Ғәләүетдинов Ишмөхәмәт Ғилметдин улы
Ғәләүетдинов Ишмөхәмәт Ғилметдин улы (1 ғинуар 1948 йыл — 10 октябрь 2015 йыл) — башҡорт теле белгесе, шәрҡиәтсе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1995), филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). Рәсәй Федерацияһының (2005) һәм Башҡорт АССР-ының (1986) атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2008).
| Ишмөхәмәт Ғилметдин улы Ғәләүетдинов | |
 | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны | |
| Вафат көнө |
10 октябрь 2015 (67 йәш) |
| Вафат урыны |
Башҡортостан Республикаһы Өфө ҡалаһы |
| Ил | |
| Ғилми даирәһе |
филология |
| Эшләгән урыны |
СССР Фәндәр академияһы Башкортостан тарих, тел һәм әҙәбиәт институты |
| Альма-матер |
Башҡорт дәүләт университеты (1969) |
| Ғилми дәрәжәһе |
филология фәндәре докторы (1992) |
| Ғилми исеме |
профессор |
| Ниндәй өлкәлә танылған |
Филология фәндәре докторы, профессор |
| Награда һәм премиялары |
 БАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986) |
Биографияһы
үҙгәртергә- Ишмөхәмәт Ғилметдин улы Ғәләүетдинов 1948 йылдың 1 ғинуарында Башҡорт АССР-ы (1993 йылдан Башҡортостан Республикаһы) Учалы районы Сораман ауылында тыуған. 1969 йылда Башҡорт дәүләт университетын тамамлай.
- Шул уҡ йылдан алып СССР Фәндәр академияһының Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында эшләй, 1992 йылдан — бүлек мөдире.
- 1993 йылдан алып Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының баш ғилми секретары вазифаһын башҡара.
- 1996—2006 йылдарҙа Гуманитар фәндәр бүлегенең академик-секретары вазифаһын башҡара.
- 2000—2010 йылдарҙа Өфө дәүләт сәнғәт академияһы ректоры, бер үк ваҡытта 2001 йылдан алып башҡорт, рус һәм сит телдәр кафедраһы мөдире, 2010 йылдан — башҡорт теле һәм әҙәбиәте кафедраһы мөдире.
- 2011 йылдан башлап «Проблемы востоковедения» журналы мөхәррире.
Ишмөхәмәт Ғилметдин улы Ғәләүетдинов 2015 йылдың 10 октябрендә Өфө ҡалаһында вафат булды[1].
Ғилми эшмәкәрлеге
үҙгәртергәИшмөхәмәт Ғәләүетдиновтың археография, текстология, әҙәби башҡорт теленең тарихи үҫешен өйрәнеү проблемалары, башҡорт балалар фольклоры менән бәйле. «Башҡорт әҙәби теленең ике быуаты» («Два века башкирского литературного языка; 2000»)монографияһында автор XIX быуат — XX быуат башы яҙма ҡомартҡылары нигеҙендә башҡорт әҙәби теленең үҫешен яҡтырта, уның телдән тыш сәбәптәрен күрһәтә. 300-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы. Рәсәй Фәндәр Академияһының Шәрҡиәтселәр йәмғиәте президенты (2004—2006).
Хеҙмәттәре
үҙгәртергә- Башҡорт әҙәби теленең тарихы. — Өфө, 1993 (авторҙ.);
- «Тарих нама-и булгар» Таджетдина Ялсыгулова. — Уфа, 1990;
- Башкирские народные детские игры. — Уфа, 2002.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
үҙгәртергә- БАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986)
- Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2005)
- Рәсәй Федерацияһының почетлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2008)
Балалар фольклорын өйрәнеүе
үҙгәртергәИшмөхәмәт Ғәләүетдиновтың «Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ» йыйынтығында Һынамыштар, Һанашмаҡтар, Тиҙәйткестәр, Үсекләшеүҙәр, Уйындар һ. б. балалар өсөн халыҡ ижады үрнәктәр урын алған [2]
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ В Уфе скончался известный ученый-языковед, бывший ректор Академии искусств Ишмухамет Галяутдинов — «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2015, 10 октябрь (рус.)
- ↑ Ғәләүетдинов И. Ғ. һәм башҡалар. Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ ( — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1994. — ISBN 5-295-01280-8.
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Ғәләүетдинов И. Ғ. һәм башҡалар. Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ (баш.). — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1994. — ISBN 5-295-01280-8.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- ГАЛЯУТДИНОВ Ишмухамет Гильмутдинович
- А. Р. Абдуллин. Востоковед из Уфы // Вестник Академии наук Республики Башкортостан. 1997. Т. 2. № 4.
- М. Ямалетдинов. Ишмөхәмәт Ғәләүетдинов = Ишмухамет Галяутдинов: документальная повесть. — Өфө, 2009.