Диндән сығыу
Диндән сығыу (рус. Вероотсту́пничество) — үҙ динеңдән сығыу йәки принциптарыңдан ситләшеү.
| Диндән сығыу | |
 | |
| Өлөшләтә тура килә | религиозное обращение[d] |
|---|---|
 Диндән сығыу Викимилектә | |
Тарихы үҙгәртергә
Христианлыҡтың иртә тарихында диндән сығыу тик Хоҙай ғына ярлыҡай алған гонаһтарҙың береһе тип ҡарала. III быуаттың икенсе яртыһында беренсе тапҡыр сиркәүҙә гонаһ ярлыҡау үткәрелә. Христианлыҡ дәүере Рим империяһында диндән сығыусыларға гражданлыҡ хоҡуҡтарынан мәхрүм итеү язаһы бирелгән. Урта быуаттарҙа Европала диндән баш тартыусыларҙы еретиктарға тиңләйҙәр һәм уларҙы ла шундай уҡ язаға дусар итәләр[5].
Диндән сығыу үҙгәртергә
Христианлыҡта үҙгәртергә
Апостасия (грек. Αποστασία — сигенеү) - христианлыҡтан ситләшеү, диндән сығыу. Диндән сығыу диндән тулыһынса баш тартыу, сиркәүҙән ситләшеп, догматтарын инҡар итеү йә клириктың үҙ бурыстарынан баш тартыуы, йәки сиркәү иерархияһына буйһонмауында сағыла. Сиркәү тәғлимәтен өлөшләтә инҡар иткән ерестән айырмалы рәүештә, апостасия уны тулыһынса инҡар итә.
Православие сиркәүҙәрендә апостасия хәлдәре һәм билдәләре ҡәтғи кодлаштырылмаған. Рәсәй империяһында апостасия дини енәйәт (ҡул һуҙыу) тип квалификациялана, «Енәйәттәрҙе иҫкәртеү һәм бөтөрөү тураһында устав» ҡәтғи рәүештә православныйҙарҙың икенсе дингә күсеүен тыя. Сиркәүҙән киткәндәрҙең хоҡуҡтары сикләнә, әммә енәйәт эҙәрлекләүенә дусар ителмәй, ә диндән сығыу — йәғни берәйһенең икенсе дингә күсеүенә килтергән ғәмәлдәр төрмәгә ябыу, һөргөнгә ебәреү юлы менән язаланған.[6]
Исламда үҙгәртергә
Иртидәд (араб. ارتداد) — мөртәтлек, бер хәлдән икенсеһенә күсеү) — исламдан икенсе дингә күсеү, унда исламда иң ҙур гонаһтарҙың береһе. Иртидәд эшләгән кешене мөртәт тип йөрөтәләр. Ислам дине буйынса, исламға кире ҡайтмаған һәм тәүбә итмәгән мөртәт мәңгегә тамуҡтың иң тәрән кимәлдәрендә янасаҡ[7]. Шәриғәт ҡануниәтенә ярашлы, диндән баш тартыу динһеҙлектең (көфөрлөк) иң ҡатмарлы формаларының береһе булып тора. Күпселек дини-хоҡуҡи мәктәптәрҙә (мәҙһәбтәрҙә) иҫәпләүҙәренсә, иртидәд мәленән алып быға тиклем кеше тормошонда булған изге эштәр буш һәм мәғәнәһеҙ булып ҡала[8]. Шәриғәт, аңлы рәүештә эшләнгәнме йә әйтелгән һүҙ арҡаһында ышанмаусанлыҡҡа килгәнме икәнлегенә ҡарамаҫтан, диндән сығыуҙы исламдан тайпылыш һәм көфөрлөккә төшөү тип ҡабул итә. Хатта шаяртып ҡына әйтелгән һүҙҙәр ҙә шәриғәттә динде инҡар итеү һәм көфөрлөккә төшөү тип баһалана[7].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Fenton, Siobhan The 13 countries where being an atheist is punishable by death. The Independent (30 март 2016). Дата обращения: 23 ноябрь 2016. Архивировано 31 октябрь 2016 года.
- ↑ Evans, Robert. Atheists face death in 13 countries, global discrimination: study (9 декабрь 2013). 14 апрель 2018 тикшерелгән.
- ↑ International Humanist and Ethical Union - You can be put to death for atheism in 13 countries around the world. Дата обращения: 5 март 2015. Архивировано 17 декабрь 2013 года.
- ↑ The Freedom of Thought Report. International Humanist and Ethical Union (2015). Дата обращения: 20 ноябрь 2016. Архивировано 23 ғинуар 2019 года.
- ↑ Вероотступничество. Энциклопедия Кругосвет. Дата обращения: 17 июнь 2013. Архивировано 17 июнь 2013 года.
- ↑ Кузьмин-Караваев В. Д. Религиозные посягательства // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- ↑ 7,0 7,1 Али-заде, 2007
- ↑ Цитата: «Аллах сказал: „А если кто из вас отпадет от вашей религии и умрёт неверным, у таких — тщетны их деяния в ближайшей и будущей жизни! Эти — обитатели огня, они в нём вечно пребывают“» Әл-Бәҡара 2:217
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Али-заде, А. А. [348 Иртидад] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8 (рус.).
- Васильев П. П. Богоотступничество // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Кузьмин-Караваев В. Д. Апостат // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Марков Н. Ф. Вероотступничество // Православная богословская энциклопедия. Т. 3. Издание Петроград. Приложение к духовному журналу «Странник» за 1902 г.