Ағаскүл
Ағаскүл - рус. Агашкуль, Агачкуль, Огачкуль - Рәсәй Федерацияһы Силәбе өлкәһенең Сосновка районындағы күл.
| Ағаскүл | |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе |
| Урын | Сосновка районы |
 | |
Географияһы үҙгәртергә
Ағаскүл Силәбе өлкәһе Сосновка районының урта өлөшөндә урынлашҡан.
Силәбегә тиклем араһы – 43 км, Долгодеревенскоеға – 20 км, Екатеринбургҡа – 180 км, Мейәскә – 140 км.
Географик координаттары: киңлеге - 55°29′6″N (55.485001), оҙонлоғо - 61°22′8.58″E (61.36905).
Яр буйындағы кеше йәшәгән урындары: Солтай, Һаҡҡол, Этимгән ҡасабалары.
Эргәһендәге күлдәр: Тәрәнкүл, Оҙонгүл, Өйрәкте, Ҡуржакүл, Типтәрге[2].
Тасуирламаһы үҙгәртергә
Ярҙары бик һөҙәк, һайлыҡлы, ташылдыҡ ҡомло.
- Уртаса тәрәнлеге: 3,1 м
- Максималь тәрәнлеге: 9м
- Максималь оҙонлоғо һәм киңлеге (км): 3,2*2,6 км
- Һыуының үтә күренеүсәнлеге, сафлығы: үтәҙек түгел.
- Һыу сығанағы: атмосфера яуым-төшөмө иҫәбенә туҡлана.
- Диңгеҙ кимәленән бейеклеге: 205м
- Майҙаны: 5,68км² [2]
- Һыу массаһы күләме (абс. кимәле БС буйынса 209 м булғанда): 22 млн м³ [3].
Кәмә менән төшөр урындары бар.[4].
Ағаскүл һыуы тоҙ тәме итә, гидрокарбонатлы-хлоридлы-натрийлы типҡа инә.
Күлдән сыҡҡан сығанаҡтар юҡ [3].
Флораһы һәм фаунаһы үҙгәртергә
Күл һаҙмырт, урыны менән ҡамышлыҡтар, екән үҫә. Күлде ылымыҡтар, һаҙ үләндәре баҫып бара, улар ҡаплаған майҙандар 30%-ҡа етә. Күл буйҙары урман-дала үҫемлектәренә бай, ҡайынлыҡтар уратып алған. Ярҙарында ҡыуаҡлыҡтар үҫә, ағаслыҡтар ярҙан кәмендә 100 метр алыҫлыҡта.
Күлдә табан балыҡ, алабуға, карп, сабаҡ, алабалыҡ тереклек итә.
Этимологияһы үҙгәртергә
Күлдең атамаһы башҡорт телендәге "ағас+күл" һүҙҙәренән килеп сыҡҡан.
Гидронимдың урыҫса әйтелештә килеп сығышы тураһында Силәбе өлкәһенең топонимикаһын, башҡорт халҡының фольклорын өйрәнгән географ, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең "От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь" тигән һүҙлегендә былай тип яҙа: Агаш-Куль, озеро, Сосновский район. Слово агаш, как и аксач, — фонетические варианты башкирского слова агас — «лес», «дерево», кул — «озеро» т.е. «озеро в лесу» или «озеро среди деревьев».[5][6].
Урыҫ телендә Ағаскүлде бер нисә вариантта яҙып йөрөтәләр:Агашкуль, Агачкуль, Огачкуль, Акач-Куль
Шулай уҡ ҡара үҙгәртергә
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Реки-Озера/Рыбалка в Челябинской области/Озера Челябинской области/Агашкуль
- ↑ 3,0 3,1 Озеро Агачкуль (Агашкуль)
- ↑ Озеро Агашкуль
- ↑ Шувалов Н.И. Шаблиш// От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- ↑ От Парижа до Берлина по карте Челябинской области
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Озеро Агачкуль (Агашкуль)
- От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [1]
- Озеро Агашкуль
- Реки-Озера/Рыбалка в Челябинской области/Озера Челябинской области/Агашкуль
Сығанаҡтар үҙгәртергә
- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 1-се том, 25-се бит/ Ағас.
- Шувалов Н. И. // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- Реки-Озера/Рыбалка в Челябинской области/Озера Челябинской области/Агашкуль