Габриэль Бонер (Коко) Шанель (франц. Gabrielle Bonheur "Coco" Chanel; 19 август 1883 йыл — 10 ғинуар 1971 йыл) — француз модельеры, «Chanel» мода йортона нигеҙ һалыусы һәм XX быуатта Европа модаһына ҙур йоғонто яһаусы. Ҡатын-ҡыҙ костюмын ябайлаштырыуға булышлыҡ иткән Шанель стиле өсөн традицион ирҙәр гардеробы элементтарын алыу һәм «зиннәтле ябайлыҡ» (le simplicité de luxe la) хас. Ул ҡатын-ҡыҙҙар модаһына билле жакет һәм ҡыҫҡа ҡара күлдәк; биҙәүестәрҙән сылбырлы сумка һәм эре бижутерия — тәү сиратта ҙур ҡаптырма-камелиялар һәм яһалма ынйы индерә. Уның фирмаһы сығарған «Chanel No. 5» хушбуйҙары XX быуат парфюмерияһының бестселлерына әүерелә.

Шанель Коко
франц. Coco Chanel
Рәсем
Зат ҡатын-ҡыҙ[1][2]
Гражданлыҡ  Франция
Тыуған ваҡыттағы исеме франц. Gabrielle Chasnel[3]
Псевдоним Coco Chanel
Ҡушамат Mademoiselle, Coco һәм Gabrielle Bonheur
Тыуған көнө 19 август 1883({{padleft:1883|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:19|2|0}})[2][4][5][…]
Тыуған урыны Сомюр[d][3]
Вафат булған көнө 10 ғинуар 1971({{padleft:1971|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:10|2|0}})[2][4][5][…] (87 йәш)
Вафат булған урыны Риц[d], I округ Парижа[d][6][7]
Ерләнгән урыны Кладбище Буа-де-Во[d]
Атаһы Albert Chanel[d][8]
Әсәһе Жанна Деволь[d]
Внебрачный партнёр Этьен Бальсан[d], Ганс Гюнтер фон Динклаге[d], Артур Кэйпел[d][9] һәм Дмитрий Павлович[d]
Һөнәр төрө модельер, текстильный дизайнер, исполнительный директор, модистка, гранд-кутюрье, художник по костюмам
Эшмәкәрлек төрө дизайн одежды[d] һәм ювелирный дизайн[d][10]
Эш урыны Chanel[d]
Әүҙемлек урыны Париж[11]
Ҡатнашыусы коллаборационизм во Франции[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Рәсми сайт chanel.com
Хеҙмәттәре тупланмаһы Метрополитен-музей[d][12], The Costume Institute[d] һәм Jozef Wiggers collection[d][10]
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]
 Шанель Коко Викимилектә

Биографияһы

үҙгәртергә

1883 йылда Сомюр (Франция) ҡалаһында тыуа. Үҙе Францияның Овернь төбәгендә ун йылға һуңыраҡ тыуғанмын, тип раҫлай. Ҡыҙға 11 йәш булғанда әсәһе вафат була. Габриэлгә саҡ 12 йәш тулғанда дүрт туғаны менән ҡалдырып, атаһы ташлап сығып китә; балалар бер ни тиклем туғандаы ҡарауында була, бер ни тиклем приютта йәшәй.

18 йәшендә Габриэль кейемдәре магазинына эшкә урынлаша, буш ваҡытында кабарела йырлай. «Ko Ko Ri Ko» һәм «Qui qu’a vu Coco» йырҙарын башҡарыуы һөҙөмтәһендә — «Коко» ҡушаматын ала. Ошондай сығыштарының береһендә уны офицер Этьен Бальсан күреп ҡала — ҡыҙ уның эргәһенә Парижға күсә, әммә тиҙҙән инглиз сәнәғәтсеһе, дуҫтары араһында «Бой» ҡушаматлы Артур Кэйпелға китә.

1910 йылда Шанель эшләпә магазины аса — йыл дауамында ул Камбон урамындағы 31-се йортҡа күсә һәм бөгөн дә шунда.

