айырым шарттарҙа ойоштороу маҡсатында уҙымлы иҡтисади үҫеш махсус биләмәләре селтәре булдырыуҙы тәҡдим итте[2].
2014 йылдың 29 декабрендә ҡабул ителгән ФЗ «Рәсәй Федерацияһында йылдам социаль-иҡтисади үҫеш территориялары тураһында» Федераль Закон ҡабул ителде, һәм ул, айырым иҡтисади зоналар, территориаль үҫеш зоналары, «Сколково», Ябыҡ административ-территориаль берәмек ЗАТО һ. б. өҫтәп, булған хоҡуҡи яҫылыҡҡа льготалы территорияларҙың яңы төрөн — ТОСЭР-ҙы индерҙе, .[4]
Үҙенсәлектәре булыу сәбәпле барлыҡҡа килтерелеүсе ТОСЭР-ҙар түбәндәгесә айырыла:
- Алыҫ Көнсығышта;
- моноҡалалар территорияһында;
- территорияларға Ябыҡ административ-территориаль берәмек (ЗАТО) территорияһында
Резиденттарға ташламалар
үҙгәртергә- Файҙалы ҡаҙылмалар табышына һалым: дүрт йыл дауамында 0 % яйлап 100 %-ҡа тиклем артыуҙы күҙаллап[2].
- Табышҡа һалым: тәүге биш йыл дауамында, 5 % -тан артмаҫҡа, артабанғы 5 йыл дауамында 10%-тан да түбән булмаҫҡа тейеш .
- Мөлкәткә һалым, ер һалымы: азат итеү ҡаралыуы мөмкин.
- Социаль иғәнә: 10 йыл эсендә 7,6 % .
- Ирекле таможня территорияһы режимын ҡулланыу.
- Инфраструктураның төрлө объекттарына тоташтырыуҙың льготалы режимы .
- Сит ил квалификациялы хеҙмәткәрҙәрен льготалы һәм тиҙләтеү тәртибендә йәлеп итеү мөмкинлеге.
- Халыҡ-ара иҡтисади хеҙмәттәшлек һәм үҫеш ойошмаһының ОЭСР иң алдынғы дәүләттәре миҫалында санитар һәм техник регламент ҡулланыу.
- Ер менән файҙаланыуҙың айырым тәртибе.
- Ҡортом түләүенең льготалы ставкалары.
- Дәүләт контроле һәм муниципаль күҙәтеү үткәреүҙең айырым тәртибе.
- Айырым дәүләт хеҙмәттәре күрһәтеү мөмкинлеге.
Йылдам үҫеш территорияһы булдырыу маҡсатында Рәсәй Федерацияһының Граждандар, Хеҙмәт, Ер, Урман кодекстары, шулай уҡ Рәсәй субъекттарының закон сығарыу һәм башҡарма власть органдары, урындағы үҙидара тураһында, хосусилаштырыу тураһында, мотлаҡ страховкалау тураһында, сит ил кешеләре, лицензиялау тураһында, экологик экспертиза, таможня бүлемдәре тураһында һәм Рәсәй Федерацияһының башҡа закон акттары үҙгәртелде[5].
Йылдам социаль-иҡтисади үҫеш биләмәһе булдырыу
үҙгәртергәЙылдам үҫеш биләмәһе булдырыуға 3 млрд һум аҡса резервланаған[6].
Алыҫ Көнсығыш
үҙгәртергә2015 йылда Рәсәй хөкүмәте «Хабаровск» һәм Хабаровск крайының «Комсомольск» Приморье крайының[3]"Надеждинский" йылдам үҫеш территорияларын булдырыуҙы хупланы. Тағы ла алты Йылдам үҫеш территорияһын: Амур өлкәһендә «Приамурская» һәм «Белогорск», Приморьела «Камчатка», «Михайловская», Чукоткала «Беринговский» һәм Яҡутстанда «Кангалассы» индустриаль паркын төҙөү планлаштырылды.
