Тархан (Оло Киңел ҡушылдығы)

(Туҡранлы (Оло Кенәле ҡушылдығы) битенән йүнәлтелде)

Туҡранлы (рус. Турхановка) — Рәсәйҙәге йылға. Ырымбур өлкәһенең Боғорослан районы[1] биләмәләрендә аға. Оло Киңел йылғаһының уң ҡушылдығы. Йылға оҙонлоғо 24 км. Бассейн майҙаны 101 км².

Тархан
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Ырымбур өлкәһе
Ҡайҙа ҡоя Оло Киңел (Һамар ҡушылдығы)
Һыу йыйыу бассейны Волга бассейны[d]
Бассейн майҙаны 101 км²
Оҙонлоҡ 24 km
Карта

Һыу реестры мәғлүмәттәре үҙгәртергә

Рәсәй дәүләт һыу реестры мәғлүмәте буйынса йылға Түбәнге Волга һыу бассейны округында урынлашҡан, һыу хужалығы участкаһы — Оло Киңел башынан тамағына тиклем, Көтөүлек йылғаһынан башҡа (инешенән Көтөүлек һыуһаҡлағысына тиклем). Бәләкәй йылға бассейны (йылға эске бассейны) — юҡ, йылға бассейны — Волга, Куйбышев һыуһаҡлағысы үренән Каспий диңгеҙенә ҡушылғанға тиклем[2].

Һыу ресурстарының федераль агентлығы тарафынан әҙерләнгән Рәсәй Федерацияһы территорияһын һыу хужалығы буйынса районлау геоинформация системаһы мәғлүмәттәре буйынса[2]:

— Дәүләт һыу реестрында һыу объектының коды — 11010000812112100008012

— Гидрологик өйрәнеү (ГӨ) буйынса коды — 112100801

— Бассейн коды — 11.01.00.008

— ГӨ буйынса томы — 12

— ГӨ буйынса сығарылыш — 1

Этимологияһы үҙгәртергә

Гидроним башҡорт телендәге тархан һүҙенән килеп сыҡҡан. Был хаҡта Ырымбур топонимдар белгесе Б. А. Моисеев «Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки» тигән китабында ошолай тип яҙа:

  Тарханы — это знатные башкиры или татары, которые за свою долгую и верную службу русскому царю получали тарханные, или дарственные, грамоты, по которым они наделялись земельными, охотничьими и другими угодьями.Эти угодья давались в пожизненное пользование вместо денежного жалования.

Угодья по реке Кинель и её притокам также выделялись тарханам, о чём свидетельствует, например, исторический документ, относящийся к началу XVII столетия:«Предку казаков Ивановых тархану Килею Монашеву грамотой царя Михаила Федоровича в 1618 году были даны в денежное жалование по реке Кинелю и иным рекам и урочищам бобровые ловли в пожизненное пользование». Так и по речке Турханке какой-то тархан пользовался угодьями лесными, земельными и охотничьими в соответствии с тарханной грамотой, которую получил от царя. Поэтому речка стала называться Тарханкой (Турханкой) [3]

 

.

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. «Рәсәй гидротехник ҡоролмалар регистры һәм дәүләт һыу кадастры үҙәге».
  2. 2,0 2,1 РФ һыу реестры: Турхановка.
  3. Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки / Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т». — Оренбург : Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с. ISBN 978-5-85859-528-1

Һылтанмалар үҙгәртергә

Әҙәбиәт үҙгәртергә

  • Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки/ Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т».. — Оренбург: Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с с.ISBN 978-5-85859-528-1