Шанель һәм уның әхирәте Мися Серт вафаты алдынан Дягилевты 1929 йылдың 19 авгусында һуңғы тапҡыр күреүселәр була. Улар уны Сан-Микелела ерләүҙе лә үҙҙәре ойоштора, сөнки Дягилевтың да, уның эргәһендә булған Лифарҙың да аҡсаһы булмай

 
Коко Шанель беренсе эшләпәһендә, 1912 йыл, май
 
Шанель, үҙенең эшләпәләр магазинында. Сэм карикатураһы, 1919 йыл

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
Рус телендә
  • Шанель. Коко Шанель. Жизнь, рассказанная ею самой / пер. с фр. Н. Павлищевой. — М.: Яуза-пресс, 2011. — 312 с. — (Уникальная автобиография женщины-эпохи). — 10 000 экз. — ISBN 978-5-9955-0355-2.
  • Вульф В., Чеботарь С. Великие женщины XX века. — М.: Яуза, Эксмо, 2009. — 752 с. — (Мой серебряный шар). — 5000 экз. — ISBN 978-5-699-33509-1.
  • Гидель, Анри. Коко Шанель = Coco Chanel / пер. с фр. Сергея Лосева. — М.: Эксмо, 2008. — 445 с. — (Женщина-Богиня). — ISBN 978-5-699-18625-9.
  • Делэ, Клод.[fr]. Одинокая Chanel = Chanel solitaire / пер. с фр. Нины Кулиш. — М.: Слово, 2010. — 291 с. — ISBN 978-5-387-00142-0.
  • Карбо, Карен.[en]. Коко Шанель. Шик и элегантность навсегда = The gospel according to Coco Chanel / пер. с англ. Е. Кармановой. — СПб.: Питер, 2010. — 240 с. — ISBN 978-5-49807-823-6.
  • Коко Шанель. Основательница Дома моды Chanel / сост. С. Фоменко. — М., 2010. — 21 с. — (Путь к успеху). (Библиотека генерального директора. Путь к успеху; Дайджест к т. 9)
  • Моран, Поль. Аллюр Коко Шанель = L'allure de Chanel / пер. с фр. А. Серебрянниковой. — М.: Лимбус Пресс, Издательство К. Тублина, 2010. — 240 с. — ISBN 978-5-8370-0581-7.
  • Надеждин Н. Я. Коко Шанель: «Мода проходит — стиль остается». — М.: Майор (Осипенко А. И.), 2008. — 191 с. — (Неформальные биографии). — ISBN 978-5-98551-035-5.
  • Пикарди, Жюстин. Коко Шанель. Легенда и жизнь = Coco Chanel: Legend and the Life / пер. с англ. Юлии Плискиной, иллюстрации Карла Лагерфельда. — М.: СЛОВО/SLOVO, 2011. — 344 с. — ISBN 978-5-387-00274-8.
  • Санчес-Андраде,Кристина. Коко Шанель = Coco Chanel / пер. с исп. Ю. В. Шабала. — М.: Мир книги, 2009. — 336 с. — (Женские лики — символы веков). — ISBN 978-5-486-02813-7.
  • Шанель. По законам искусства = Chanel. L’art comme univers. — М.: Музей изобразительных искусств им. А. С. Пушкина, 2007. — 316 с. — (каталог выставки). — ISBN 978-5-486-02813-7.
  • Шарль-Ру, Эдмонда. Непостижимая Шанель = L’Irreguliere ou mon itineraire Chanel / пер. с фр. Светланы Ломидзе. — М.: Русич, Литера, Издательская группа «Прогресс», 1997. — 493 с. — (Женщина-миф).
  • Шарль-Ру, Эдмонда. Время Шанель = Le temps Chanel / пер. с фр. Нины Кулиш. — М.: СЛОВО/SLOVO, 2007. — 384 с. — ISBN 978-5-85050-907-1.
  • Шарль-Ру, Эдмонда. Непутёвая Шанель = L’Irreguliere ou mon itineraire Chanel / пер. с фр. Светланы Ломидзе. — М.: Астрель, 2010. — 624 с. — ISBN 978-5-17-062752-3.
  • Эдрих, Марсель. Загадочная Коко Шанель = L’Irreguliere ou mon itineraire Chanel / пер. с фр. Н. Тодрия. — М.: Альпина нон-фикшн: Глагол, 2008. — 406 с. — (Le Temps des Modes). — ISBN 978-5-9614-0736-5.
  • Яськов В. Г. Коко Шанель. Легенда № 5. — М.: Эксмо, 2012. — 192 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-699-60626-9.
Башҡа телдәрҙә
  • Kennett, Frances. Coco: The life and loves of Gabrielle Chanel / Ill. by Natacha Ledwidge. — London: Gollancz, 1989. — 160 с. — ISBN 0-575-04595-7.
  • Koda H., Bolton A. Chanel. — Yale, 2005. — (Metropolitan Museum of Art Publications). — ISBN 0-300-10713-7.

Һылтанмалар

үҙгәртергә