2016 йылдың мартында Сахалин өлкәһендә ике ТОР төҙөү тураһында билдәле була: аҙыҡ-түлек етештереү буйынса «Көньяҡ» һәм «Тау һауаһы» — утрауҙа туризм үҫеше маҡсатындаref>Медведев подписал постановления о создании двух ТОРов на Сахалине. РИА Новости. Дата обращения: 18 март 2016.</ref>[7]; шулай уҡ Приморье крайында «Йондоҙ» караптар төҙөү комплексы базаһында «Оло таш» йылдам үҫеш биләмәһен булдырыу[8].
ТОСЭР-ҙың бер нисә проекты Алыҫ Көнсығышты үҫтереү Фонды ҡатнашлығында тормошҡа ашырыла.
Булдырылған ТОР-ҙарға Ҡытайҙың[9]шәхси һәм дәүләт компаниялары үҙҙәренең предприятиеларын күсереп төҙөргә йыйыналар.
Суйфыньхэла тауарҙар пошлинаһыҙ күсереләсәк һәм кешеләр иркенләп йөрөйәсәк ирекле иҡтисади зона (транссик буйы ТОР-ы), барлыҡҡа килә[10]. Ул үҙ эсенә рәсәй яғынан 233 гектар һәм ҡытай яғынан 180 гектар майҙанды һыйҙыра аласаҡ; проект 1,5 миллиард доллар менән баһалана.
Курил утрауҙары
үҙгәртергә2016 йылда Курил утрауҙарында финанс күләме 68,9 миллиард һумлыҡ яңы федераль маҡсатлы программа тормошҡа ашырыла башлаған. Курил утрауҙарының иҡтисад үҫеше тотороҡло барырлыҡ шарттар булдырыу уның төп һөҙөмтәһе булырға тейеш. Быны фәҡәт заман технологияларын ҡулланып, тәбиғи-ресурс потенциалын комплекслы файҙаланыу нигеҙендә генә тормошҡа ашырыу мөмкин буласаҡ.
ТОР булдырыуҙың төп маҡсаты — «кешеләрҙең йәшәү сифатын яҡшыртыу һәм Курил утрауҙарына күсеп килеүселәргә максималь булышлыҡ күрһәтеү».
«Курилы» ТОР проекты дөйөм хаҡы 19,3 млрд һум тәшкил иткән 22 проект үтәүҙе ҡарай, шуның 7 млрд һумын һалынған дәүләт аҡсаһы тәшкил итә. «Курилы» ТОР-ында 210 млн һөмбаш (лосось) тоҡомло балыҡ үрсетеү буйынса 12 завод төҙөләсәк. Балыҡ иҫәбен гарантиялаған тергеҙеү 40 мең тонна самаһы тәшкил итәсәк. ТОР-ҙа йылына 100 тонна агар-агар, 200 тонна ҡабырсаҡ һәм 19 тонна трепанг етештереү предприятиеһы ингән марикультурный кластер булдырыласаҡ.
«Курилы» ТОР-ына Уруп утрауында тау-эшкәртеү комбинаты төҙөү проекты индереләсәк. Курил иҡтисадын үҫтереүҙең мөһим йүнәлеше булып, мәҫәлән, Итуруп һәм Кунашир утрауҙарындағы бальнеологик сығанаҡтар базаһында ике туристик комплекс төҙөү тора. ТОР проекты 1 меңдән ашыу эш урындары булдырыу мөмкинлеген бирә[11].
Калининград өлкәһе
үҙгәртергә2015 йылда РФ премьер-министры Дмитрий Медведев Калининград өлкәһендә лә льготалы режим таратыу буйынса ҡануниәткә үҙгәрештәр индерергә ҡушты. Иҡтисад үҫеше министрлығы эшләгән закон поектында унда элегерәк урынлаштырылған Айырым иҡтисади зонаны Уҙымлы үҫеш территорияһы итеп үҙгәртеп ҡороу фаразлана[12].
Моноҡалалар
үҙгәртергәИң беренсе булып ТОР моноҡалаһы статусын Юрга һәм Кемерово өлкәһендәге[13][14]Анжеро-Судженск ҡалаһы алды. Төбәк һәм моноҡала властары Юграла теплица хужалығы комплексы, ағас эшкәртеү заводы, транспорт-логистик үҙәге һәм ҡағыҙ комбинатына, Анжеро-Судженскиҙа быяла-пластик торбалар, ҡан плазмаһы, резина һәм пластмасса изделиелар, шулай уҡ кварциттар эшкәртеү һәм табаҡлы быяла етештереү буйынса инвесторҙар йәлеп итергә ниәтләй.
