Тыуғанъяҡ күле
Тыуғанъяҡ (рус. Шугуня́к - Рәсәй Федерацияһы Силәбе өлкәһенең Ҡоншаҡ районындағы күл.
| Тыуғанъяҡ күле | |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе |
 | |
Географияһы үҙгәртергә
Ҡоншаҡ районының көньяҡ өлөшөндә, Силәбе өлкәһенең Сосновка районы (Силәбе өлкәһе)сигендә, Тинес йылғаһы эргәһендә урынлашҡан.
Күлгә яҡын ғына тораҡ пункттар: Ҡоншаҡ ауылы һәм Мөслим ҡасабаһы [2].
Силәбенән – 62 км, Екатеринбургтан – 160 км алыҫлыҡта ята.
Координаттар: 55°37′58″N 61°33′15″E
Тасуирламаһы үҙгәртергә
Күлдең һыу көҙгөһө майҙаны — 11,9 км². Уртаса тәрәнлеге: 2-3 м, максималь тәрәнлеге: 5м.
Күл төньяҡтан көньяҡҡа — 6 километрға, көнбайыштан көнсығышҡа 4 километрға һуҙылған [3]. Диңгеҙ кимәленән 171 метр бейеклектә[4].
Асыҡ ерҙә урынлашҡан, төбө ләмле, ярҙары батҡыл, ләпәк-серәкәй күп.
Флораһы һәм фаунаһы үҙгәртергә
Яр буйҙары һаҙлыҡлы, ҡамыш баҫҡан. Көнбайышта һирәк ағаслы урмандар. , гнус күп. Түләүле балыҡ тотоу, кәмәлә менән генә мөмкин булды.
Балыҡлы күл. Спорт балыҡсылығы үҫешкән - карп үрсетелә. Һыу ятҡылығына файҙаланыусы йыл һайын карп, һаҙан, аҡ сабаҡ, аҡ амур селбәрәләрен ебәрә.
Этимологияһы үҙгәртергә
Иҫке карталарҙа ауыл атамаһы Тугуняк тип яҙылған[5][6].
Йылғаның атамаһы килеп сығышын Силәбе өлкәһенең топонимикаһын, башҡорт халҡының фольклорын өйрәнгән географ, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең "От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь" тигән һүҙлегендә былай аңлата:
Тугуняк, озеро.От распространенного в прошлом у башкир древнего тюркского мужского имени Туганяк, Тугуняк, Туганды, с основой туган — «родственник», -як - имяобразующий аффикс.
Йәғни, атаманың был аңлатмаһы һәм иҫке карталарҙағы яҙылыш башҡорт телендәге "тыуған яҡ" төшөнсәһенә иң яҡыны [7][8].
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ Обзорно-географический Атлас России. — Картография, АСТ, Астрель, 2010. — С. 60—61.
- ↑ «Шугуняк (Тугуняк) 2018 йыл 3 октябрь архивланған.» — информация об объекте в Государственном водном реестре.
- ↑ Лист карты N-41-16 Лазурный. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1986 год. Издание 1987 г.
- ↑ Карта Стрельбицкого издания 1919—1921. Восток.
- ↑ Челябинская область. Главное управление геодезии и картографии МВД СССР, Москва. Масштаб: в 1 см. 5 км. Административные границы даны на 1.05.56. Карта составлена Новосибирской картографической фабрикой в 1953 году и исправлена в 1956 году. Редакторы: Ляпидус Л. Б. и Кучина Н. Ф.
- ↑ Шувалов Н.И. Тугуняк// От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- ↑ От Парижа до Берлина по карте Челябинской области
)/N41-016%20%20%20%D0%9B%D0%90%D0%97%D0%A3%D0%A0%D0%9D%D0%AB%D0%99%20%2086-87.jpg){kind=link}
Сығанаҡтар үҙгәртергә
- Шувалов Н. И. Тугуняк // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы 2015 йыл 26 май архивланған.
- От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [1]</ref>