Джуди Гарленд

Джуди Гарленд (ингл. Judy Garland, ҡыҙ фамилияһы Фрэнсис Этель Гамм (ингл. Frances Ethel Gumm), 10 июнь 1922 йыл — 22 июнь 1969 йыл) — Америка актёры һәм йырсыһы, «Алтын глобус», «Грэмми», «Тони» премиялары һәм киноакадемияның Йәштәр наградаһы лауреаты, ике мәртәбә «Оскар» премияһы номинацияһына лайыҡ була. Актёрҙар Лайза Миннелли һәм Лорна Лафтың әсәһе. 1999 йылда Джуди Гарленд Америка киносәнғәт институты тарафынан Американың бөйөк кино йондоҙҙары исемлегенә индерелгән.

Джуди Гарленд
Judy Garland
1940 йылдарҙағы студия фотографияһы
Исеме	Фрэнсис Этель Гамм
Тыуған көнө	10 июнь 1922({{padleft:1922|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:10|2|0}})
Тыуған урыны	Гранд-Рапидс, Миннесота, АҠШ
Вафат көнө	22 июнь 1969({{padleft:1969|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:22|2|0}}) (47 йәш)
Вафат урыны	Челси, Лондон, Англия, Бөйөк Британия
Гражданлығы	АҠШ
Һөнәре	актриса, йырсы
Карьераһы	1924—1969
IMDb	ID 0000023
judygarland.com
Джуди Гарленд Викимилектә

Биографияһы

Фрэнсис Этель Гамм берәҙәк артистар ғаиләһендә тыуған. Бала саҡтан уҡ сығыш яһай башлай. Өлкән апалары Мэри Джейн Гамм (1915—1964) һәм Дороти Вирджинияға (1917—1977) эйәреп, ике йәш ярым сағында атаһының кинотеатры сәхнәһендә Раштыуа спектаклендә хор менән «Jingle Bells» йырын башҡара. Был уның дебюты була.

«Оз иленең тылсымсыһы» фильмында

1934 йылда быға тиклем күп йылдар дауамында «Сёстры Гамм» водевиль шоу менән гастролдәрҙә йөрөгән апалары Чикагоның "Көнсығыш театры"нда Джордж Джессел менән сығыш яһайҙар. Нәҡ Фрэнсис төркөмгә икенсе исем һайларға төҡдим итә, сөнки «Гамм» исемен тамашасылар көлөү менән ҡаршы алған. «Гарленд апалы-һеңлелеләр» («Сёстры Гарленд») исеме һайлана, Хоаги Кармайклдың популяр йыры менән мауыҡҡан Фрэнсис тиҙ арала үҙ исемен Джудиға алыштыра. Амбициозлы әсәләре ныҡышмалы рәүештә балаларын кино сәнғәте өлкәһенә этәрә. 1935 йылда ҡыҙҙарын «MGM» студияһында ҡарауҙарына өлгәшә. Гарлендтар кейенеп — яһанырға ла өлгөрмәгән булған, әммә Джудиның тәбиғилеге студия башлығы Луис Майерҙы үҙенә йәлеп итә. Киностудия 13 йәшлек ҡыҙ менән бер ниндәй һынауһыҙ оҙайлы контракт төҙөй. Компания тарихында был берҙән — бер осраҡ була.

17 йәшендә Джуди «Волшебник страны Оз» исемле музыкаль фильмдағы эше өсөн махсус «үҫмер» Оскарын ала.

1937 йылдағы «Чистокровки не плачут» фильмында Джудиның партнеры киноға тәүге тапҡыр төшөүсе йәш актёр Микки Руни була. Гарленд-Руни дуэты тамашасылар араһында шул тиклем билдәле булып китә, хатта «MGM» студияһы ошо пар менән туғыҙ фильм төшөрә. Барлығы Гарленд студияның 27 фильмында төшкән.