2015 йылда Кангалассы (Яҡутстан) ҡасабаһы ТОР статусын алды.
2016 йылда РФ премьер-министры Дмитрий Медведев «Краснотурьинск»[15] (Свердловск өлкәһе), Тольятти (Һамар өлкәһе)[16]Уҙымлы үҫеш территориялары тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы. Шулай уҡ 2016 йылда Алтай крайында[17]. атап әйткәндә, ҡалала Алейск[18], Заринск[19] һәм Новоалтайск[13]ҡалаларында, шулай уҡ ҡала шахтёр ҡалаһы Гуково (Ростов өлкәһе)[20]ТОР булдырыу мәсьәләһе ҡаралды. Надвоицы (Карелия) ҡасабаһы ТОР статусын алды.
2017 йылда Димитровград (Ульяновск өлкәһе) ТОР һәм Саров (Түбәнге Новгород өлкәһе) моноҡала булараҡ ТОР статусын алды. 2017 йылдың сентябрендә Сарапул ҡалаһы (Удмурт Республикаһы) ТОСЭР статусын алды. 2017 йылдың декабрендә социаль-иҡтисади үҫеш территорияһы статусын Невинномысск (Ставрополь крайы) моноҡалаһы алды. Новокузнецк[21].та шул статусты алыу мөмкинлегенә эйә
2019 йылда Галич, Кострома өлкәһенең ике моноҡалаһынан беренсе булып, ТОР статусын ала[22].
2019 йылдың февралендә Рәсәй президенты Владимир Владимирович Путин Костомукша ҡалаһына (Карелия) ТОСЭР статусы бирелеү тураһындағы указға ҡул ҡуйҙы .
Смоленск өлкәһе
үҙгәртергә2017 йылдың 6 мартында РФ премьер-министры Дмитрий Медведев «Дорогобуж» йылдам үҫеш территорияһына тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы[23].
Ярославль өлкәһе
үҙгәртергә2017 йылдың 28 сентябрендә РФ премьер-министры Дмитрий Медведев «Тутаев» уҙымлы үҫеш территорияһы тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы[24].
Белгород өлкәһе
үҙгәртергә2018 йылдың 16 мартында РФ премьер-министры Дмитрий Медведев «Губкин» йылдам үҫеш территорияһы тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы[25].
Һамар өлкәһе
үҙгәртергә2016 йылда Тольятти ТОР статусын алды.
2019 йылдың Чапаевск ТОР статусын ала.
Иваново өлкәһе
үҙгәртергә2018 йылдың 17 февралендә РФ премьер-министры Дмитрий Медведев ҡул ҡуйған ҡарар уҙып территорияны үҫтереү тураһында «Наволоки» уҙымлы үҫеш территорияһы тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы.
2018 йылдың 14 декабрендә РФ премьер-министры РФ Дмитрий Медведев «Южа» йылдам үҫеш территорияһы тураһындағы ҡарарға ҡул ҡуйҙы.
Реакция һәм тәнҡит
үҙгәртергәЗакон ТОР-ҙарҙа Ҡытай Халыҡ Республикаһы граждандарын КНР ерҙе ҡортомға алыуға, тәбиғәт ресурстарына һәм льготалы иҡтисади эшмәкәрлеккә яҡынайтҡандары өсөн милли-патриотик сәйәсмәндәр яғынан закон аяуһыҙ ҡаты тәнҡитләнә[5][26].Уларҙың нисбәт буйынса демографик ситуацияһы радикаль айырмалы булғанғамы, ҠХР менән сағыштырғанда, был илдәрҙеңхәрби көсө һәм иҡтисади потенциалы күпкә аҙ булып, хәүефләндермәгәнгәме — япон, көньяҡ корея һәм башҡа төрлө бизнес ҡатнашыуына ҡарата шундай әүҙем ризаһыҙлыҡ ишетелмәне .
