Аҡназар (Хәйбулла районы)

Аҡназар, Ниязғол, Биксура, Һарылар, Бирмәҫ Тамағы (рус. Акназарово) — Башҡортостандың Хәйбулла районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 151 кеше. Почта индексы — 453813, ОКАТО коды — 80255810002.

Ауыл
Аҡназар Аҡназар
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Хәйбулла районы
Координаталар	51°55′00″ с. ш. 57°38′44″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 255 810 002
ОКТМО коды	80 655 410 106
Аҡназар

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	151	77	74	51,0	49,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — күпселек башҡорттар (100 %) йәшәй.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Аҡъяр): 48 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ғәлиәхмәт): 13 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Сара): 104 км

Ауыл тарихы

Аҡназар ауылы (элек Ниязғол, Биксура, Һарылар, Бирмәҫ Тамағы тип аталған) үҫәргән ырыуы башҡорттарының төп ауылы булған. Был ауыл кешеләре Ырымбур губернаһы Ырымбур өйәҙенең 9 Башҡорт кантоны составына ингән күп ауылдар ойошторған. Аҡназар - Бирмәҫ Тамағы 1795 йылғы ревизия яҙмаларында күрһәтелгән, унда 68 йорт булған һәм 411 кеше йәшәгән. 1816 йылғы ревизия буйынса ауылда 62 ихата булған һәм 376 кеше теркәлгән. 1816 йылғы ревизия буйынса ауылда йәшәүселәр иҫәбендә Ғүмәр Байшакуров (улы Таһир, ҡыҙыГөлбикә), уның ҡустыһы 1778 йылғы ҡустыһы Ғәбдрәшит Байшакуров (уның 1814 йылғы улы Әбделғәзи); Солтанғәзи; Ишҡаҙы; Һарығол, Ҡотлоҡаҙам һәм Теүәлбәй Аҡназаровтар; Ниғмәтулла Ибраҡов; йорт сотнигы Айсыуаҡ Килдебаев; Кинйәбулат Килдебаев; Ҡотоҡ Үтәғолов; Киҫәүбай, Ырғыҙбай, Турғай Байсуриндар; Сәнәғәт, Сәғит һәм Мамыт Баҙановтар; указлы мулла Юламан Дәүләтбирҙин.

«Списки населенных мест. Оренбургская губерния. 1866.» тигән китапта ауыл тураһында ошондай яҙыу бар: «Орский уезд, 2-й стан, № 758 дер. Акназарова, башк., расположена у р. Сакмара, между правой стороной старо-линейного тракта и левой почтового тракта из г. Орска в г. Верхнеуральск. Расстояние от уездного города 135 верст, от становой квартиры 92 версты, число дворов 68, число жителей: муж. 219, жен. 194. В деревне имелась мечеть.»

Урамдар

• Аҡназар урамы, (рус. улица Акназар)
• Һаҡмар урамы, (рус. улица Сакмар)

Һылтанмалар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)