Уның «MGM»-ҙа аҙаҡҡы актерлыҡ эше "Йәйге гастролдәр "(«Летние гастроли») музыкаль фильмы була. Киноға төшкән саҡта ул һаулыҡ яғынан бик етди проблемалар кисерә һәм йыуаная. Шәхси проблемалары арҡаһында төшөрөү процесы һигеҙ айға һуҙылып китә. Тағы ла ике айҙан, 20 фунтҡа ябығып, элекке ауырлығын ҡайтарған Гарленд фильмдағы билдәле сценала «Get Happy» йырын башҡара.

Шәхси тормошо

1941 йылдың 28 июлендә 19 йәшендә Гарленд 31 йәшлек музыкант Дэвид Роузға кейәүгә сыға. Тиҙ арала ауырға ҡала, әммә 1942 йылда әсәһе, ире һәм эшкә яллаусы — «MGM» киностудияһы талабы буйынса ауырын төшөрә. 1943 йылдың ғинуарында ир менән ҡатын суд ҡарары буйынса айырым йәшәү тураһында килешеүгә ҡул ҡуялар. Официаль рәүештә Гарленд һәм Роуз 1944 йылда айырылышалар.

1945 йылда режиссёр Миннелли Винсентҡа кейәүгә сыға, бер йылдан ҡыҙы Миннелли Лайза тыуа, әммә 1951 йылда был никах та тарҡала. Өсөнсө тапҡыр Джуди Гарленд 1952 йылда продюсер Сидни Лафтҡа сыға, Лорна (1952) ҡыҙын һәм Джоуи (1955) улын тыуҙыра; 1965 йылда улар айырылашалар. Артабанғы тормошонда актриса тағы ла ике мәртәбә кейәүгә сыға: Марком Херонға (1965—1966) һәм Микки Динсҡа (март—июнь 1969).

Вафат булыуы

1969 йылдың 22 июнендә Джуди Гарлендты ире Микки Динс үле килеш Лондон Челсиһында арендлаған квартираларында ваннала таба. Ике аҙна элек кенә Гарлендҡа 47 йәш тулған була. Вафатының сәбәбе осраҡлы ғына дозаны арттырыуҙан килеп сыҡҡан. Нью-Йорк штаты Фэрнклифф зыяратында ерләнгән.