Борис Миронов фекеренсә, 2014 йылдың 29 декабрендә ҡабул ителгән «Рәсәй Федерацияһындағы йылдам социаль-иҡтисади үҫеш территориялары тураһында» 473-сө һанлы ФЗ[27] Алыҫ Көнсығыштағы хәлгә һиҙелерлек йоғонто яһауы ихтимал[28]. Законды ҡабул иткәндә, Граждандар, Хеҙмәт, Ер һәм Урман кодексына үҙгәрештәр индереү менән бәйле. Дөйөм алғанда, был үҙгәрештәр Рәсәйҙә сит ил эшсе көсөн файҙаланған сит ил компаниялары өсөн хужалыҡ эшмәкәрлеге алып барыу буйынса киң мөмкинлектәр аса. Һәм бындай әүҙемлек Алыҫ Көнсығыштың ҠХР менән сиктәш территорияларында кеше аҙ йәшәгән урындарҙа сағылыш табасаҡ.
Мәҫәлән, 28-се статья сит ил компанияларына уларҙың юллауы буйынса ер участкаларын һәм уларҙа урынлашҡан күсемһеҙ милекте мәжбүри тартып алыу мөмкинлеген бирә. Шул уҡ ваҡытта тартып алынған ер һәм мөлкәт өсөн компенсация суммаһын компания үҙе билдәләй.
473-сө ФЗ-дың 18-се статьяһы эш биреүсегә Рәсәй Хеҙмәт кодексын үтәү бурысын ҡуя. Ләкин һуңғыһына үҙгәрештәр индерелде[29].
- сит ил хеҙмәткәрҙәрен йәлеп итеү һәм файҙаланыу өсөн рөхсәт алыу талап ителмәй;
- йылдам социаль-иҡтисади үҫеш территорияһын резиденты тарафынан хеҙмәт эшмәкәрлеген алып барыу өсөн йәлеп ителгән сит ил гражданына рөхсәт, сит ил гражданын хеҙмәт эшмәкәрлеге алып барыу өсөн Рәсәй Федерацияһына саҡырыу бирелгән квотаны иҫәпкә алмайынса тормошҡа ашырыла.
2016 йылдың ғинуарында эшҡыуар Тиньков Олег Камчатка крайының федераль һәм төбәк чиновниктарын тәнҡитләне, үҙенең ҡунаҡхана төҙөлөшө планлаштырыуы ер алыу һәм инфраструктура ҡатмарлылыҡтары менән бәйле булғанын ентекле аңлатты[30]: «…был Йылдам үҫеш биләмәләре, Алыҫ Көнсығыш, бушлай гектарҙар тураһындағы һөйләшеүҙәр — буш һүҙ генә».
Байҡал Аръяғы крайы территорияларының ҡытай эшҡыуарҙары тарафынан үҙләштерелеүе урындағы халыҡта борсолоу һәм ризаһыҙлыҡ тыуҙырҙы[31]. Иркутск өлкәһе участкаһының уңдырышлы ҡатламын ҡытай эшҡыуарҙарының ағыулы химикаттар менән бысратып тәләф итеүе халыҡта кире мөнәсәбәт барлыҡҡа килтерҙе[32]. Н. Михалков яңғыратҡан фекер буйынса, Рәсәй территорияһына сит ил граждандарының үтеп инеүе ҠХР тарафынан Рәсәй биләмәләрен баҫып алыуына етди ярҙам күрһәтеүе мөмкин[33].
Урмандарҙы юҡ итеү урындағы халыҡты, Рәсәй Алыҫ Көнсығышының ерле халыҡтарын, берҙән-бер йәшәү сығанағынан мәхрүм ҡалдырыуы мөмкин[34].
ТОР-ҙы «ҡытай юлы» тип атап, хәҙерге ваҡытта барлыҡҡа килгән халҡы һаман арта барыусы төньяҡ ҡытай провинциялары менән, халҡы йыш күсеп киткән Алыҫ Көнсығыш (РФ) араһындағы демографик контраст иҫәпкә алынмай[35]. Мәҫәлән, 2017 йылғы мәғлүмәт буйынса,[36] килгән мигранттар һаны 15 %-ҡа (400 мең) артты. Шул уҡ ваҡытта Алыҫ Көнсығыш федераль округынан һуңғы йылдарҙа 20 % төп халыҡ, яҡынса 2 млн кеше күсенеп китте.
