Айыу сиңерткәһе

Айыу сиңерткәһе
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар Тип: Быуынтыҡ аяҡлылар Класс: Бөжәктәр Отряд: Тура ҡанатлылар Ғаилә: Ысын cиңерткәләр Ырыу: Айыу сиңерткәләре Төр: Айыу сиңерткәһе
Латинса исеме
Saga pedo Pallas, 1771
ITIS 658886

Айыу сиңерткәһе — тура ҡанатлылар отрядының ысын сиңерткәләр ғаиләһенә ҡараған бөжәк.

Халыҡ-ара Ҡыҙыл китап Юғалыуға бирешеүсе төр IUCN 3.1 Vulnerable : / 19811

Таралышы

Европала, Төньяҡ Ҡаҙағстанда һәм Көнбайыш Себерҙә таралған.

Ҡылыҡһырлама

Тән оҙонлоғо 7,8 см тиклем, йомортҡа һалғысыныҡы — 4,0 см тиклем. Тәне ныҡ һуҙылған, төҫө йәшкелт һарынан көрәнһыу йәшелгә тиклем, ҡабырғалары буйлап һарғылт һоро буй һыҙатлы. Башы үтә ҡыя маңлайлы. Ҡанаттары рудиментар йәки бөтөнләй юҡ. Алғы һәм урта аяҡтарының аҫты сәнскеле. Артҡы аяҡтары һикереү өсөн түгел, йыуан ботло. Партеногенетик юл м—н үрсей, ата сиңерткә һирәк осрай. Йомортҡаларын тупраҡҡа берәмләп һала. Балағортоноң оҙонлоғо 1,2 см тиклем; 25 көн үҫешә. Төндә әүҙем. Оло заттар һәм балағорттар башлыса сиңерткәләр, шулай уҡ суфый сиңерткәләр, ваҡ ҡуңыҙҙар һәм ҡандалалар менән туҡлана. Башҡортостанда Баймаҡ, Ейәнсура, Йылайыр, Өфө һәм Хәйбулла райондарында ҡыяҡлы—төрлө үләнле һәм ҡылғанлы далаларҙа, ҡоро болондарҙа осрай. Башҡортостан Республикаһының һәм Рәсәй Федерацияһының Ҡыҙыл китабына индерелгән.

Һылтанмалар

• Красная книга России: Насекомые
• Червона книга Украіни: Комахи 2007 йыл 17 октябрь архивланған.

Рәсәйҙең Ҡыҙыл китабы популяция ҡыҫҡара

ИПЭЭ РАН сайтында эҙләргә