Фильмография

Йыл		Русса исеме	Төп телдә исеме	Роль {{ВФильме|1929|Ҙур ревю (фильм, 1929)|The Big Revue|[[:en:Judy_Garland#The_Gumm_Sisters|«The Gumm Sisters»}}
1930	ф	Күңел асыу паркында каникулдар	A Holiday In Storyland	«The Gumm Sisters» составында үҙ - үҙен уйнай {{ВФильме|1930|Күберсектәр (фильм, 1930)|Bubbles| «The Gumm Sisters» составында үҙ-үҙен уйнай}
1930	ф	Джек и Джиллдың туйы	The Wedding of Jack and Jill	«The Gumm Sisters» составында үҙ-үҙен уйнай
1935	ф	Изге Варвараның байрамы	La Fiesta de Santa Barbara	«The Gumm Sisters» составында үҙ-үҙен уйнай
1936	ф	Һәр ял көнө (фильм, 1936)	Every Sunday	Джуди
1936	ф	Күн парад	Pigskin Parade	Сэйри Додд
1937	ф	1938 йылғы Бродвей көйө	Broadway Melody of 1938	Бетти Клейтон
1937	ф	Таҙа ҡанлылар иламай	Thoroughbreds Don't Cry	Крикет Уэст
1937	ф	Тыныҡ төн (фильм, 1937)	Оригинальное название неизвестно	Silent Night / үҙ - үҙен уйнай
1938	ф	Барыһы ла йырлай	Everybody Sing	Джуди Беллэйр
1938	ф	Энди Хардины мөхәббәт таба	Love Finds Andy Hardy	Бетси Бут
1938	ф	Тыңла әле, ҡәҙерлем	Listen, Darling	Пинки Уингейт
1939	ф	Оз иленең тылсымсыһы(фильм, 1939)	The Wizard of Oz	Дороти Гейл
1939	ф	Ҡораллы балалар	Babes in Arms	Пэтси Бартон
1940	ф	Энди Харди дебютантты ҡаршылай	Andy Hardy Meets Debutante	Бетси Бут
1940	ф	Уйнағыҙ, музыканттар	Strike Up the Band	Мэри Холден
1940	ф	Бәпес Нелли Келли	Little Nellie Kelly	Нелли Келли
1941	ф	Зигфелд ҡыҙҙары	Ziegfeld Girl	Сью Галлахер
1941	ф	Энди Харди өсөн тормош яңы башлана	Life Begins for Andy Hardy	Бетси Бут
1941	ф	Бродвейҙағы йәш үҫмерҙәр	Babes on Broadway	Пенни Моррис
1942	ф	Беҙҙә көй булырға тейеш	We Must Have Music	үҙ-үҙен уйнай
1942	ф	Минең һәм минең ҡыҙыҡайым өсөн	For Me and My Gal	Джо Хейден
1943	ф	Мең сәләмләүҙәр	Thousands Cheer	үҙ-үҙен уйнай
1943	ф	Лили Марсты күҙ алдына килтереп	Presenting Lily Mars	Лили Марс
1943	ф	Хыялый ҡыҙыҡай	Girl Crazy	Джинджер Грей
1944	ф	Сент-Луиста мине ҡаршыла	Meet Me in St. Louis	Эстер Смит
1945	ф	Сәғәт (фильм, 1945)	The Clock	Элис Мэйберри
1945	ф	Зигфилдаүтың диуаналыҡтары (фильм)	Ziegfeld Follies	Звезда
1946	ф	Харви ҡыҙҙары	The Harvey Girls	Сьюзан Брэдли
1946	ф	Болоттар таралған саҡта	Till the Clouds Roll By	Мэрилин Миллер
1946	ф	Һүҙҙәре һәм музыкаһы (фильм, 1948)	Words and Music	үҙ-үҙен уйнай
1948	ф	Пират (фильм, 1948)	The Pirate	Мануэла
1948	ф	Пасха парады	Easter Parade	Ханна Браун
1949	ф	Күптәнге рәхимле йәйҙә	In the Good Old Summertime	Вероника Фишер
1950	ф	Йәйге гастролдәр	Summer Stock	Джейн Фолбери
1954	ф	Йондоҙ тыуҙы (фильм, 1954)	A Star Is Born	Эстер Блоджетт
1960	ф	Пепе (фильм, 1960)	Pepe	үҙ-үҙен уйнай (тауыш өҫтәй)
1961	ф	Нюрнберг процесы (фильм)	Оригинальное название неизвестно	Judgment at Nuremberg / Ирена Вальнер
1963	ф	Бала көтә	A Child Is Waiting	Джин Хэнсен
1963	ф	Мин әле йырлар инем	I Could Go On Singing	Дженни Боумен

Наградалары

• Алтын глобус 1954 — «Иң яҡшы ҡатын - ҡыҙ роле комедияла һәм мюзиклда» («Звезда родилась»)
• Академия Йәштәр наградаһы 1940 — үткән йылда йәштәр киноһындағы ҙур уңыштары өсөн
• Өс «Грэмми» (1962, 1962, 1997) премиялары.

Факттар

• Джуди Гарленд һулаҡай ҡуллы була.
• Гарленд 100 йыл эсендә 100 иң яҡшы AFI версияһы буйынса Америка фильмдарындағы йырҙары рейтингы лидеры.Был рейтингка уның башҡарыуында биш композицияһы инә, шул иҫәптән «Over the Rainbow» исемлектең башында тора. Был йыр Быуат йырҙары исемлегендә лә беренсе урын алған.
• «Летние гастроли» фильмында Джуди календарҙән 22 июнь битен йыртып ала, был көн уның үлгән көнө булып сыға. Легенда буйынса, Джуди Гарлендтың үлгән көнө Канзаста ураган сыға.

Һылтанмалар

• Джуди Гарленд (инг.) Internet Broadway Database сайтта