«Халыҡ балансын яйға һалыу һәм йылдам үҫеш тәьмин итеү» маҡсатында, ТОР тураһында закон ҡабул ителгәндән һуң, 2015 йылдың 29 октябрендә Ҡытай Халыҡ Республикаһында икенсе бала табырға рөхсәт бирелде[37]; ә Рәсәйҙә 2018—2019 йылдарҙа БДИ-ға ҡытай теленән һынау индереү планлаштырылды[38] — был юғары уҡыу йортона уҡырға инеү (сит ил телен белеү) өсөн етерлек нигеҙ булып тора.
Ғәмәлдәге ТОСЭР исемлеге
үҙгәртергә(Тулы булмаған исемлек)
| № | ТОСЭР на Дальнем Востоке[39][40] | Төбәк | Барлыҡҡа килеү ваҡыты | Ист. |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Хабаровск | Хабаровский край | 25.06.2015 | [1] |
| 2 | Комсомольск | Хабаровский край | 25.06.2015 | [2] |
| 3 | Надеждинская | Приморский край | 25.06.2015 | [3] |
| 4 | Чукотка (ранее ТОР «Беринговский») | Чукотка автономиялы округы | 21.08.2015 | |
| 5 | Михайловский | Приморский край | 21.08.2015 | |
| 6 | «Кангалассы» индустриаль паркы | Саха Республикаһы (Яҡутстан) | 21.08.2015 | |
| 7 | Белогорск | Амур өлкәһе | 21.08.2015 | |
| 8 | Амур буйы | Амурс өлкәһе | 21.08.2015 | |
| 9 | Камчатка | Камчатка крайы | 28.08.2015 | |
| 10 | Большой камень | Приморский край | 28.01.2016 | |
| 11 | Көньяҡ Яҡутстан | Саха Республикаһы (Яҡутстан) | 28.12.2016 | |
| 12 | Южная | Сахалин өлкәһе | 17.03.2016 | |
| 13 | Горный Воздух | Сахалин өлкәһе | 17.03.2016 | |
| 14 | Амуро-Хинганская | Йәһүд автономиялы өлкәһе | 27.08.2016 | |
| 15 | Нефтехимический | Приморский край | 07.03.2017 | |
| 16 | Николаевск | Хабаровский край | 19.04.2017 | |
| 17 | Свободный | Амур өлкәһе | 03.06.2017 | |
| 18 | Курилы | Сахалин өлкәһе | 23.08.2017 | |
| 19 | Бүрәтстан | Бүрәт Республикаһы | 14.06.2019 | |
| 20 | Байҡал аръяғы | Байҡал аръяғы крайы (22 ауыл районы, Чита ҡалаһы һәм Агинск ҡасабаһы) | 31.07.2019 |
| № | ТОСЭР (Уҙымлы социаль-иҡтисади үҫеш территорияһы) — Свободный порт[39] | Төбәк | Барлыҡҡа килеү ваҡыты | Тарихы |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Свободный порт Владивосток | 5 төбәкте үҙ эсенә ала (22 муниципаль берәмек) | 12.10.2015 |
| № | моноҡалаларҙа ТОСЭР[39][40] | Төбәк | Баплыҡҡа килеү ваҡыты | Тарихы |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Яр Саллы | Татарстан Республикаһы | 28.01.2016 | [4] |
| 2 | Гуково | Ростов өлкәһе | 28.01.2016 | |
| 3 | Усолье-Сибирское | Иркутск өлкәһе | 26.02.2016 | |
| 4 | Юрга | Кемеров өлкәһе | 07.07.2016 | |
| 5 | Краснокаменск | Байҡал аръяғы крайы | 16.07.2016 | |
| 6 | Надвоицы | Карелия Республикаһы | 19.09.2016 | |
| 7 | Анжеро-Судженск | Кемерово өлкәһе | 19.09.2016 | |
| 8 | Краснотурьинск | Свердловск өлкәһе | 19.09.2016 | |
| 9 | Тольятти | Һамар өлкәһе | 28.09.2016 | |
| 10 | Бәләбәй | Башҡортостан Республикаһы | 29.12.2016 | |
| 11 | Күмертау | Башҡортостан Республикаһы | 29.12.2016 | |
| 12 | Емва | Коми Республикаһы | 06.03.2017 | |
| 13 | Кировск | Мурманск өлкәһе | 06.03.2017 | |
| 14 | Дорогобуж | Смоленск өлкәһе | 06.03.2017 | |
| 15 | Баҡал | Силәбе өлкәһе | 06.03.2017 | |
| 16 | Каспийск | Дағстан Республикаһы | 23.03.2017 | |
| 17 | Чусовой | Пермь крайы | 23.03.2017 | |
| 18 | Димитровград | Ульяновск өлкәһе | 19.07.2017 | |
| 19 | Абаза | РХакас Республикаһы | 24.07.2017 | |
| 20 | Новотроицк | Ырымбур өлкәһе | 24.07.2017 | |
| 21 | Селенгинск | Бүрәт Республикаһы | 29.07.2017 | |
| 22 | Череповец | Вологда өлкәһе | 07.08.2017 | |
