Айыт (Миәкә районы)
Айыт (рус. Аитово) — Башҡортостандың Миәкә районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 121 кеше[1].
| Ауыл | |
| Айыт | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Координаталар | |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
02, 102 |
| ОКАТО коды | |
| ОКТМО коды | |
|
| |
.svg)
Почта индексы — 452099, ОКАТО коды — 80244870002.
Халыҡ һаны
үҙгәртергәБөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 121 | 58 | 63 | 47,9 | 52,1 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
үҙгәртергә- Район үҙәгенә тиклем (Ҡырғыҙ-Миәкә): 44 км
- Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Өршәкбаш-Ҡарамалы): 13 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аксенов): 87 км
Урам исемдәре
үҙгәртергәАуыл тарихы
үҙгәртергәАйыт ауылы Илекәй-Мең улусына ҡарай ( башҡа сығанаҡтарҙа Мәркет-Мең улусы), ләкин бында Юрматы улусы башҡорттары йәшәй. 1816 йылда ул 20 кеше йәшәгән 3 йорттан ғына торған. Тимәк, ул ревизия алдынан ғына барлыҡҡа килгән. 1834 йылда 133 кешенең 33-ө (сығышы менән) Стәрлетамаҡ өйәҙенән, ҡалғандары Бәләбәй өйәҙенән булған. Бөтәһе лә - керҙәштәр. 1859 йылда 46 йортта 226 кеше иҫәпкә алынған. 1917 йылда 485 башҡорт булһа, 1920 йылда - 456 кеше иҫәптә булған.
1834 йылғы ревизия буйынса,тәүге төпләнеүсе Айыттың улдарын, ейәндәрен һәм бүләләрен исемләп һанап сығайыҡ:66 йәшлек Юлдыбай Айытов, улы - Ишбулат; 66 йәшлек Көмөшбай Айытов, улы - Сәфәрғәли (уның улдары - Заһретдин, Зәйнитдин); 49 йәшлек Тимербай Айытов, улдары - Ғәбделғәлим, Ғәбделғәзиз, Ғәбделнасир; 49 йәшлек сотник (йөҙбашы) Дәүләтбай Айытов.
Ул саҡта 19 йорттоң 5-ендә ике һәм өс игеҙ балалар теркәлгән.1925 йылдан һуң бүленеп сыҡҡан Ҡамышлы, Етегән, Йәштәр, Йәшелкүл, Аҡъяр- башҡорт ауылдары була.XX быуаттың башында Нарыҫтауға (1920 йылда 389 башҡорт), Сирәштамаҡҡа (1920 й. 119 башҡорт) нигеҙ һалына.
Башҡа бүлендек ауылдар Тимәш, Сейәле, Туҡмаҡ-Шишмә, Йәшәһен , Ихтисад, Ҡыҙыл Шишмә, Сытырбаш, Сулпан, Өршәк ауыл хужалығын коллективлаштырыу йылдарында барлыҡҡа килгән татар ауылдары була.[3]
Урамдары
үҙгәртергәБилдәле шәхестәре
үҙгәртергә- Ғилманов Урал Минулла улы (01.06.1932) — БАССР-ҙың атҡаҙанған урмансыһы.[4] 371-се б.
- Кинйәбуҙов Әхиәр Хәйҙәр улы (15.08.1953)- Башҡортостандың атҡаҙанған төҙөүсеһе.[4] 396-сы б.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Справочник почтовых индексов / кодов ОКАТО - ОКТМО/налоговых инспекций ФНС / адресов
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. стр.442
- ↑ 4,0 4,1 Х.Х.Мусин,Р.М.Вәлиәхмәтов. «Миәкә районы-Аҡмулла төйәге». — Өфө: «Скиф», 2006 й. — С. 371-се б..
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Әсфәндиәров Ә. З. Айыт (Миәкә районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.