Ҡуййылға (йылға)
Ҡуййылға (рус. Ко́елга) — Рәсәйҙең Силәбе өлкәһе үҙәк өлөшөндә Көньяҡ Урал буйындағы йылға. Уйылғаның һул, иң ҙур ҡушылдыҡтарының береһе (Тубыл бассейны).
| Ҡуййылға | |
| Ҡайҙа ҡоя | Уйылға |
|---|---|
| Ҡушылдыҡ | Ҡамбулат (Ҡуййылға ҡушылдығы), Ҡоротамаҡ һәм Головановский[d] |
| Һыу йыйыу бассейны | бассейн Тобола[d] |
| Бассейн майҙаны | 1040 км² |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе |
| Оҙонлоҡ | 59 km |
| Бассейн категорияһы | Категория:Бассейн Коелги[d] |
 | |
Оҙонлоғо — 59 км
Этимологияһы
үҙгәртергәXVIII быуат сығанаҡтарында — Койелга, Койжилга, Коилга тигән атамалары осрай. Башҡорт телендәге «ҡойо» һәм «йылға» һүҙҙәренән барлыҡҡа килгән, йәғни «ҡойо йылғаһы», йәки «йылға ҡойоһо» тигәнде аңлата тигән фараздар бар[2]..
Силәбе өлкәһенең топонимикаһын, башҡорт халҡының фольклорын өйрәнгән географ, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең «От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь» тигән һүҙлегендә былай тип яҙа:
|
Коелга, река, левый приток Увельки, бассейн Уя; село, бывшая крепость, основанная в 1747 г., Еткульский район.
В источниках ХVIII в. — Койелга, Койжилга, Коилга. Наиболее распространенное толкование топонима от башкирских слов: кой (куй) — «овца», елга — «река». т. е. Койелга — «овечья река». Другое толкование от башкирских слов: койо — «родник», «источник», елга — «река», т. е. «родниковая река», или «река с родниками».[3][4] |
|
Башҡорт телендәге «О» өнө топонимдарҙы урыҫ теленә әйләндергәндә «А» өнөнә, ә «У» өнө «О»-ға әйләнеүсән икәнен иҫәпкә алғанда, ошо фараз дөрөҫлөккә тап киләлер.
Тамағы һәм инеше
үҙгәртергәСыбаркүл районындағы Сыбаркүлдән баш ала. Ҡуййылға ауыл биләмәһендә Уйылға йылғаһына барып ҡоя. Өлкәнең ике — Сыбаркүл һәм Эткүл районы биләмәләрендә аға.
Ҡушылдыҡтары
үҙгәртергә- ← Һул ҡушылдыҡтары
- → Уң ҡушылдыҡтары
Ауылдар
үҙгәртергәҠуййылға йылғаһының уң ярына урынлашҡан ауылдар: Малково, Пустозерово, Травник, Щапин, Бурһыҡ, Звягино, Коелга.
Файҙаланыу
үҙгәртергәКүп кенә ауылдар эргәһендә плотиналы быуалар төҙөлгән. Пустозёрово һәм Травники ауылдары араһында балыҡсылыҡ хужалығы бар.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Государственный водный реестр РФ: Коелга. Архивировано 5 декабрь 2012 года.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ Река Коелга
- ↑ Шувалов Н. И. Буташ // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- ↑ От Парижа до Берлина по карте Челябинской области