| 23 | Петровск | Һарытау өлкәһе | 27.09.2017 | |
| 24 | Рузаевка | Мордва Республикаһы | 27.09.2017 | |
| 25 | Тутаев | Ярослав өлкәһе | 28.09.2017 | |
| 26 | Сарапул | Удмурт Республикаһы | 29.09.2017 | |
| 27 | Вятские Поляны | Киров өлкәһе | 12.10.2017 | |
| 28 | Лесной | Рязань өлкәһе | 13.11.2017 | |
| 29 | Верхний Уфалей | Силәбе өлкәһе | 13.11.2017 | |
| 30 | Сосенский | Калуга өлкәһе | 13.11.2017 | |
| 31 | Зеленодольск | Татарстан Республикаһы | 22.12.2017 | |
| 32 | Түбән Кама | Татарстан Республикаһы | 22.12.2017 | |
| 33 | Чистай | Татарстан Республикаһы | 22.12.2017 | |
| 34 | Кондопога | Карел Республикаһы | 22.12.2017 | |
| 35 | Котовск | Тамбов өлкәһе | 22.12.2017 | |
| 36 | Невинномысск | Ставрополь крайы | 22.12.2017 | |
| 37 | Наволоки | Иваново өлкәһе | 17.02.2018 | |
| 38 | Павловск | Воронеж өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 39 | Канаш | Сыуаш Республика | 16.03.2018 | |
| 40 | Гаврилов-Ям | Ярославская область | 16.03.2018 | |
| 41 | Зверево | Ростов өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 42 | Варгаши | Ҡурған өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 43 | Донецк | Ростов өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 44 | Новоалтайск | Алтай крайы | 16.03.2018 | |
| 45 | Саянск | Иркутск өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 46 | Новокузнецк | Кемерово өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 47 | Заринск | Алтай крайы | 16.03.2018 | |
| 48 | Губкин | Белгород өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 49 | Линево | Новосибирск өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 50 | Далматово | Ҡурған өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 51 | Ефремов | Тула өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 52 | Сердобск | Пенза өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 53 | Онега | Архангель өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 54 | Черемхово | Иркутск өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 55 | Пикалево | Ленинград өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 56 | Угловка | Новгород өлкәһе | 16.03.2018 | |
| 57 | Ростов | Ярослав өлкәһе | 30.06.2018 | |
| 58 | Камешково | Владимирская область | 06.09.2018 | |
| 59 | Прокопьевск | Кемерово өлкәһе | 05.12.2018 | |
| 60 | Южа | Иваново өлкәһе | 14.12.2018 | |
| 61 | Дагестанские огни | Дағстан Республикаһы | 15.12.2018 | |
| 62 | Галич | Кострома өлкәһе | 25.01.2018 | |
| 63 | Менделеевск | Татарстан Республикаһы | 12.02.2019 | |
| 64 | Ясный | Ырымбур өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 65 | Катайск | Ҡурған өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 66 | Нефтекамск | Башҡортостан Республикаһы | 12.02.2019 | |
| 67 | Белорет | Башҡортостан Республикаһы | 12.02.2019 | |
| 68 | Костомукша | Республика Карелия | 12.02.2019 | |
| 69 | Благовещенск | Башҡортостан Республикаһы | 12.02.2019 | |
| 70 | Чапаевск | Һамар өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 71 | Глазов | Удмурт Республикаһы | 12.02.2019 | |
| 72 | Решетиха | Нижегородская область | 12.02.2019 | |
| 73 | Володарск | Түбәнге Новгород өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 74 | Нытва | Пермь крайы | 30.03.2019 | |
