Хлудов Николай Гаврилович
Хлудов Николай Гаврилович (25 ноябрь 1850 йыл, Брянск, Орёл губернаһы, Рәсәй империяһы — 23 июнь 1935 йыл, Алматы, Ҡаҙаҡ АССР-ы, СССР) — рәссам, портретсы, икона яҙыусы. Заилий крайы пейзажисы һәм көнкүреш рәссамы
| Хлудов Николай Гаврилович | |
| рус. Хлудов, Николай Гаврилович | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған көнө | 25 ноябрь 1850 |
| Тыуған урыны | Орёл губернаһы[d], Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 23 июнь 1935 (84 йәш) |
| Вафат булған урыны | Алматы, РСФСР, СССР |
| Һөнәр төрө | мәҙәниәт хеҙмәткәре |
| Уҡыу йорто | Одесса художество училищеһы[d] |
Биографияһы үҙгәртергә
Николай Гаврилович Хлудов Брянск арсеналының һыҙымсы һәм фейерверкер ғаиләһендә тыуған[1]. Уның атаһы Гавриил Васильевич-Десна йылғаһының һул яҡ ярынан камера-обскура ярҙамында башҡарылған Брянсктың график панорамаһы авторы (1857)[2] .
Ул Одесса рәсем мәктәбендә уҡыған (1872—1874), артабан Санкт-Петербургтағы сәнғәт шәхси оҫтаханаларында, Гоголевский оҫтаханаһында уҡыуын дауам итә[3] .
1877 йылдан ул Верный ҡалаһында (хәҙерге Алматы) йәшәгән[4]. Хлудов һыҙымсы, ә һуңыраҡ Семиреченск өлкә идараһында межа үткәреүсе булып эшләй, геолог И. В. Игнатьев һәм ботаник А. Н. Красновтың Хан-Тәңре тау төркөмөн (1886) һәм профессор И. В. Мушкетовтың Верный ер тетрәүен өйрәнеү буйынса экспедицияларында топограф һәм рәссам булараҡ ҡатнаша (1887); археология һөйөүселәрҙең Төркөстан түңәрәге ағзаһы, Россия географик йәмғиәтенең Семиреченск бүлегенә нигеҙ һалыусы[5] .
1904—1907 йылдарҙа Хлудов архитектор А. П. Зенков проекты буйынса төҙөлгән Верный Кафедраль соборының беренсе иконостасын буяй.
1910—1917 йылдарҙа юғары башланғыс училищеһында рәсем һәм һыҙым уҡытыусыһы һәм уҡытыусылар семинарияһы һәм ҡатын-кыҙҙар гимназияһы уҡытыусыһы. 1918—1919 йылдарҙа Верный ауыл хужалығы техникумында рәсем һәм һыҙма уҡыта. Шул уҡ ваҡытта ҡаҙаҡ далаһына сыға һәм күп рәсем яһай
1921 йылдан ул студия мөдире булып эшләй, унда яңы башлаған рәссамдар менән эшләй. Совет осоронда ул беренсе ҡаҙаҡ һәм ҡырғыҙ профессиональ рәссамдарын әҙерләүҙә мөһим роль уйнай. Төрлө ваҡытта Хлудовтың уҡыусылары-Әбелхан Кастеев (1904—1973)[6], Алексей Бортников (1909—1980) һәм Пишпектән Семен Чуйков (1902—1980).[7]
Совет Семиречьеһының 1-се сәнғәт күргәҙмәһен (1925), шәхси күргәҙмәне (1921-30 йылдар) ойоштороусы, «СССР халыҡтары сәнғәте» (1927), «Ҡаҙағстан АССР-ы сәнғәте» (1934, көнсығыш халыҡтары музейы) Мәскәү күргәҙмәләрендә ҡатнаша.
Хәтер үҙгәртергә
Хлудов - ул ваҡыттағы ҡаҙаҡ кешеләре тормошонан алынған сюжеттар буйынса күп картиналар авторы [8] . Уның мираҫының иң мөһим өлөшө - 211 картинаһы Ҡаҙағстандың Үҙәк музейында һәм А .Кастеев исемендәге Ҡаҙағстан дәүләт сәнғәт музейында һаҡлана [9]
2010 йылда Ҡаҙағстан Үҙәк дәүләт музейында Верный ҡалаһында ғүмер буйы йәшәгән һәм эшләгән был рус рәссамы әҫәрҙәре менән "Н. Г. Хлудов залы" асыла [10] .
Н.Г. Хлудов әҫәрҙәре шулай уҡ Мәскәү, Санкт-Петербург, Бишкәк һәм Алматы музейҙарында һаҡлана.
2007 йылға алынған мәғлүмәттәргә ҡарағанда, Үҙәк Азияның барлыҡ рәссамдары араһынан Николай Хлудов һәм Сергей Ҡалмыҡовтың эштәрен йышыраҡ күсереп яһайҙар [11] . Ю.О. Домбровский "Хранитель древностей» китабында Н.Г. Хлудовҡа һәм уның ижадына тулыһынса дүртенсе бүлек бағышлана:
Мин Хлудовты үзе күргән һәм киндергә күсергән шатлыҡ, тулы тормош, ваҡиғалар матурлыгы өсөн яратам.
— Юрий Домбровский. Хранитель древностей. Издательство АСТ, 2011, с.81, ISBN 978-5-17-075593-6
Хәтер үҙгәртергә
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ БРЯНСК В СЕРЕДИНЕ XIX ВЕКА
- ↑ Древний Брянск
- ↑ Николай Гаврилович Хлудов
- ↑ Хлудов Николай Гаврилович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ сайт ЮНЕСКО.КЗ Статья о художнике Хлудове Н . Г.
- ↑ Кастеев Абылхан // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Семен Афанасьевич Чуйков: Певец солнечного Кыргызстана
- ↑ Художники Казахстана. Хлудов Николай Гаврилович 2019 йыл 5 ғинуар архивланған.
- ↑ Художник Н. Г. Хлудов
- ↑ газета «Известия-Казахстан», 09.06.2010 г., «Жил такой художник…»(недоступная ссылка)
- ↑ Из художников ЦентрАзии чаще всего подделывают Калмыкова и Хлудова 2016 йыл 4 март архивланған.
- ↑ ВИЗИТНАЯ КАРТОЧКА СТРАНЫ: САМЫЕ ИЗВЕСТНЫЕ МАРКИ КАЗАХСТАНА