Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы
Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы (9 ғинуар 1920 йыл — 11 ноябрь 2013 йыл) — ғалим-терапевт, йәмәғәтсе. 1957—2008 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1972—1985 йылдарҙа 1-се госпиталь терапияһы кафедраһы мөдире. 1972—1985 йылдарҙа Башҡортостан кардиологтар йәмғиәте рәйесе. Медицина фәндәре докторы (1969), профессор (1970). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1989), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (1994).
| Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 9 ғинуар 1920 |
| Тыуған урыны | Үрге Ҡарғалы, Бәләбәй өйәҙе, Өфө губернаһы, РСФСР |
| Вафат булған көнө | 11 ноябрь 2013 (93 йәш) |
| Вафат булған урыны | Өфө, Рәсәй |
| Һөнәр төрө | ғалим, терапевт |
| Эш урыны | БДМУ |
| Уҡыу йорто | БДМУ |
| Ғилми исеме | профессор[d] |
| Ғилми дәрәжә | медицина фәндәре докторы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Биографияһы үҙгәртергә
Бәйнә (Бэйна) Хәлиулла ҡыҙы Әхмәтова 1920 йылдың 9 ғинуарында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Бүздәк улусы[1] Үрге Ҡарғалы ауылында тыуған. 1933 йылда Тереғоловтар ғаиләһе Өфөгә күсеп килә.
Өфөләге 2-се урта мәктәптә, Башҡорт дәүләт медицина институтында уҡый.
Тормош юлы үҙгәртергә
1941 йылда медицина институтын тамамлағандан һуң, Туймазы районының Ҡандра участка дауаханаһында,
1946 йылдан — «Алкин» шифаханаһында эшләй.
1952 йылдан Өфө ҡалаһының 2-се дауаханаһында бүлек мөдире.
1957—2008 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1972—1985 йылдарҙа 1-се госпиталь терапияһы кафедраһы мөдире.
1969 йылда Ҡазан медицина медицина институтының ғилми советы ултырышында докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.
1972—1985 йылдарҙа Башҡортостан кардиологтар йәмғиәте рәйесе. Терапевт-табиптарҙың квалификацияһын камиллаштырыу эшен йәнләндерә. Ғилми эшмәкәрлектәренә баһа биреү менән бер рәттән ул үҙенең студеттарына һәм коллегаларына үҙенең бай клиник тәжрибәһен тапшырған.
Уның етәкселегендә кафедрала бронх-үпкә патологияһы, нефть-химия һәм машиналар төҙөү сәнәғәтендә эшләүселәрҙең йөрәк-ҡан тамырҙары һәм үпкә-тын юлдары сирҙәре һәм уларҙы реабилитациялау мәсьәләләре өйрәнелгән.
Ғилми-тикшеренеү хеҙмәттәре йөрәк-ҡан тамырҙары, үпкә-бронх ауырыуҙарының этиологияһы, терапияһы һәм профилактикаһы проблемаларына; уларҙы дауалауҙа үҫемлектәрҙе ҡулланыуҙы өйрәнгән.
Б. Х. Әхмәтова ҡатнашлығында клиник тәжрибәгә хроник үпкә, йөрәк ишемияһы сирҙәре һ. б. хас булмаған сирҙәрен билдәләгәндә электротопография методтары индерелгән.
400-ҙән артыҡ фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 18 монография авторы.
Уҡыусылары уның етәкселегендә 20 доктор һәм кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлаған.
Әхмәтова 134-се уҡсылар бригадаһының кадрҙар составын формалаштырыуҙа ҡатнашҡан.
2013 йылдың 11 ноябрендә Өфөлә вафат була.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре үҙгәртергә
- 1989 — Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре
- 1994 — Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы
- «Бөйөк Ватан һуғышы ветераны» миҙалы
- «Хеҙмәт ветераны» билдәһе
- «Ҡала алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» миҙалы
Ғилми хеҙмәттәре үҙгәртергә
- Лечение хронических заболеваний лёгких копытнем европейским. Уфа, 1972 (соавт.); Хронический бронхит и предбронхит у нефтехимиков. Уфа, 1996 (соавт.);
- Бронхиальная астма: (клиника, диагностика и лечение). Уфа, 2002 (соавт.).
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 8 ғинуар 2022)
- Российская государственная библиотека
- БДМУ-ның «Медик» гәзите, 3 бит, 6-сы һан, июнь, 2013 йыл (недоступная ссылка)
- Ахметова, Байна Халиулловна. Лечение хронических заболеваний легких копытнем европейским/Б. Х. Ахметова, Р. Т. Тимерзянович. — Уфа : Башк. кн. изд-во, 1972. — 86 с.; В вып. дан. 1-й авт.: проф. Бэйна Халиулловна Ахметова