| 75 | Белая Холуница | Киров өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 76 | Боровичи | Новгород өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 77 | Алексин | Тула өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 78 | Горный | Новосибирск өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 79 | Михайловка | Волгоград өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 80 | Мейәс | Силәбе өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 81 | Мценск | Орёл өлкәһе | 12.04.2019 | |
| 82 | Тулун | Иркутск өлкәһе | 16.12.2019 |
| № | ТОСЭР — ЗАТО[39] | Төбәк | Бапрлыҡҡа килеү ваҡыты | Тарихы |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Саров | Түбәнге Новгород өлкәһе | 20.04.2017 | [5] |
| 2 | Железногорск | Красноярский крайы | 06.02.2018 | |
| 3 | Озёрск | Челябинская область | 06.02.2018 | |
| 4 | Снежинск | Силәбе өлкәһе | 06.02.2018 | |
| 5 | Заречный | Пенза өлкәһе | 05.07.2018 | |
| 6 | Новоуральск | Свердловск өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 7 | Северск | Томск өлкәһе | 12.02.2019 | |
| 8 | Лесной | Свердловск өлкәһе | 12.02.2019 |
Шулай уҡ ҡарағыҙ
үҙгәртергә- Махсус иҡтисади зона
- Сколково
- Индустриаль парк
- Сәнәғәт паркы
- Технопарк
- Рәсәй Федерацияһының Алыҫ Көнсығышты үҫтереү буйынса министрлығы
- Ирекле Владивосток порты
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Подписан закон о территориях опережающего социально-экономического развития в Российской Федерации. Президент России. Дата обращения: 26 март 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 EY - Производственная и инновационная инфраструктура России - Особые экономические зоны и территории опережающего социально-экономического развития. www.ey.com. Дата обращения: 21 ғинуар 2016.
- ↑ 3,0 3,1 Территории опережающего развития. РИА Новости. Дата обращения: 16 ғинуар 2016.
- ↑ Территории опережающего развития зачем и кому они нужны Законru. Закон.ru. Дата обращения: 16 ғинуар 2016.(недоступная ссылка)
- ↑ 5,0 5,1 Путин все же подписал закон «Об отторжении российских территорий». Дата обращения: 21 ғинуар 2016.
- ↑ Татьяна Едовина Под «Звезду» подводят ТОР // Коммерсантъ.
- ↑ До 2018 года в ТОР "Южная" построят крупные тепличные комплексы. Российская газета. Дата обращения: 18 март 2016.
- ↑ Судостроительный комплекс «Звезда» вошел в ТОР «Большой Камень» // Коммерсантъ.
- ↑ Китай перенесет свои предприятия на российский Дальний Восток — Meduza. Meduza. Дата обращения: 6 апрель 2016.
- ↑ Трансграничная ТОР может быть создана в районе Пограничный - Суйфэньхэ. ГТРК "Владивосток" - Вести (Приморье). Дата обращения: 11 февраль 2018. 2018 йыл 11 февраль архивланған.
- ↑ Власти создадут ТОР "Курилы". RT. Дата обращения: 3 июнь 2016. 2016 йыл 4 июнь архивланған.
- ↑ Правительство рассмотрит законопроект о создании ТОР в Калининграде. РБК. Дата обращения: 27 февраль 2016.
- ↑ 13,0 13,1 Сергей Мухортов: «Я не понимал, насколько это непросто – совмещать бизнес и политику». Дата обращения: 24 февраль 2016. 2016 йыл 16 февраль архивланған.
- ↑ Юрга получит статус территории опережающего социально-экономического развития. Кемеровская область. Дата обращения: 24 февраль 2016. 2016 йыл 2 март архивланған.
- ↑ О создании территории опережающего социально-экономического развития «Краснотурьинск» (Свердловская область). government.ru. Дата обращения: 20 сентябрь 2016.
- ↑ Постановление Правительства России от 28 сентября 2016 года № 974 «О создании территории опережающего социально-экономического развития „Тольятти“»
- ↑ "Мы выросли больше, чем планировали": руководитель "Алтайтары" рассказал о перспективах российского бизнеса и планах завода. altapress.ru. Дата обращения: 9 февраль 2016.
- ↑ Как привлечь инвесторов в алтайские моногорода. Российская газета. Дата обращения: 4 июнь 2016.
- ↑ АЛТАЙСКИЙ ГУБЕРНАТОР РАССКАЗАЛ О «ЗАКРЫТОМ ДИАЛОГЕ» С ПРЕЗИДЕНТОМ. 2016 йыл 8 март архивланған.
- ↑ Город Гуково Ростовской области станет территорией опережающего развития / Новости / Русский век.
- ↑ Новокузнецк пустили в ТОСЭР // Коммерсантъ (Новосибирск). — 2017-01-24. — В. 12.
- ↑ Медведев подписал постановление о создании ТОР в городе Галич Костромской области
- ↑ Постановление Правительства России от 16 марта 2018 г. № 274 “О создании территории опережающего социально-экономического развития Губкин. 14 август 2018 тикшерелгән.
- ↑ О создании территории опережающего социально-экономического развития "Наволоки". pravo.gov.ru. Дата обращения: 20 февраль 2019.
- ↑ Постановление Правительства России от 14 декабря 2018 г. № 1522 “О создании территории опережающего социально-экономического развития Южа. www.garant.ru. Дата обращения: 20 февраль 2019.
- ↑ Федеральный закон "О территориях опережающего социально-экономического развития в России". Дата обращения: 21 ғинуар 2016.
- ↑ Федеральный закон Российской Федерации от 29 декабря 2014 г. N 473-ФЗ «О территориях опережающего социально-экономического развития в Российской Федерации»
- ↑ Запись передачи Нейромир-ТВ на YouTube Сдача Российской властью, РОССИИ — Китаю. Борис Миронов 29.07.2015
- ↑ Федеральный закон Российской Федерации от 31 декабря 2014 г. N 519-ФЗ «О внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации в связи с принятием Федерального закона „О территориях опережающего социально-экономического развития в Российской Федерации“»
- ↑ Тиньков отказался строить отель на Камчатке за 250 млн руб. РБК. Дата обращения: 21 ғинуар 2016.
- ↑ Ирина Трофимова, Анна Кулигина Китайский тупик — передача Забайкальского телеканала о передаче в аренду 2 млн гектар в Тарбагатайском районе (Бурятия)
- ↑ Горелые ядохимикаты оставили после себя китайцы под Иркутском, "Вести-Иркутск". Вести-Иркутск. Дата обращения: 29 май 2016.
- ↑ Россиянам настойчиво внушают чувство вины; передача "Бесогон TV". Телекомпания "Россия 24", официальный канал ВГТРК на Youtube. Дата обращения: 16 октябрь 2016.
- ↑ Крым наш, а Сибирь ваш! Китай забирает себе Сибирь без шума и пыли. Первый независимый телеканал Забайкальского края www.zab.tv.
- ↑ Китай угроза России с востока территория заблуждений документальные фильмы. Дата обращения: 13 июнь 2019.
- ↑ Число мигрантов на Дальнем Востоке в этом году выросло на 15%. Международная информационная группа Интерфакс. Дата обращения: 10 август 2017.
- ↑ Глава Китая: отмена политики "одного ребенка" сбалансирует население. РИА Новости. Дата обращения: 4 декабрь 2015.
- ↑ В российских школах через 2 года введут ЕГЭ по китайскому языку (17:44 - 04.02.2016). 5 февраль 2016 тикшерелгән.
- ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 Полный список преференциальных территорий: особых экономических зон (ОЭЗ) федеральных и региональных, опережающего социально-экономического развития (ТОСЭР, ТОР) в моногородах, на Дальнем востоке и других муниципальных образованиях Российской федерации. Консалтинговая компания "Верное решение". Дата обращения: 6 апрель 2019.
- ↑ 40,0 40,1 Справочная информация: "Территории опережающего социально-экономического развития" (КонсультантПлюс). Дата обращения: 6 апрель 2019.